Theo BS.CKI Tạ Minh Đa, bác sĩ khám sàng lọc, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, khò khè thường gặp ở trẻ dưới 2-3 tuổi. Ở độ tuổi này, phế quản trẻ có kích thước còn nhỏ, dễ bị co thắt, phù nề, tiết dịch và nghẽn tắc khi bị viêm nhiễm virus đường hô hấp như cúm, virus hợp bào hô hấp (RSV), metapneumovirus (HMPV)... Bác sĩ Đa chỉ ra các cách giúp gia đình bảo vệ con dưới đây:
Giữ nơi ở sạch sẽ
Theo bác sĩ Đa, trẻ có đường thở hẹp, niêm mạc mũi, họng dễ bị kích ứng bởi các tác nhân như khói bụi, khói thuốc lá, hóa chất, bụi mạt, lông thú cưng, nấm mốc, thời tiết hanh khô... Trẻ hít nhiều các tác nhân kể trên sẽ làm tăng tiết dịch, gây nghẹt mũi, viêm đường hô hấp khiến thở khò khè, ho, sốt, ngủ không ngon. Do đó, để phòng bệnh cho trẻ, các gia đình nên thường xuyên vệ sinh, hút bụi nhà cửa sạch sẽ, trồng thêm cây xanh, tránh hút thuốc lá gần trẻ, không cho trẻ đến gần thú cưng.
Bệnh nhi 31 ngày tuổi, sinh non 36 tuần mắc RSV gây thở khò khè kéo dài, suy hô hấp nặng, điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Đức Giang, ngày 24/9. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Đức Giang
Mặc ấm, vệ sinh mũi họng cho trẻ
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không có khả năng tự điều hòa thân nhiệt, dễ bị mất nhiệt qua các bề mặt da không được che phủ như đầu, bàn tay hay bàn chân. Nếu trẻ không được mặc đủ ấm khi trời lạnh, nhiệt độ cơ thể bé dễ giảm xuống mức nguy hiểm, gây ra ho, đau họng, thở khò khè. Cha mẹ cần theo dõi nhiệt độ cơ thể trẻ, mặc quần áo vải mềm, thoáng mát phù hợp với thời tiết chú ý che vùng đầu, bàn tay, bàn chân.
Trẻ cũng thường bú đêm, sặc sữa, ọc sữa khiến cặn thức ăn bám lại ở mũi, miệng tăng nguy cơ bít tắc và gây ra viêm họng, viêm đường thở. Mẹ nên vệ sinh mũi cho trẻ nhẹ nhàng bằng nước muối sinh lý ngày 1-2 lần. Nếu bé bị nghẹt mũi hay sổ mũi, hãy nhỏ nước muối để làm mềm dịch, sau đó dùng dụng cụ hút mũi đầu mềm để làm sạch, tránh gây tổn thương niêm mạc mũi.
Hạn chế hôn trẻ
Nhiều người cho rằng hôn má trẻ là thể hiện tình yêu, quý mến của người lớn với trẻ. Theo bác sĩ Đa, đây là hành động có thể vô tình làm lây lan các loại vi khuẩn, virus gây bệnh ho gà, bạch hầu, lao, cúm, sởi, quai bị, RSV cho trẻ. Nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có thể gặp biến chứng viêm phổi, viêm tai giữa, viêm tiểu phế quản, suy hô hấp, có thể tử vong. Do đó cha mẹ nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc đông người, hạn chế ôm, hôn, nên mang khẩu trang, sử dụng mũ có miếng chắn khi ra đường.
Một thai phụ tiêm vaccine RSV phòng viêm phổi, viêm tiểu phế quản gây ra triệu chứng khò khè cho con tại Trung tâm tiêm chủng VNVC Hà Nam, phường Phủ Lý, Ninh Bình. Ảnh: Mộc Thảo
Tiêm vaccine cho bé và thai phụ
Để phòng ngừa chủ động các bệnh hô hấp gây khò khè, ảnh hưởng sức khỏe trẻ, các gia đình nên rà soát tiêm vaccine đầy đủ, đặc biệt từ giai đoạn mang thai.
Hiện Việt Nam có vaccine RSV tiêm một mũi duy nhất cho thai phụ từ tuần 24-32, giúp bảo vệ trẻ trong 6 tháng đầu đời. Vaccine được chứng minh giúp giảm 81,8% nguy cơ trẻ mắc nhiễm trùng hô hấp dưới nặng cần chăm sóc y tế trong 90 ngày đầu đời, hiệu lực bảo vệ 69,4% đến 6 tháng tuổi.
Thai phụ cũng nên tiêm vaccine cúm ở bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ, tốt nhất từ tháng thứ tư trở đi; tiêm vaccine bạch hầu - ho gà - uốn ván tiêm vào ba tháng giữa hoặc cuối thai kỳ.
Khi trẻ đủ tuổi, gia đình chủ động giúp trẻ phòng bệnh bằng một số loại vaccine như 5 trong 1, 6 trong 1 có thành phần phòng bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm phổi do Hib. Vaccine não mô cầu, cúm bảo vệ trẻ khỏi viêm màng não, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết. Vaccine sởi, quai bị, rubella, thủy đậu phòng biến chứng viêm phổi. Các gia đình nên tham vấn ý kiến bác sĩ để được sắp xếp lịch tiêm tối ưu và hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên tiêm ngừa các loại vaccine khác như phế cầu, giúp ngăn ngừa viêm phổi, viêm màng não.
Linh An