Thường xuyên đi lại trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng vào cuối tuần, anh Nguyễn Dũng, quận Thanh Xuân, Hà Nội, cho hay thi thoảng hệ thống không đọc được dữ liệu thẻ Epass của anh trên tuyến đường này nên phải dừng tại làn ETC và trả bằng tiền mặt. "Nhân viên thu phí giải thích hệ thống của trạm chưa được tích hợp được với thẻ của tôi nên bị lỗi", anh Hùng nói.
Tình trạng lỗi thẻ như anh Hùng khá phổ biến, là nguyên nhân gây ùn ứ ở các trạm thu phí. Từ đầu tháng 4 đến nay, các trạm thu phí cao tốc Hà Nội - Hải Phòng hay ùn ứ khi lưu lượng xe cộ tăng mạnh vào cuối tuần. Mỗi khi có xe dừng do lỗi thẻ tại làn thu phí tự động, tài xế phải trả tiền, nhân viên thu phí ghi nhận mất 3-4 phút, khiến các xe phía sau bị ùn.
Làn thu phí không dừng tại trạm BOT Pháp Vân. Ảnh: Anh Duy.
Đại diện đơn vị quản lý cao tốc Hà Nội - Hải Phòng cho hay tỷ lệ thẻ hỏng, dán sai quy cách còn nhiều khiến thiết bị của trạm không đọc được. Các phương tiện phải thanh toán tại làn thu phí một dừng gây mất an toàn giao thông, cản trở việc lưu thông qua các trạm thu phí.
Vị này cho hay, Bộ Giao thông Vận tải đã yêu cầu hai đơn vị cung cấp dịch vụ thu phí không dừng tích hợp với nhau, song một số phương tiện dán thẻ Epass của Công ty cổ phần Giao thông số Việt Nam (VDTC) vẫn bị lỗi khi qua các trạm của Công ty TNHH Thu phí tự động (VECT) quản lý. Hệ thống tại trạm không thể kiểm tra được số dư trong tài khoản giao thông dẫn đến barie không mở.
Theo đơn vị quản lý cao tốc Hà Nội - Hải Phòng, xe sử dụng dịch vụ thu phí không dừng trên tuyến này chỉ chiếm khoảng 15% tổng lưu lượng, trong khi tuyến đã trang bị 32 làn ETC, chiếm 50% tổng số làn thu phí trên tuyến. Các làn này đều đặt sát giải phân cách giữa, nhưng tỷ lệ xe sử dụng dịch vụ còn ít, các làn cho xe hỗn hợp bị giảm trong khi số phương tiện này rất lớn.
Hiện lưu lượng phương tiện trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng khoảng 20.000-30.000 xe mỗi ngày đêm. Trong dịp nghỉ lễ, Tết, lưu lượng xe thường tăng gấp 3-4 lần. "Chúng tôi lo ngại sẽ xảy ra ùn tắc khi lưu lượng tăng cao trong dịp nghỉ lễ 30/4 tới. Có trường hợp lái xe cản trở khiến trạm thu phí ùn tắc, nhà đầu tư phải xả trạm sẽ gây thất thu", đại diện Ban quản lý dự án cao tốc.
Trên cao tốc Pháp Vân - Cầu Giẽ, hiện lượng xe sử dụng thẻ thu phí không dừng bị lỗi đã giảm hơn so với mấy tháng. Tuy nhiên, ông Vũ Ngọc Oánh, Phó tổng giám đốc Công ty BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ, cho hay khá nhiều xe dán thẻ ETC nhưng chủ xe không nạp tiền để lưu thông. Mỗi ngày có vài trăm xe đi vào cao tốc, khi ra thì không đủ tiền thanh toán nên phải dừng trên làn ETC. Lái xe phải trả bằng tiền mặt nên mất nhiều thời gian, ảnh hưởng các xe khác.
Hiện nay lượng xe sử dụng thẻ không dừng chiếm khoảng 38% tổng số xe đi trên tuyến Pháp Vân - Cầu Giẽ, trong đó 90% sử dụng thẻ VETC, còn lại dùng thẻ Epass. Đề phòng ùn tắc dịp cao điểm, ông Vũ Ngọc Oánh cho biết trạm BOT Pháp Vân có 5 làn thu phí tự động (3 làn xe ra, 2 làn xe vào) nên nếu ùn ở làn nào thì sẽ điều phối xe ra làn bên cạnh. Tuy nhiên, ông Oánh khuyến cáo chủ xe cần kiểm tra số tiền trong tài khoản giao thông để không phải trả bằng tiền mặt.
Về phía cơ quan quản lý, ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Đường bộ Việt Nam, cho biết hiện nay hai đơn vị dịch vụ thu phí không dừng đã tích hợp với nhau nên tỷ lệ thẻ bị lỗi không nhiều, song tình trạng lái xe không đủ tiền đi vào cao tốc vẫn phổ biến. Những người này trây ỳ không trả tiền hoặc những lái xe không dán thẻ mà đi vào làn ETC sẽ bị công an xử phạt 1-2 triệu đồng, tước bằng lái xe 1-3 tháng.
"Chúng tôi tin rằng nhiều chủ xe có ý thức chuẩn bị đủ tiền trong tài khoản để đi vào làn không dừng vì lợi ích của chính họ. Xe qua các trạm không phải dừng chờ trả tiền như trước", ông Huyện nói.
Để phòng ngừa ùn tắc tại các trạm thu phí dịp cao điểm, ông Nguyễn Văn Huyện yêu cầu các đơn vị quản lý đường huy động nhân viên hướng dẫn giao thông, phân luồng từ xa. Nếu xe ùn tắc kéo dài do điều hành không tốt thì phải xả trạm, còn ùn tắc do lái xe hay lỗi thẻ không dừng thì nhà đầu tư không phải xả.
Dự án thu phí không dừng giai đoạn một (BOO1) do Công ty Thu phí tự động (VETC) đầu tư, lắp đặt làn không dừng tại 50 trạm. Trong đó, Bộ Giao thông Vận tải quản lý 32 trạm thu phí lượt, 3 trạm thu phí kín trên cao tốc (Pháp Vân - Cầu Giẽ, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Hà Nội - Hải Phòng), còn lại địa phương quản lý 15 trạm.
Dự án giai đoạn hai (BOO2) do Công ty Cổ phần Giao thông số đầu tư gồm 33 trạm còn lại trên toàn quốc.
Hai dự án trên được triển khai từ năm 2015 đến cuối năm 2020. Khi sử dụng dịch vụ thu phí tự động, ôtô sẽ được gắn thẻ định danh trên kính hoặc đèn xe. Khi xe dán thẻ đi vào làn thu phí không dừng, hình ảnh và thông tin phương tiện được chuyển tự động về trung tâm dữ liệu để xử lý và kiểm tra số dư tài khoản thu phí của xe. Nếu xe đủ điều kiện, thanh chắn sẽ mở. Trường hợp tài khoản không đủ tiền hoặc xe không dán thẻ thì thanh chắn không mở, lái xe phải dừng mua thẻ và trả tiền khi ra khỏi cao tốc.