Một cố vấn giấu tên về các vấn đề Đài Loan của chính phủ Trung Quốc cho biết giới lãnh đạo Bắc Kinh cảm thấy vấn đề Đài Loan đã được kiểm soát. "Ban lãnh đạo nói rằng không cần phải lo lắng, miễn là chúng ta kiểm soát được tình hình chung", quan chức này cho hay.
Bình luận này tương tự với nội dung nghị quyết lịch sử được Hội nghị Trung ương 6 đảng Cộng sản Trung Quốc thông qua gần đây, trong đó nêu rõ Bắc Kinh giữ thế chủ động trong quan hệ hai bờ eo biển và thời điểm, động lực để thống nhất hoàn toàn Đài Loan thuộc về phía đại lục.
Tiêm kích F-16 Đài Loan (dưới) giám sát oanh tạc cơ H-6 Trung Quốc hồi tháng 2. Ảnh: Cơ quan phòng vệ Đài Loan.
Trung Quốc luôn xem Đài Loan là phần lãnh thổ chờ thống nhất, kể cả phải dùng vũ lực. Căng thẳng gia tăng những năm gần đây khi Bắc Kinh tăng cường hoạt động quân sự quanh hòn đảo. Tuy nhiên, trong hội nghị thượng đỉnh đầu tuần này với Tổng thống Mỹ Joe Biden, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói rằng Bắc Kinh sẽ "hành động quyết liệt" nếu bị khiêu khích, nhưng "kiên nhẫn" và "chân thành" theo đuổi thống nhất hòa bình.
Yu Xintian, chủ tịch Viện Nghiên cứu Đài Loan tại Thượng Hải, một tổ chức cố vấn cho chính phủ, cho biết giải quyết vấn đề không chỉ đơn giản là câu hỏi có tấn công hay không. Bắc Kinh vẫn có thể chủ động gây sức ép pháp lý, kinh tế và văn hóa với Đài Loan để thúc đẩy mục tiêu thống nhất.
"Nếu các thế lực đòi độc lập Đài Loan khiêu khích thêm nữa, chúng tôi cũng có biện pháp đối phó, nhưng điều đó không giống với chiến tranh", Yu nói. "Một số người nghĩ 'phản đối Đài Loan độc lập' là câu hỏi có nên chiến tranh hay không. Điều đó không đơn giản. Có rất nhiều bước phải thực hiện và chúng tôi có rất nhiều công cụ chưa sử dụng".
Theo Yu, Trung Quốc đại lục có lợi thế quân sự, nhưng đây sẽ là biện pháp cuối cùng. "Chỉ mất vài phút để chiếm Đài Loan, nhưng chúng tôi không chọn làm vậy vì sẽ gây tổn hại tình cảm của công chúng trên khắp eo biển", Yu cho hay. "Ngoài ra, vấn đề Đài Loan là mối quan tâm cốt lõi đối với chúng tôi, nhưng không phải với Mỹ".
Tuy nhiên, các nhà quan sát khác cảnh báo Trung Quốc đại lục có thể mất kiên nhẫn nếu đảo Đài Loan thúc đẩy hơn nữa chương trình nghị sự độc lập. Yang Lixian, phó tổng thư ký Hiệp hội Nghiên cứu Đài Loan, được thành lập bởi các học giả và cựu quan chức Trung Quốc, cho biết quân đội đại lục đã chuẩn bị sẵn sàng cho xung đột nếu họ cảm thấy Đài Loan vượt giới hạn.
"Kể từ khi đảng Dân tiến (DPP) lên nắm quyền, rõ ràng chúng ta đã tăng cường áp lực quân sự và khả năng sẵn sàng khi DPP đang đi theo hướng vượt lằn ranh đỏ. Chúng ta phải chuẩn bị cho điều tồi tệ nhất", Yang nói.
Huyền Lê (Theo SCMP)