"Quân đội Trung Quốc sẽ không ngồi yên nếu Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đến Đài Loan. Bà ấy là quan chức xếp thứ ba trong bộ máy chính quyền Mỹ, chuyến thăm Đài Loan sẽ dẫn tới những tác động chính trị nghiêm trọng", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên cho biết trong cuộc họp báo tại Bắc Kinh hôm nay.
Phát biểu được đưa ra trong bối cảnh Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đang thăm châu Á, với điểm dừng chân đầu tiên là Singapore. Văn phòng Chủ tịch Hạ viện ngày 31/7 thông báo phái đoàn dự kiến tới Nhật Bản, Hàn Quốc và Malaysia, song không nhắc đến Đài Loan.
Tiêm kích J-16 của Trung Quốc trong một lần áp sát đảo Đài Loan. Ảnh: Cơ quan phòng vệ Đài Loan.
Đài Loan luôn là vấn đề nóng trong quan hệ song phương Mỹ - Trung những năm gần đây. Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần.
Mỹ cam kết tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc", nhưng tiếp tục duy trì quan hệ với Đài Loan và cung cấp cho hòn đảo các loại khí tài hiện đại. Trung Quốc từng cảnh báo quan hệ giữa nước này với Mỹ "sẽ bị phá vỡ nếu không xử lý đúng cách vấn đề Đài Loan".
Bà Pelosi hồi tháng 4 từng dự định thăm Đài Loan, nhưng chuyến đi bị hoãn sau khi bà có kết quả dương tính với nCoV. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị khi đó chỉ trích chuyến đi là "hành động khiêu khích ác ý". Trong cuộc điện đàm ngày 28/7, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với Tổng thống Mỹ Joe Biden rằng "những ai đùa với lửa sẽ bị bỏng".
Phát ngôn viên Triệu Lập Kiên tuần trước cho biết Trung Quốc đã "chuẩn bị nghiêm túc", không loại trừ hành động quân sự nếu Chủ tịch Hạ viện Mỹ thăm đảo Đài Loan. Ông không đề cập những phương án cụ thể khi phóng viên hỏi liệu Trung Quốc sẽ phản ứng bằng biện pháp ngoại giao hay quân sự, nhưng khẳng định Mỹ sẽ phải chịu trách nhiệm với mọi hậu quả nghiêm trọng gây ra bởi chuyến thăm.
Tờ Financial Times hôm 23/7 dẫn 6 nguồn tin am hiểu vấn đề cho biết Bắc Kinh đã phát cảnh báo kín đến Washington, với lời lẽ cứng rắn hơn nhiều so với những phát biểu công khai trước đây, trong đó giới chức Trung Quốc ám chỉ sẵn sàng hành động quân sự.
Các nguồn tin nhận định biện pháp quân sự của Trung Quốc có thể gồm ngăn bà Pelosi hạ cánh xuống đảo Đài Loan hoặc điều tiêm kích áp sát, cản trở máy bay quân sự chở bà đến hòn đảo. Quân đội Mỹ dường như đang tăng cường di chuyển lực lượng và khí tài ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương nhằm đối phó với các kịch bản xảy ra nếu bà Pelosi đến đảo Đài Loan.
Eo biển Đài Loan và hòn đảo cùng tên. Đồ họa: CSIS.
Vũ Anh (Theo Reuters)