Nếu có một thói quen của người Việt khiến tôi tẩy chay và ghét cay ghét đắng đó chính là việc so sánh. Tôi không biết có nên gọi phong trào hay hiện tượng gì đó hay không.
Thật ra với tôi thì sự so sánh chẳng xấu nếu chúng ta phân biệt được thứ nào có giá trị hơn trong hàng thứ cổ lỗ vả không giá trị nghĩa là chúng thật sự đặc biệt đấy thôi. Và tất nhiên sự so sánh người này với người khác cũng bình thường.
Nhưng nếu bạn nhìn thấy với tần suất đến mức ám ảnh thì là chuyện khác. Và rồi biến việc một cá thể đặc biệt thành một người dị biệt, so sánh tiêu cực rồi đẩy lên khiến lời nói thành bôi nhọ và sỉ nhục người khác.
Đôi khi chỉ vì muốn chứng minh 2x3 = 6 mà người ta có thể biến người đối diện trở nên ngu si. Những kẻ thông minh thì luôn biết cách luồn lách vấn đề. Còn những kẻ ngốc nghếch lại luôn tự trách móc bản thân mình. Sự so sánh này lúc này đây chả khác nào trò vui tiêu khiển của người khác. Mà sợ hãi là cái trò này giết người khác chậm chầm, chẳng biết vết thương rỉ máu từ bao giờ.
>> Vòng xoáy cha mẹ khoe con rồi chửi con
Hàng trăm chuyện liên quan đến các vấn đề so sánh xảy ra mỗi ngày. Khi đi học thì bị giáo viên so sánh với em A em B nào đấy, về nhà thì bị so sánh với con nhà hàng xóm. Khi đi chơi lại bị so sánh với một đứa X, Y nào đó mà mình còn chả biết mặt mũi ra sao. Đến khi có người yêu lại so sánh với người yêu của bạn mình. Đi làm đi so sánh mức lương với đồng nghiệp. Thậm chí đến món ăn, sở thích bạn người ta còn không tha.
Chỉ cần nhìn vào hội đồng mạng mà xem. Họ luôn dẫn dắt người này vô câu chuyện của người khác. Chuyện cô ca sĩ quen bạn trai mười mấy năm lại không bằng em người mẫu mới vào nghề. So sánh cô ca sĩ A và ca sĩ B trong sự nghiệp ca hát. Không đủ họ so sánh luôn cả chương trình này với chương trình khác. Họ bảo" Phải chương trình này mà mời MC kia phải thành công hơn không?".
Nếu chỉ là nêu quan điểm thì thôi, đằng này còn cả việc tự mình ném đá, kéo lùi những người đang thiếu sót đi xuống. Khiến họ chẳng ngóc đầu lên nổi.Việc nói rằng người khác làm không tốt có lẽ là cách để người ta thấy mình giỏi giang hơn chăng?
Một khuôn mẫu được đặt ra
Hàng trăm câu chuyện vụn vặt mỗi ngày được nghe đi nghe lại như thứ âm thanh ở hàng ghế chờ xe buýt. Từ lúc nào mà tôi luôn chỉ nghe được tiếng xì xào, lời bàn tán của người khác về người khác. Chuyện là việc đi theo những lời nói vô căn cứ, đánh giá khách quan của người khác luôn là cách của bất kỳ ai. Một khuôn mẫu được định hình ngay cả khi chúng ta chẳng biết cái khuôn mẫu đó được hình lập từ khi nào.Và từ đó hệ so sánh đối chiếu cũng bắt đầu.
Chuyện người yêu cần nhắn tin 3.000 tin nhắn mỗi ngày, đi xế hộp hoặc khoe bạn trước đám đông thì mới là tình yêu? Chuyện khi bạn có một công việc ổn định thì mới có thể có gia đình và hạnh phúc? Hay cả chuyện phụ nữ đã 30 tuổi quá thành công thì sẽ chẳng có người yêu.
Chúng ta luôn nhìn thấy vấn đề người khác nhanh chóng. Luôn đưa ra tiêu chuẩn và cho những lời đánh giá về mọi thứ. Một khuôn mẫu luôn được đặt ra và lôi vào câu chuyện của chính bạn. Đó là khi bạn so sánh hàng trăm thứ xinh đẹp ngoài kia, lấy hàng trăm những thứ người khác có mà bạn hoặc người thân bạn không có. Từ bao giờ đã có những khuôn mẫu như thế nhỉ?
