Ngoài ông Trần, ba quan chức cấp cao khác của khu tự trị Tân Cương cũng có tên trong lệnh trừng phạt, cùng một số người chưa xác định khác "được tin là chịu trách nhiệm hoặc đồng lõa việc giam giữ, ngược đãi người Duy Ngô Nhĩ, người dân tộc Kazakhstan và các nhóm thiểu số khác ở Tân Cương", Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ra tuyên bố cho biết hôm 9/7.
"Mỹ sẽ không đứng yên khi Trung Quốc vi phạm nhân quyền nhắm vào các nhóm này", tuyên bố có đoạn viết, thêm rằng các nhóm thiểu số ở Tân Cương bị lao động cưỡng bức, bắt giam tùy tiện, bị kiểm soát dân số và xóa bỏ văn hóa cũng như tín ngưỡng đạo Hồi.
Những người có tên trong danh sách trừng phạt và thành viên gia đình họ sẽ bị cấm vào Mỹ. Thành viên gia đình các quan chức chưa được công bố cũng có thể chịu những hạn chế này.
Trước khi là bí thư đảng ủy Tân Cương, ông Trần từng là bí thư đảng ủy Tây Tạng và nổi tiếng với cách giải quyết vấn đề các cộng đồng thiểu số.
Bí thư Trần Toàn Quốc trong cuộc họp của phái đoàn Tân Cương tại Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc ở Bắc Kinh tháng 3/2019. Ảnh: AFP.
Theo Ngoại trưởng Mỹ, lệnh trừng phạt được ủy quyền theo lệnh hành pháp "Chặn tài sản của những người liên quan đến lạm dụng nhân quyền nghiêm trọng hoặc tham nhũng" được Tổng thống Donald Trump ký năm 2017, phù hợp với Đạo luật Magnitsky về Trách nhiệm Nhân quyền Toàn cầu được cựu tổng thống Barack Obama ký năm 2012.
Ông Trần Toàn Quốc hiện là quan chức cấp cao nhất của Trung Quốc bị chính phủ Mỹ trừng phạt, dấu hiệu cho thấy Washington đang hành động đối phó Bắc Kinh. Ông Trần là ủy viên Bộ Chính trị, cơ quan quyền lực cao nhất của Trung Quốc. Vị thế của ông thậm chí cao hơn Ngoại trưởng Vương Nghị.
"Chính phủ Mỹ đã vượt 'lằn ranh đỏ' khi trừng phạt các quan chức hàng đầu của Trung Quốc. Tôi nghĩ quan chức cấp cao Trung Quốc sẽ gọi luật sư nước ngoài của họ để đảm bảo tài sản được đưa khỏi Mỹ", Julian Ku, giáo sư luật tại Đại học Hofstra ở New York đăng Twitter. "Rất ít lãnh đạo nước ngoài có tài sản cá nhân ở Trung Quốc nên thật khó để Bắc Kinh trả đũa".
Đại sứ quán Trung Quốc tại Mỹ chưa bình luận về sự việc.
Từ đầu năm 2017, chính phủ Trung Quốc bị cáo buộc đưa khoảng một triệu người Duy Ngô Nhĩ và người dân tộc thiểu số Hồi giáo vào các trại tập trung. Bắc Kinh khẳng định các cơ sở là "trung tâm đào tạo nghề" và họ đang phản ứng hợp pháp với mối đe dọa từ chủ nghĩa cực đoan tôn giáo. Tuyên bố trên không thuyết phục các nước phương Tây, đặc biệt là Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tháng trước ký ban hành Đạo luật Chính sách Nhân quyền người Duy Ngô Nhĩ, trong đó kêu gọi trừng phạt những người chịu trách nhiệm giam hàng loạt người Duy Ngô Nhĩ và các nhóm Hồi giáo khác ở Tân Cương, gồm ông Trần Toàn Quốc. Quốc hội Mỹ tháng trước đã thông qua dự luật này chỉ với một phiếu chống, dọn đường cho các biện pháp trừng phạt quan chức Trung Quốc.
Trung Quốc nhiều lần cảnh báo sẽ hành động trả đũa nếu ông Trần bị nhắm mục tiêu trừng phạt, gọi các động thái của Mỹ về Tân Cương là "can thiệp thô bạo" vào vấn đề nội bộ của nước này.
Huyền Lê (Theo SCMP)