Trung Quốc đã biết Mỹ triển khai một số binh sĩ đến đảo Đài Loan với vai trò chuyên viên liên lạc từ năm 1980, sau khi Washington chấm dứt quan hệ ngoại giao với hòn đảo năm 1979, một nguồn tin quân sự tại Bắc Kinh ngày 1/11 cho biết.
"Trung Quốc biết Mỹ điều khoảng một chục sĩ quan quân đội cấp thấp đến hòn đảo với chức danh 'cố vấn' tại đảo Đài Loan sau những năm 1980", nguồn tin giấu tên nói. "Họ đóng vai trò như một đội liên lạc phụ trách các hoạt động quân sự giữa Mỹ và đảo Đài Loan, ví dụ hỗ trợ huấn luyện. Washington và Bắc Kinh được cho là ngầm hiểu với nhau về mặt chiến lược trong vấn đề này".
Binh sĩ Mỹ trong một buổi luyện tập cùng lính phòng vệ Đài Loan năm 2020. Ảnh: US Army.
Mỹ công nhận chính sách "Một Trung Quốc" từ năm 1979, song vẫn duy trì quan hệ văn hóa, thương mại và quân sự với đảo Đài Loan. Đạo luật Quan hệ với Đài Loan quy định Mỹ cam kết hỗ trợ hòn đảo phòng thủ, bao gồm cả bán vũ khí, dù Trung Quốc phản đối điều này.
Nguồn tin cho hay Trung Quốc biết rõ một nhóm thủy quân lục chiến Mỹ khác đang đóng trên hòn đảo để bảo vệ Viện Mỹ tại Đài Loan (AIT), song họ không mặc quân phục để tránh gây căng thẳng với Trung Quốc.
Cựu phó lãnh đạo cơ quan phòng vệ Đài Loan Lâm Trung Bân cho biết hoạt động đưa thủy quân lục chiến tới AIT và các cuộc tiếp xúc giữa binh sĩ Mỹ và sĩ quan phòng vệ của hòn đảo là một "bí mật mà ai cũng biết" trong nhiều thập kỷ.
"Đó không phải vấn đề lớn. Đôi khi Mỹ cử binh sĩ tới hỗ trợ huấn luyện lính phòng vệ Đài Loan, có thể là một phần trong dịch vụ hậu mãi của các thương vụ vũ khí, đôi khi là hỗ trợ đào tạo thuần túy", ông Lâm nói. "Có một sự đồng thuận ngầm rằng không một sĩ quan Mỹ nào mặc quân phục ở Đài Loan".
Việc triển khai binh sĩ Mỹ trên đảo Đài Loan hiếm khi được công khai và Trung Quốc thường ít khi lên tiếng phản đối. Tuy nhiên, điều này thay đổi sau khi lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn xác nhận binh sĩ Mỹ hiện diện trên hòn đảo hồi tuần trước, khiến Trung Quốc phản ứng cứng rắn hơn và cảnh báo Mỹ không nên "đưa ra tín hiệu sai cho các nhóm ly khai trên đảo Đài Loan".
Thiết giáp và binh sĩ phòng vệ Đài Loan diễn tập phòng thủ bên sông Đạm Thủy ở Đài Bắc ngày 14/9. Ảnh: CNA.
Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc về vấn đề Đài Loan leo thang, sau khi Ngoại trưởng Antony Blinken và các quan chức ngoại giao Mỹ khác ủng hộ hòn đảo gia nhập các tổ chức quốc tế, trong đó có Liên Hợp Quốc. Nguồn tin quân sự tại Bắc Kinh cho rằng việc lãnh đạo Đài Loan công khai một "bí mật mở" suốt 40 năm qua là "nỗ lực mang động cơ chính trị nhằm khiêu khích Trung Quốc" và có thể làm phức tạp thêm quan hệ giữa các bên.
Tờ United Daily News, trụ sở tại thành phố Đài Bắc, ngày 1/11 đưa tin Mỹ dự kiến triển khai "một nhóm hợp tác đặc nhiệm" tới hòn đảo, với chỉ huy là một trung tá và một thiếu tá lục quân. Đợt triển khai này có thể là cơ sở cho hoạt động huấn luyện thường xuyên của quân đội Mỹ dành cho phòng vệ Đài Loan.
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần. Quân đội Trung Quốc thường xuyên tổ chức diễn tập quanh Đài Loan với nhiều vũ khí tối tân, đồng thời cử nhiều máy bay quân sự áp sát hòn đảo.
Nguyễn Tiến (Theo SCMP)