Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa John Thune ngày 25/6 trình lên quốc hội Mỹ một đề xuất sửa đổi Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng (NDAA) 2021, trong đó đề nghị sử dụng ngân sách mua sắm của lục quân Mỹ để mua lại một tổ hợp tên lửa phòng không S-400 từ đồng minh Thổ Nhĩ Kỳ.
Đề xuất cũng quy trình được áp dụng trong thương vụ mua S-400 từ Thổ Nhĩ Kỳ "không được sử dụng cho các trường hợp mua khí tài khác mà Mỹ đánh giá là không tương thích với NATO".
Thượng nghị sĩ Thune đưa ra đề xuất trong bối cảnh Washington và Ankara bất đồng vì Thổ Nhĩ Kỳ mua tổ hợp tên lửa phòng không S-400 của Nga thay vì Patriot của Mỹ.
Xe phóng của tổ hợp tên lửa phòng không S-400 tham gia lễ tổng duyệt Duyệt binh Chiến thắng trên Quảng trường Đỏ, tháng 4/2019. Ảnh: RIA Novosti.
Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ Jim Risch đưa ra đề xuất cứng rắn hơn, cho phép chính quyền Tổng thống Donald Trump áp lệnh trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ theo Đạo luật chống các đối thủ của Mỹ thông qua cấm vận (CAATSA) sau khi NDAA 2020 được thông qua 30 ngày.
"Tôi cho rằng phương án Mỹ mua lại S-400 từ Thổ Nhĩ Kỳ là cách khôn khéo để giúp Tổng thống Recep Tayyip Erdogan thoát khỏi vũng lầy mà ông ấy tự đưa mình vào. Chúng tôi chỉ muốn tổ hợp này được đưa ra khỏi Thổ Nhĩ Kỳ, và điều đó giúp họ tham gia tiếp vào chương trình F-35 thì càng tốt", Jim Townsend, cựu quan chức Lầu Năm Góc phụ trách chính sách châu Âu và NATO, cho biết.
CAATSA quy định bất cứ nước nào có giao dịch trên 15 triệu USD với các nhà thầu quốc phòng của Nga đều phải chịu lệnh trừng phạt của Mỹ. Thổ Nhĩ Kỳ ký hợp đồng mua tên lửa S-400 trị giá 2,5 tỷ USD vào tháng 12/2017, khiến Mỹ loại nước này khỏi chương trình phát triển tiêm kích F-35. Mỹ cho rằng S-400 không tương thích hệ thống phòng thủ của NATO và đe dọa tới tiêm kích F-35.
Mỹ còn gây áp lực để buộc Thổ Nhĩ Kỳ phá hủy các tổ hợp S-400, song nước này tuyên bố sẽ không thực hiện yêu cầu trên. Thổ Nhĩ Kỳ cũng đe dọa mua tiêm kích Nga để thay thế F-35 và cảnh báo đóng cửa hai căn cứ chiến lược của Mỹ trên lãnh thổ nước này.
Nguyễn Tiến (Theo Sputnik)