"Mỹ có thông tin cho thấy Hạm đội Biển Đen của Nga được lệnh phong tỏa chặt cảng Odessa và Ochakiv của Ukraine", một quan chức tình báo Mỹ ngày 23/6 cho biết. "Chúng tôi có thể xác nhận rằng bất chấp Nga tuyên bố không rải thủy lôi ở tây bắc Biển Đen, họ đang làm điều này gần Ochakiv. Chúng tôi cũng nhận thấy dấu hiệu Nga từng rải thủy lôi trên sông Dnieper".
Quan chức tình báo Mỹ cho rằng hoạt động rải thủy lôi của Nga làm tê liệt giao thương ở khu vực phía bắc Biển Đen, "khiến vùng biển này mất an toàn với giao thông hàng hải".
"Xuất khẩu qua đường biển của Ukraine rất quan trọng với an ninh lương thực toàn cầu", quan chức này cho biết. "Ukraine đứng thứ 10 trong số các nước xuất khẩu lúa mì, khoảng 95% lượng hàng rời nước này qua các cảng ở Biển Đen".
Binh sĩ Ukraine xử lý một quả thủy lôi trên bờ biển Odessa trong ảnh công bố ngày 19/5. Ảnh: ZSU/OKY.
Mỹ cũng công bố ảnh vệ tinh chụp ngày 8/6 cho thấy kho chứa ngũ cốc Nika-Tera tại cảng biển ở Mykolaiv hư hại nặng nề sau trận tập kích tên lửa của lực lượng Nga 4 ngày trước đó.
"Hình ảnh cho thấy cuộc tấn công của Nga đã khiến ba tháp chứa ngũ cốc tại cơ sở này bị phá hủy, cũng như hệ thống băng tải chuyển hàng lên tàu", quan chức Mỹ cho biết. "Do chiến sự với Nga, năng lực xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine giảm ít nhất 1/3".
Nga chưa bình luận về các thông tin trên của Mỹ.
Hoạt động xuất khẩu ngũ cốc của Ukraine bị đình trệ sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự đặc biệt, khiến 25 triệu tấn hàng mắc kẹt và làm dấy lên nguy cơ khủng hoảng lương thực toàn cầu. Các cảng ở Biển Đen của Ukraine, trong đó có Odessa, bị phong tỏa khi hai bên cáo buộc nhau rải thủy lôi chặn đường.
Ukraine thông báo đã thiết lập hai tuyến xuất khẩu ngũ cốc qua ngả Ba Lan và Romania, song thừa nhận "những tuyến đường này không hoàn hảo và vẫn còn nhiều điểm tắc nghẽn".
Kho chứa và băng chuyền ngũ cốc bị phá hủy ở Mykolaiv trong ảnh vệ tinh chụp ngày 8/6. Ảnh: Quân đội Mỹ.
Thổ Nhĩ Kỳ đã nỗ lực làm trung gian đàm phán với Nga và Ukraine về phương án dỡ phong tỏa Biển Đen hoặc triển khai đội tàu hộ tống tàu chở ngũ cốc qua khu vực này. Tuy nhiên, các bên hiện chưa đạt được bất cứ thỏa thuận nào nhằm giải phóng ngũ cốc cho Ukraine.
Khi các cuộc đàm phán về dỡ phong tỏa Biển Đen rơi vào bế tắc, Ukraine và các nước phương Tây đang nỗ lực tìm các tuyến đường khác để xuất khẩu ngũ cốc của nước này. Tuy nhiên, giới chuyên gia đánh giá việc tìm một con đường xuất khẩu mới bền vững và ổn định cho Ukraine không phải nhiệm vụ dễ dàng.
Tổng thống Joe Biden cho biết Mỹ đang thảo luận với các đồng minh châu Âu về khả năng xây dựng loạt kho lưu trữ ngũ cốc dọc biên giới Ba Lan - Ukraine. Thủ tướng Anh Boris Johnson hôm 19/6 cũng kêu gọi thực hiện những "nỗ lực lâu dài để phát triển các tuyến đường bộ sẵn có" để xuất khẩu ngũ cốc Ukraine.
Nhưng theo giới phân tích, việc xây dựng hay nâng cấp những tuyến vận chuyển thay thế có thể giúp Ukraine tăng xuất khẩu một phần ngũ cốc mắc kẹt, chúng không đủ để đáp ứng nhu cầu lương thực toàn cầu. Mặt khác, mùa vụ tiếp theo sắp thu hoạch, với hàng chục triệu tấn lương thực sẽ được trút thêm vào kho dự trữ, không cho phép họ có thời gian làm điều này.
Vị trí thành phố Odessa và Ochkiv của Ukraine ở tây bắc Biển Đen. Đồ họa: Washington Post.
Nguyễn Tiến (Theo Guardian)