Vấn đề trên đề cập trong báo cáo rà soát các nội dung dự án Phát triển giao thông xanh ở TP HCM (dự án buýt BRT Số 1), vừa được Sở Giao thông Vận tải gửi UBND thành phố.
Tuyến BRT Số 1 ở TP HCM dài 26 km, từ vòng xoay An Lạc đến cầu Rạch Chiếc. Theo hành lang đại lộ Võ Văn Kiệt - Mai Chí Thọ, dự án đi qua các quận huyện, gồm: Bình Chánh, Bình Tân, 8, 6, 1, TP Thủ Đức. Trên tuyến cũng xây dựng các hạ tầng kỹ thuật kèm theo như trạm dừng, cầu đi bộ, ga đầu cuối, bãi hậu cần, hệ thống quản lý hiện đại... Công trình dự kiến đưa vào khai thác năm 2022, tương lai kết nối Metro Số 1, 2, 3A và 5.
Phối cảnh trạm BRT Số 1. Ảnh: UCCI.
Đánh giá các yếu tố để tuyến BRT Số 1 khi đưa vào khai thác được hiệu quả, Sở Giao thông Vận tải cho biết TP HCM cần hoàn thành các dự án như Metro Số 1, nút giao An Phú, mở rộng quốc lộ 1 (từ nút giao An Lạc đến Long An), dân số Khu đô thị mới Thủ Thiêm được lấp đầy... Tuy nhiên, các yếu tố này đến nay đều chưa đảm bảo sự đồng bộ.
Lãnh đạo Sở Giao thông Vận cho biết qua rà soát, tuyến BRT khi vận hành năm 2022, nhiều khả năng lượng khách không đạt dự báo khoảng 28.000 lượt mỗi ngày như tính toán của tư vấn. Một trong nguyên nhân chính là Metro Số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) chưa hoàn thành, ảnh hưởng lượng khách dự kiến đi lại từ ga Rạch Chiếc qua bến xe Chợ Lớn, An Lạc.
Mặt khác theo Sở Giao thông Vận tải, gói thầu tái cấu trúc mạng lưới xe buýt, nghiên cứu quy hoạch lại toàn bộ các tuyến xe và bổ sung các tuyến buýt gom cho BRT Số 1 hiện mới xong công tác lựa chọn nhà thầu, dự kiến cuối năm 2022 hoàn thành. Điều này làm thiếu cơ sở đánh giá, xác định cụ thể các tuyến buýt gom chở khách từ những đầu mối giao thông lớn và khu dân cư đến buýt BRT...
Ngoài ra, lãnh đạo Sở Giao thông Vận tải cho biết việc tổ chức các tuyến buýt kết nối BRT với hai bến xe Miền Tây mới và Miền Đông mới chưa được đồng bộ. Trong đó Bến xe Miền Tây mới trong giai đoạn lập quy hoạch, chưa xác định thời điểm triển khai. Bến xe Miền Đông mới dù đã hoàn thành giai đoạn một, nhưng lượng khách ít sẽ ảnh hưởng buýt nhanh khi vận hành.
Từ năm 2020 đến nay, vận tải hành khách công cộng không đạt kỳ vọng do ảnh hưởng Covid-19; các giải pháp phát triển hạ tầng, giao thông công cộng cùng kiểm soát xe cá nhân chưa triển khai... cũng là những yếu tố được Sở Giao thông Vận tải nhận định ảnh hưởng hiệu quả của buýt nhanh khi khai thác.
Xe buýt nhanh BRT tại Hà Nội. Ảnh: Ngọc Thành
Dẫn chứng tuyến buýt BRT ở Hà Nội, ngành giao thông TP HCM cho biết quá trình khai thác chưa thành công đã được chủ đầu tư dự án cùng tư vấn nghiên cứu, trong đó có những yếu tố liên quan việc kết nối các bến xe lớn, chưa có buýt gom, ý thức người dân chưa cao...
Hiện, ngoài muốn tạm hoãn dự án, Sở Giao thông Vận tải kiến nghị UBND thành phố chỉ đạo chủ đầu tư phối hợp nhà tài trợ đẩy nhanh tổ chức lại mạng lưới xe buýt trên địa bàn, nâng cao chất lượng xe buýt... Ngoài ra, thành phố cần tập trung các giải pháp phát triển hệ thống giao thông cộng kết hợp kiểm soát xe cá nhân...
Dự án xây dựng buýt nhanh Số 1 của TP HCM được phê duyệt năm 2013, tổng mức đầu tư gần 156 triệu USD. Năm ngoái, dự án được điều chỉnh giảm còn 143 triệu USD, gồm hơn 121 triệu USD từ vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB), còn lại vốn đối ứng trong nước. Đây là tuyến đầu tiên trong tổng 6 tuyến BRT được quy hoạch ở TP HCM.
Theo những tính toán mới đây, giai đoạn đầu khi tuyến đưa vào khai thác sẽ đầu tư 42 xe, sức chứa từ 60-72 khách, sử dụng vé thông minh... Gần các trạm dừng, nhà ga dọc tuyến cũng dự kiến bố trí các bãi đậu xe máy để thuận tiện cho người dân tiếp cận...
Gia Minh