Hiệu quả bảo vệ trước SARS-CoV-2

Theo kết quả từ thử nghiệm pha III PROVENT (cho dự phòng trước phơi nhiễm) có sự tham gia của 5.197 người, kháng thể đơn dòng của AstraZeneca (có tên định danh trong nghiên cứu là AZD7442) giúp giảm 77% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng so với giả dược ở phân tích sơ bộ và 83% ở phân tích theo dõi sau 6 tháng.

Dữ liệu tiền lâm sàng mới nhất cũng cho thấy kháng thể đơn dòng này duy trì được hiệu quả trung hòa chống lại biến thể Omicron, là biến thể có tốc độ lây lan nhanh hơn, đang chiếm ưu thế và gây lo ngại trên toàn cầu. Đặc biệt, sau 6 tháng theo dõi thử nghiệm về khả năng phòng ngừa, AZD7442 giúp giảm 83% nguy cơ mắc Covid-19 có triệu chứng, làm giảm tải lượng virus sớm và giảm tải lượng đỉnh virus, không ghi nhận trường hợp bệnh nặng hoặc tử vong nào trong nhóm sử dụng AZD7442.

Giáo sư Hugh Montgomery, chuyên ngành Hồi sức tích cực tại Đại học London, Anh cho biết: "Điều quan trọng là sau 6 tháng, mặc cho sự gia tăng của biến thể Delta, Omicron, hiệu quả bảo vệ của AZD7442 vẫn được duy trì ở những người có nguy cơ cao và có khả năng không tạo ra phản ứng miễn dịch đầy đủ với vaccine Covid -19".

Các thử nghiệm độc lập do Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đánh giá hiệu quả của AZD7442 về khả năng trung hòa trên virus giả lập (pseudovirus) cho thấy loại thuốc này duy trì khả năng trung hòa Omicron (B.1.1.529) nhờ vào khả năng gắn kết không trùng vào các vị trí đột biến của biến thể mới như Omicron.

Số liệu cho thấy nồng độ ức chế tối thiểu 50% hoạt động virus (IC50) của AZD7442 là 171 ng/ml và 277 ng/ml trong 2 xét nghiệm đối chiếu, vẫn nằm trong phạm vi hiệu giá trung hòa đã được xác định ở người đã nhiễm virus SARS-CoV-2 trước đó.

Một nghiên cứu khác từ Đại học Oxford ghi nhận AZD7442 vẫn duy trì khả năng trung hòa mạnh, độ nhạy thay đổi dưới 1.000 lần đối với biến thể Omicron, khi hiệu quả trung hòa chỉ giảm 37,1 lần so với chủng ban đầu. Đồng thời, 4 kiểm nghiệm độc lập bởi Viện Nghiên cứu Sức khỏe Mỹ ghi nhận nồng độ ức chế tối thiểu (MIC) ở mức 147-247 đã chứng minh hiệu lực trung hòa không thay đổi trên biến thể Omicron.

Theo AstraZeneca, kháng thể đơn dòng của hãng hoạt động nhờ sự kết hợp của 2 kháng thể: tixagevimab và cilgavimab. Hai thành phần này có nguồn gốc từ tế bào lympho B với hơn 1.500 kháng thể từ bệnh nhân phục hồi sau khi nhiễm SARS-CoV-2. Đây là 2 kháng thể có hoạt lực mạnh nhất, có khả năng gắn vào 2 vị trí riêng biệt, không trùng lặp nhau trên protein gai của virus SARS-CoV-2, giúp ngăn chặn sự xâm nhập của virus vào bên trong tế bào vật chủ (ngăn không cho protein gai tương tác với thụ thể ACE2 trên màng tế bào, dẫn đến virus SARS-CoV-2 không thể xâm nhập vào tế bào người). Chính việc kết hợp cùng lúc 2 kháng thể đã đem đến tác dụng hiệp đồng và giảm tối đa nguy cơ đề kháng của các biến thể virus SARS-CoV-2.

So với kháng thể truyền thống, kháng thể đơn dòng của AstraZeneca được tối ưu hóa bằng công nghệ độc quyền, giúp kéo dài thời gian bán hủy hơn gấp 3 lần và có khả năng bảo vệ ít nhất 6 tháng chỉ sau một lần tiêm bắp. Đồng thời, sự điều chỉnh này cũng giúp thuốc tập trung với nồng độ cao ở niêm mạc vùng mũi hầu và giảm nguy cơ các bệnh lý liên quan đến miễn dịch như hiện tượng tăng cường phụ thuộc kháng thể đối với bệnh.

Đối tượng tiêm kháng thể đơn dòng của AstraZeneca

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca được chỉ định cho dự phòng trước phơi nhiễm Covid-19 ở người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên với cân nặng ít nhất 40kg, không nhiễm SARS-CoV-2 và không có tiếp xúc với người nhiễm SARS-CoV-2, đồng thời bao gồm các yếu tố:

- Bị suy giảm miễn dịch từ trung bình đến nặng do tình trạng bệnh lý hay do các điều trị ức chế miễn dịch và có thể không đáp ứng đầy đủ với vaccine Covid-19.

- Không thể tiêm bất kỳ loại vaccine Covid-19 nào hiện có vì có tiền sử xảy ra tác dụng ngoại ý nghiêm trọng (ví dụ: dị ứng nặng) với bất kỳ thành phần nào của vaccine.

Cụ thể, đây là những nhóm người rơi vào tình trạng suy giảm miễn dịch trung bình đến nặng:

- Ung thư tạng đặc hay các bệnh lý máu ác tính đang điều trị tích cực.

- Điều trị chống thải ghép sau ghép tạng.

- Điều trị với chimeric antigen receptor (CAR)-T-Cell hay cấy ghép tế bào gốc tạo máu (trong vòng 2 năm của cấy ghép hay đang điều trị liệu pháp ức chế miễn dịch).

- Các bệnh khiếm khuyết miễn dịch nguyên phát trung bình và nặng (ví dụ: hội chứng DiGeorge, Wiskott-Aldrich..).

- HIV tiến triển hay không điều trị.

- Điều trị tích cực với corticosteroid liều cao, alkylating agents, antimetabolites, các thuốc chống thải ghép, các thuốc hóa trị gây suy giảm miễn dịch nặng, các thuốc chẹn TNF, và các thuốc sinh học gây ức chế hay điều chỉnh miễn dịch.

Anh Ngọc