Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca có phải vaccine không?

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca là kháng thể dự phòng Covid-19 đầu tiên trên thế giới được Bộ Y tế cấp phép nhập khẩu về Việt Nam cho người suy giảm miễn dịch, người không thể tiêm hoặc không đủ kháng thể sau tiêm vaccine Covid-19.

Kháng thể đơn dòng không phải là vaccine và có cơ chế hoạt động hoàn toàn khác. Tiêm vaccine ngừa Covid-19 là phương pháp miễn dịch chủ động, đưa kháng nguyên vào người để cơ thể nhận diện tác nhân gây bệnh rồi tự sản sinh ra kháng thể. Trong khi đó, kháng thể đơn dòng của AstraZeneca là phương pháp miễn dịch thụ động, đưa một lượng kháng thể đã được tổng hợp sẵn từ bên ngoài vào cơ thể để chống lại SARS-CoV-2 bằng cách trung hòa các tác nhân gây bệnh và chống xâm nhập vào tế bào khỏe mạnh.

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca khác với kháng thể đơn dòng khác?

Các kháng thể đơn dòng khác hiện sử dụng để điều trị cho người đang bị Covid-19. Người bệnh sẽ được truyền kháng thể điều trị qua đường tĩnh mạch. Trong khi đó, Kháng thể đơn dòng của AstraZenca dùng để dự phòng Covid-19 cho người chưa nhiễm và chưa phơi nhiễm với virus nhưng có nguy cơ cao, để giúp tránh nguy cơ nhiễm bệnh hoặc biến chứng nặng do Covid-19.

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca có nguồn gốc từ đâu?

Kháng thể đơn dòng của AstraZenca có nguồn gốc từ tế bào B của các bệnh nhân phục hồi sau nhiễm SARS-CoV-2. Trải qua quá trình sàng lọc từ hơn 1.500 kháng thể, các nhà khoa học đã chọn ra 2 kháng thể đơn dòng tixagevimab (AZD8895) và cilgavimab (AZD1061) có hoạt lực mạnh nhất và có khả năng hiệp đồng để giúp con người chống lại Covid-19.

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca sẽ hoạt động thế nào khi tiêm vào người?

Kháng thể đơn dòng của AstraZenca là hỗn hợp gồm 2 kháng thể kết hợp với nhau là tixagevimab và cilgavimab. Hai kháng thể này gắn vào 2 vị trí riêng biệt trên protein gai, giúp trung hòa virus SARS-CoV-2 (ngăn không cho protein gai tương tác với thụ thể ACE2 trên màng tế bào, dẫn đến virus SARS-CoV-2 không thể xâm nhập vào tế bào người). Việc sử dụng cùng lúc 2 kháng thể đem đến tác dụng hiệp đồng và giảm nguy cơ đề kháng của virus SARS-CoV-2.

Ai nên tiêm và không thể tiêm kháng thể đơn dòng của AstraZeneca?

Nhóm người có thể tiêm: Kháng thể đơn dòng của AstraZenca có tính chất tương tự kháng thể tự nhiên và đây là giải pháp để nhóm người suy giảm miễn dịch vẫn có được kháng thể chống lại bệnh. Tuy nhiên, người tiêm phải từ 12 tuổi trở lên, cân nặng từ 40 kg và bao gồm những yếu tố sau:

Đang điều trị ung thư tạng đặc (gan, tim, thận...) hay các bệnh máu ác tính.

Điều trị chống thải ghép sau ghép tạng.

Điều trị với chimeric antigen receptor (CAR)- T- cell hay ghép tế bào gốc tạo máu trong vòng 2 năm gần đây hay đang điều trị liệu pháp ức chế miễn dịch.

Suy giảm miễn dịch nguyên phát trung bình hoặc nặng (hội chứng DiGeorge, hội chứng Wiskott-Aldrich...)

Nhiễm HIV tiến triển hoặc chưa điều trị (số lượng tế bào CD4 dưới 200/mm3, tiền sử bệnh xác định AIDS không phục hồi miễn dịch hoặc mắc HIV biểu hiện lâm sàng).

Đang điều trị corticosteroid liều cao (từ 20 mg prednisone/ngày trở lên hoặc tương đương dùng từ 2 tuần trở lên), chất alkyl hóa, chất chống chuyển hóa, thuốc ức chế miễn dịch liên quan đến cấy ghép tạng, thuốc hóa trị liệu ung thư thuộc loại là ức chế miễn dịch nặng, thuốc chẹn TNF và các tác nhân sinh học khác ức chế miễn dịch hay điều hòa miễn dịch (ví dụ: các thuốc làm suy giảm tế bào B).

Người bị chống chỉ định với vaccine Covid-19 do có tiền sử phản ứng nghiệm trọng sau tiêm (ví dụ: phản ứng dị ứng nặng) với vaccine Covid-19 hoặc thành phần của vaccine.

Nhóm người không thể tiêm: Người có tiền sử quá mẫn, bao gồm sốc phản vệ với bất kỳ thành phần nào của Evusheld

Tác dụng phụ sau tiêm kháng thể đơn dòng của AstraZeneca là gì?

Đối với kháng thể đơn dòng của AstraZeneca, hồ sơ an toàn đã được kiểm nghiệm trên hơn 7.000 người, qua 3 thử nghiệm pha III. Trong thử nghiệm về dự phòng trước phơi nhiễm PROVENT, biến cố ngoại ý gần như tương đương nhau ở 2 nhóm sử dụng kháng thể đơn dòng này và nhóm dùng giả dược. Do đó, việc sử dụng kháng thể đơn dòng của AstraZeneca được đánh giá là an toàn.

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca không thải trừ qua thận. Suy thận không ảnh hưởng đến việc tiếp xúc với tixagevimab và cilgavimab. Tương tự, lọc máu dự kiến sẽ không ảnh hưởng đến PK của tixagevimab và cilgavimab.

Các phản ứng phụ thường gặp nhất sau tiêm kháng thể đơn dòng của AstraZeneca là: đau đầu, mệt mỏi và ho. Trong các biến cố ngoại ý được báo cáo, phần lớn ở mức độ nhẹ (73%) và trung bình (24%). Tỷ lệ các biến cố ngoại ý nghiêm trọng được báo cáo tương đương nhau ở nhóm dùng kháng thể đơn dòng của AstraZeneca và nhóm giả dược (1%).

Tiêm kháng thể đơn dòng của AstraZeneca ở đâu?

Đây là kháng thể đơn dòng đầu tiên trên thế giới được FDA phê duyệt sử dụng khẩn cấp cho dự phòng trước phơi nhiễm virus SARS-CoV-2. Hệ thống BVĐK Tâm Anh là đơn vị đầu tiên tại Việt Nam ký kết thành công hợp đồng đưa những liều kháng thể đơn dòng Evusheld đầu tiên về nước và sử dụng cho người bệnh tại BVĐK Tâm Anh Hà Nội và BVĐK Tâm Anh TP HCM.