Bộ Quốc phòng Nga ngày 13/1 tuyên bố đã kiểm soát hoàn toàn thành phố Soledar ở miền đông Ukraine và đây là "yếu tố quan trọng để tiếp tục chiến dịch quân sự". Ukraine chưa bình luận về thông tin này.
Thành phố Soledar và Bakhmut những ngày qua là hai khu vực giao tranh ác liệt nhất tại Ukraine. Tổng thống Zelensky mô tả những gì diễn ra ở đây chính là định nghĩa của "sự điên rồ", nơi "mọi thứ bị phá hủy hoàn toàn, gần như không còn sự sống".
Giới quan sát cho rằng việc chiếm được Soledar mang lại giá trị lớn cho Nga về mặt quân sự, nâng cao tinh thần của quân đội sau nhiều thất bại liên tiếp, đồng thời mở ra tiềm năng khai thác giá trị thương mại từ các mỏ muối và thạch cao tại đây.
Khói lửa bốc lên từ thành phố Soledar, miền đông Ukraine, ngày 5/1. Ảnh: Reuters.
Thành phố Soledar cách Bakhmut khoảng 10 km về phía đông bắc và là thành trì quan trọng của quân đội Ukraine ở Donetsk. Quân đội Nga muốn kiểm soát hai thành phố này để tạo bàn đạp chiếm hoàn toàn tỉnh Donetsk.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Đông Âu (OSW) có trụ sở ở Ba Lan, chiến dịch tiến công Soledar của Nga có thể là nỗ lực nhằm bao vây thành phố Bakhmut từ phía bắc, cắt đứt tuyến tiếp tế với Siversk và uy hiếp tuyến đường M03 trọng yếu nối với Sloviansk.
Các chuyên gia OSW cho rằng khi Soledar thất thủ, lực lượng Ukraine không có khả năng sớm giành lại các vị trí đã mất. Để làm được điều đó, Ukraine sẽ phải bổ sung đáng kể lực lượng và khí tài cho mặt trận này, điều họ khó có thể thực hiện vào thời điểm hiện nay.
"Nhưng chuyện Soledar thất thủ không đồng nghĩa tuyến phòng thủ của Ukraine sụp đổ, mà họ chỉ rút về các phòng tuyến mới", Oleksandr Musiyenko, chuyên gia phân tích quân sự tại Kiev, nhận định.
Vị trí của Soledar và Bakhmut. Đồ họa: RYV.
Charles Stratford, bình luận viên của Al Jazeera, cho rằng Soledar có tầm quan trọng lớn cả về mặt quân sự lẫn kinh tế, nhờ hệ thống đường hầm trong các mỏ khoáng sản bên dưới lòng đất.
Soledar là thành phố có diện tích hơn 12,3 km2 với dân số trước chiến sự gần 10.500 người, cùng các mỏ muối và thạch cao quy mô lớn. Các mỏ muối thuộc sở hữu của Artemsil, đơn vị khai thác muối lớn nhất châu Âu. Doanh nghiệp này ngừng hoạt động vài tháng sau khi chiến sự bùng phát.
"Hệ thống các mỏ muối ở Soledar và Bakhmut thực chất là một mạng lưới các đường hầm dưới lòng đất, không chỉ có khả năng cung cấp chỗ trú ẩn dưới độ sâu 80-100 mét, mà còn có thể là địa đạo đủ cho xe tăng và xe chiến đấu bộ binh đi qua", Yevgeny Prigozhin, lãnh đạo công ty an ninh tư nhân Wagner, một trong những lực lượng tham chiến ở Soledar, cho biết.
Theo Reuters, các mỏ muối của công ty Artemsil có độ sâu 200-300 mét, với mạng lưới đường hầm có tổng chiều dài 300 km, một số đoạn có trần cao đến 30 mét. Bên trong đường hầm này có một căn phòng lớn đến mức có thể tổ chức các trận bóng đá và buổi hòa nhạc dưới lòng đất.
Khi chiếm được Soledar, Nga có thể tận dụng các hầm ngầm này làm kho lưu trữ đạn dược, vũ khí, đồng thời khai thác giá trị thương mại từ các mỏ muối. Khu vực này từng cung cấp 90% sản lượng muối cho Ukraine.
"Tầm quan trọng của các hệ thống đường hầm và mỏ muối khiến giao tranh ở Soledar đặc biệt khốc liệt", bình luận viên Stratford đánh giá.
Buổi hòa nhạc bên trong một căn hầm dưới mỏ muối ở Soledar, miền đông Ukraine, hồi tháng 10/2007. Ảnh: AFP.
Chiếm được Soledar cũng mang lại giá trị tinh thần rất lớn cho quân đội Nga, đánh dấu chiến thắng đầu tiên của họ sau khi rút khỏi Kherson và Kharkov.
Theo các nhà quan sát, Nga dồn lực tấn công trục Soledar - Bakhmut bởi đây là nơi duy nhất họ duy trì được đà tiến, sau các thất bại liên tiếp ở vùng đông bắc và miền nam Ukraine. Chiến thắng tại đây được cho là sẽ góp phần vực lại tinh thần cho binh sĩ Nga, nhằm chuẩn bị cho đợt tiến công lớn hơn sau mùa đông.
Nòng cốt trong chiến dịch tấn công Soledar là các tay súng tập đoàn an ninh tư nhân Wagner. Tập đoàn này đã tung vào mặt trận Soledar - Bakhmut những đơn vị dự bị tốt nhất mà họ có thể huy động, thậm chí sử dụng cả các tù nhân Nga đăng ký tham chiến.
Prigozhin, lãnh đạo Wagner, hôm 5/1 thông báo ân xá cho 20 tù nhân sau khi họ hoàn thành hợp đồng 6 tháng chiến đấu trong chiến dịch quân sự ở Ukraine. Đây là lần đầu tiên Wagner thừa nhận sử dụng tù nhân trong chiến dịch quân sự.
Khi Soledar thất thủ, Prigozhin có thể sử dụng thắng lợi này để nâng cao uy tín Wagner ở Nga, nơi chưa công nhận hoạt động của các công ty "lính đánh thuê". Trong nhiều tháng qua, Wagner đã thất bại trong nỗ lực chiếm Bakhmut, khi vấp phải phòng tuyến quá vững chắc của Ukraine, buộc họ phải chuyển hướng sang Soledar.
"Những thất bại liên tiếp của quân đội chính quy Nga đã tạo điều kiện để Wagner tung ra lực lượng trên chiến trường", Hotaka Nakamura, chuyên gia tại Viện Trung Đông, trụ sở tại Washington, Mỹ, nhận định. "Điều đó giúp Prigozhin củng cố vị thế chính trị của mình và thúc đẩy chính phủ Nga chính thức dỡ lệnh cấm các công ty quân sự tư nhân".
Đức Trung (Theo Reuters, CNN, Al Jazeera, RIA Novosti)