Tôi hiểu tâm trạng của tác giả bài viết "Biện minh 'văn hóa' khi dùng đũa gắp thức ăn cho nhau" nhưng chắc chắn một điều sẽ có người không hài lòng. Có nhiều người luôn dùng đũa của mình để gắp thức ăn từ đĩa thức ăn chung, kể cả dùng đũa đó để quậy tung tô canh của mọi người, nhưng lại không thích bị người khác chỉ trích. Chỉ cần ai đó nhắc nhở một cách nhẹ nhàng là họ lại nhảy dựng lên một cách gay gắt. Nó không hề là văn hóa mà là thói quen xấu, rất mất vệ sinh, rất coi thường người khác.
Gia đình tôi khi ăn cơm ở nhà vẫn đều sử dụng đũa chung khi gắp món từ dĩa thức ăn chung nếu có. Còn thông thường, chúng tôi sẽ chia phần đều ra cho mọi người bằng đĩa thức ăn riêng. Kiểu chia phần ăn này là cách ăn của người Nhật. Khi lên bàn ăn, mọi người đều có phần ăn riêng gồm một đĩa thức ăn, một chén canh, một chén cơm và một đôi đũa. Đĩa thức ăn riêng có nhiều ngăn để có thể chia nhiều món trên cùng một đĩa nên rất gọn gàng. Do vậy, không cần thiết phải gắp món ăn mời nhau.
Cứ thử hình dung nếu bạn đang nhiễm viêm gan A hay một thứ bệnh truyền nhiễm nào đó thì khả năng lây nhiễm qua người khác bằng đôi đũa cũng không có gì là lạ. Ở trong miệng con người có tới 300 loại vi khuẩn nên nguy cơ lây nhiễm bệnh là rất cao. Ngoài ra, sử dụng đũa riêng của mình để gắp cho người khác hay gắp thức ăn chung là điều không lịch sự. Đôi đũa mà bạn đưa thức ăn vào miệng của mình có khả năng dính nhiều nước miếng, rồi cũng chính đôi đũa đó gắp thức ăn cho người khác chẳng khác nào bạn đang gián tiếp hôn vào miệng người ta.
Xin nhấn mạnh rằng, dùng đũa chung sai cách không phải là văn hóa Á Đông. Ví dụ ở Nhật điều cấm kỵ là dùng đũa ăn riêng để gắp món ăn từ đĩa ăn chung. Hành động đó được cho là mất vệ sinh, kém văn minh và không tôn trọng người khác. Dùng đũa để gắp thức ăn mời nhau là văn hóa của người Hoa và người Việt xưa. Nhưng không có văn hóa nào yêu cầu phải dùng đũa đã được đưa vào miệng, dính đầy nước miếng rồi gắp thức ăn mời người khác. Đó là điều bất lịch sự và mất vệ sinh ở bất cứ tình huống hay nền văn hóa nào.
>> 'Ác cảm với thói quen ăn chung đĩa, gắp cho nhau'
Đừng cho rằng tất cả người Việt đều coi việc dùng đũa đang ăn để gắp thức ăn chung là văn hóa truyền thống. Hãy biết đâu là lịch sự, văn minh và vệ sinh. Dùng đôi đũa có dính nước miếng từ trong miệng của mình để gắp thức ăn chung là một điều rất bất lịch sự và kém văn minh.
Ở những nước phát triển, ăn uống lịch sự và vệ sinh luôn được các gia đình giáo dục từ nhỏ. Còn ở Việt Nam, ngày càng có nhiều gia đình học cách giữ vệ sinh và lịch sự như trên. Đừng vô tình hay cố ý cướp đi quyền ăn ngon miệng hay phần ăn của người khác bởi không ai dám ăn một bát canh hay một đĩa món ăn xào mà đã được dùng đũa ăn riêng quậy tung lên.
Tôi từng có lần đi ăn đám tiệc, vừa ngồi xuống mâm đã được gắp cho một miếng gà luộc to đùng vào chén. Nhưng tôi lại rất ghét ăn thịt gà luộc nên đã mời người khác ăn trước (chén đũa tôi chưa sử dụng đến). Nói chung, văn hóa gắp thức ăn cho nhau không phải là sai, nhưng trước khi gắp bạn phải biết người đó ăn được hay không, hỏi một tiếng rồi hãy gắp. Đó là điều tối thiểu. Và nhất là không nên dùng đũa riêng để gắp thức ăn cho bất cứ ai, kể cả cho mình, từ đĩa thức ăn chung.
Nếu ai đó dùng đũa riêng mà đã đưa vào miệng mút tới mút lui, để gắp món ăn cho tôi thì tôi chỉ biết chịu thua và để trong chén cho tới khi ra về luôn. Dĩ nhiên những người như chúng tôi sẽ không mở miệng mà im lặng nên ít ai biết rằng chúng tôi không đồng ý với cách dùng đũa như vậy. Nói chung, hãy tôn trọng quyền được ăn ngon miệng của người khác.
Tóm lại, ăn uống theo kiểu truyền thống không có gì sai. Lúc nhỏ gia đình tôi cũng là gia đình lớn, lúc nào cũng có thìa, đũa chung để mọi người dùng khi gắp thức ăn ra chén riêng. Thói quen này dù ăn với người ngoài hay trong nhà cho tới nay đều không thay đổi. Ít nhiều tôi cũng đã hạn chế không truyền vi khuẩn qua đường nước miếng với người khác và ngược lại.
Nói chung, cách ăn uống lịch sự hay vệ sinh đều tạo ra bởi thói quen. Không ai biết mình bị bệnh truyền nhiễm hay lây lan như thế nào cho tới khi phát bệnh. Viêm gan hay Covid đều như vậy thôi. Bảo vệ chính mình và người khác trước khi quá trễ hoặc tạo thói quen ăn uống lịch sự và vệ sinh để không gây khó chịu cho người khác khi ăn uống chung đụng cũng là điều cần thiết. Tiếc rằng, ở nước ta, đây vẫn còn là một vấn đề khá tế nhị.
>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.