>> Đánh con 3 roi vì 7 điểm Lý
Từ khi nào mà người khác có thể đánh giá người khác một cách nhanh chóng dựa vào khuôn mẫu của người khác như vậy? Để rồi, cứ thế vào mỗi ngày mình lại nhìn thấy những thứ ra rả đó vào tai những người thấp kém hơn.
Chúng ta không hoàn hảo
Sự thật là, chúng ta chẳng ai hoàn hảo. Chẳng ai có được khuôn mẫu hạnh phúc như mình hình dung. Mỗi người, đặc biệt cách khác nhau "Hãy luôn là chính mình". Sự thấu hiểu bản thân đã vô cùng quan trọng như thế. Nhiều người luôn ngỡ mình là người hiểu bản thân mình nhất.
Nhưng cái họ thường tìm kiếm luôn là vùng an toàn của mình. Họ luôn cảm thấy cái mình không làm được nhưng chưa bao giờ biết mình có thể làm gì. Cũng nhờ sự thấu hiểu này cũng có thể là căn nguyên để bạn có thể dẹp ngoài tai bất kỳ lời so sánh, lời chỉ trích về chính bản thân mình.
Có rất nhiều cách để bạn có thể khám phá bản thân mình. Hiện nay có nhiều phương pháp vô kể. Làm một bài test MBITI, bài test tính cách IQ, hướng nội hay hướng ngoại. Các phương pháp khảo sát hay test tâm lý học. Cao cấp hơn là thực hiện bài test sinh trắc vân tay, hay cả gặp cả chuyên viên tư vấn. Và cũng bằng cách như thế, bạn sẽ nhận ra con người không ai là hoàn hảo
Ở bản giá trị sinh trắc hay bài test tính cách nào cũng vậy. Nếu bạn không có khả năng để lập trình hàng từ ngữ logic toán học, thì ở đâu đó bạn lại có trí tưởng tượng phong phú. Nếu bạn giỏi đều các thứ, chẳng có một khả năng gì, đó vẫn là điểm mạnh của bạn. Mỗi một người đều có điểm mạnh, điểm yếu khác nhau.
Sự tìm hiểu bản thân bạn không hẳn sẽ cho bạn sức mạnh tiềm tàng. Chúng cũng không phải giúp bạn tự tin hơn người khác. Thật ra sự tự tin cũng được luyện tập ngày qua ngày chứ không phải nó từ đâu chui tọt ra. Nó cũng chẳng bao giờ khiến bạn giỏi hơn người khác, hoặc vượt bậc trong một lĩnh vực.
Nhưng mà, phải rồi, bạn có được thứ mà người khác không có rồi đó. Phiên bản của chính bản thân mình. Một khuôn mẫu mà không ai phá vỡ được cả. Vì không ai giống bạn cả.
>> Gánh nặng học nhiều để giỏi hơn đời cha mẹ
Hoàn hảo là khi bạn khiến người khác hạnh phúc. Buồn cười là sau khi ở đoạn trước mình phản bác lời so sánh, chỉ trích thì đoạn sau mình lại bảo bạn tiếp nhận.
Một người bạn của tôi cho rằng người bạn trai của phải tặng tiền cho bạn bất kỳ ngày lễ nào mới đủ yêu thương, con gái đi chơi với con trai thì phải để họ trả tiền.
Không đâu, nếu bạn thật sự yêu thương bản thân và yêu thương một ai đó, bạn sẽ biết như thế nào là đủ. Thế nào là người đó đã yêu thương bạn đủ nhiều hay chưa. Năng lực của bạn đôi khi vẫn chưa đủ nếu bị đánh giá và so sánh với những người khác. Hoặc thỉnh thoảng cách xử sự của bạn vẫn làm người khác không hài lòng. Nhưng bạn biết rõ mà, điều bạn muốn trong thâm tâm.
Thứ bạn muốn mới là cái chính để bạn biết rằng mình có thể trả giá những sự chỉ trích để có nó không. Và sự thay đổi là ở chính bạn thân mình, dù đôi lúc hành trình đó gian nan, mệt mỏi và lắm thương đau.
Nhưng rồi thời gian kia sẽ như đóa hoa hồng. Có lẽ sẽ cứa bạn đau khi chạm quá nhanh. Một bông hoa cũng lụi tàn nếu thời gian kia là không đủ. Nhưng ít ra, bạn biết rằng hãy sống đẹp đẽ nhất khi có thể.
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.