Xu hướng ưa chuộng xe gầm cao đang dần lấn lướt thói quen mua sắm truyền thống của người Việt vốn thường dành cho sedan cỡ B hay xe đa dụng MPV. Năm 2024, số lượng người mua crossover (CUV) cỡ B lần đầu vươn lên dẫn đầu thị trường.
Theo số liệu của Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) và Hyundai Thành Công, doanh số các mẫu CUV cỡ B năm 2024 (động cơ xăng, hybrid) đạt 59.025 chiếc, tăng 74% so với 2022. Ba năm qua, đây là phân khúc tăng trưởng mạnh nhất, thu hút nhiều hãng tham gia với nhiều sản phẩm mới nhất ra mắt thị trường.
Trong cùng khoảng thời gian 2022-2024, hai phân khúc ăn khách khác là sedan và MPV cỡ B đều giảm doanh số, nhưng tốc độ của những mẫu xe gầm thấp lớn hơn. Doanh số sedan cỡ B trong 2024 đạt 46.358 xe, giảm 39% so với 2022. Doanh số của MPV cỡ nhỏ là 46.667 xe, giảm 11%.
Theo các chuyên gia trong ngành, thiết kế gầm cao, linh hoạt trên nhiều kiểu địa hình khiến khách hàng, nhất là những người trẻ sống ở đô thị nhưng cũng ưa xê dịch, dành sự ưu tiên lớn hơn cho các dòng CUV. Tầm giá không chênh lệch nhiều cũng kích thích người mua chuyển từ gầm thấp lên gầm cao để sở hữu tính đa dụng của chiếc xe.
Hai mẫu xe ăn khách nhất hiện nay ở nhóm sedan cỡ B là Toyota Vios (458-545 triệu đồng) và Hyundai Accent (439-569 triệu đồng). Từ các bản cao của những mẫu này, khách chi thêm khoảng 30-40 triệu đồng là có thể sở hữu các bản thấp những mẫu gầm cao bán chạy hàng đầu phân khúc như Mitsubishi Xforce, Hyundai Creta, Kia Seltos với giá khởi điểm 599 triệu đồng.
Chênh lệch giá giữa nhóm CUV và sedan cỡ B qua các năm cũng kéo giảm rõ rệt. Năm 2022, những mẫu xe bán chạy nhất thời điểm đó là Seltos giá 639-749 triệu đồng, Creta 620-730 triệu đồng. Còn Vios giá 478-581 triệu đồng, Accent giá 472-542 triệu đồng. Chênh lệch giữa bản cao sedan và bản thấp CUV cỡ B vào 2022 là khoảng 80-100 triệu đồng. Như vậy sau hai năm, tức đến 2024, chênh lệch này giảm còn phân nửa.
Từ trái qua phải, các mẫu Xforce, Creta, Yaris Cross và Seltos. Ảnh: Thành Nhạn, Lương Dũng, HTC, Thaco Kia
"Bây giờ, CUV cỡ B cũng là xe cho người mới sở hữu ôtô lần đầu chứ không chỉ là sedan cùng cỡ như trước kia", ông Đức Hiếu, chuyên gia nghiên cứu và phân tích số liệu thị trường ôtô trong nước, đánh giá. "Xe gầm cao phù hợp với điều kiện giao thông ở Việt Nam hơn, tầm nhìn khi lái thoáng hơn và cũng nhiều công nghệ hơn".
Sự xuất hiện của những tân binh cũng góp phần làm giãn nở thị phần ở phân khúc CUV cỡ B. Năm 2022, Creta và Seltos là những cái tên quen thuộc, thống trị phân khúc. Đến 2023, 2024, thị trường có thêm những sản phẩm ăn khách khác như Xforce, Yaris Cross.
Một phân khúc khác cũng giảm doanh số là MPV cỡ nhỏ. Trước khi CUV cỡ B nổi lên, nhóm xe 7 chỗ cỡ nhỏ giá dưới 700 triệu sở hữu mức tăng trưởng cao hàng đầu thị trường.
Năm 2019, phân khúc MPV cỡ B bán ra tổng cộng 39.444 xe. Đến 2022, con số là 52.562 xe, tức tăng 33%. Dẫn đầu cho xu hướng xe đa dụng MPV tại Việt Nam là Mitsubishi Xpander. Về sau, sự xuất hiện của Toyota Veloz, Avanza càng khiến thị trường sôi động hơn. Nhưng kể từ 2022, năm thị trường đạt doanh số kỷ lục từ trước đến nay (hơn nửa triệu xe), nhu cầu MPV dần suy giảm dù tốc độ không cao bằng sedan cỡ B.
Theo các chuyên gia bán hàng, kinh tế suy thoái những năm qua khiến các ngành nghề kinh doanh đều gặp khó. Ở phân khúc xe sử dụng phần nhiều cho kinh doanh dịch vụ như MPV cỡ nhỏ cũng chịu tác động phần nào.
"Thu nhập suy giảm của người dân kéo theo xu hướng cẩn trọng trong việc chi tiền cho một mẫu xe phục vụ làm kinh tế", giám đốc kinh doanh một đại lý Hyundai tại TP HCM đánh giá. "Thay vì MPV, họ có thể chọn các phân khúc thấp hơn để giảm chi phí đầu tư ban đầu. Tuy nhiên, lợi thế của MPV là chở được 7-8 người, hơn hẳn sedan hay CUV cỡ B, nên vẫn có tệp khách hàng riêng".
Với riêng phân khúc SUV cỡ C, sức mua gần như không đổi qua ba năm 2022-2024. Đây là nhóm xe có giá bán vượt trội so với các phân khúc còn lại, dùng cho mục đích cá nhân. Khách hàng ở phân khúc này thường có nhu cầu ổn định bởi đã qua một đời xe và có xu hướng tiến lên các dòng cao cấp hơn thay vì ngược lại.
Thị trường xe Việt Nam đang ngày càng mở rộng khi đón nhận thêm nhiều thương hiệu mới gia nhập, đặc biệt từ Trung Quốc. Trong vài năm tới, các chuyên gia cho rằng, xe gầm cao cỡ nhỏ vẫn là xu hướng chủ đạo của ngành ôtô nhờ ưu điểm thiết kế nhỏ gọn, linh hoạt trong đô thị và giá bán ngày càng dễ tiếp cận cho người mua xe lần đầu.
Bên cạnh đó, nhóm MPV cũng có cơ hội gia tăng thị phần khi nhiều mẫu xe mới tiếp cận khách Việt như BYD M6, GAC M6 Pro, MG G50 và VinFast Limo Green (sắp ra mắt). Chiều ngược lại, thị phần hatchback cỡ A hay sedan cỡ B, hai phân khúc truyền thống có thể tiếp tục bị thu hẹp.
Thành Nhạn