Báo cáo được Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (ATMI), thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), công bố ngày 8/7 cho biết Trung Quốc điều tàu hải cảnh số hiệu 5403 tới khu vực quanh mỏ khí đốt Kasawari, ngoài khơi bang Sarawak của Malaysia ngày 4/6.
Đợt điều tàu diễn ra 5 ngày sau khi Malaysia điều tiêm kích đối phó 16 vận tải cơ Trung Quốc áp sát không phận nước này. Tàu hải cảnh 5403 bám theo một tàu đặt ống được Malaysia thuê hoạt động gần mỏ khí Kasawari. Hải cảnh Trung Quốc sau đó điều tàu 5303 với kích thước lớn hơn thay cho tàu 5403.
Tàu hải cảnh 5303 tiếp tục hoạt động gần mỏ khí sau khi tàu đặt ống do Malaysia thuê trở về cảng. Khi Sapura 2000, tàu đặt ống thứ hai của Malaysia tới khu vực mỏ khí đốt Kasawari hồi tuần trước, tàu hải cảnh Trung Quốc "di chuyển ngang qua khu vực" và dường như thể hiện "phản đối rõ ràng" hoạt động đặt ống của Malaysia.
"Hệ thống Nhận dạng Tự động (AIS) trên tàu 5303 dừng phát tín hiệu từ ngày 17/6-5/7, song ảnh vệ tinh chụp ngày 3/7 cho thấy con tàu vẫn hoạt động gần mỏ Kasawari", báo cáo cho biết. "Tàu 5303 có thể quấy rối tàu Sapura 2000 trong thời gian này".
Tàu hải cảnh Trung Quốc số hiệu 5303 di chuyển gần các mỏ khí đốt của Malaysia ngày 3/7. Ảnh: AMTI.
AMTI cho biết tàu 5303 di chuyển cách Sapura 3000, một tàu đặt ống khác của Malaysia, khoảng 365 m và có lúc cách tàu hỗ trợ xa bờ Bes Elite của nước này khoảng 183 m. "Đây là lần thứ ba kể từ đầu năm ngoái, hải cảnh Trung Quốc quấy rối hoạt động thăm dò dầu khí của Malaysia", AMTI cho biết.
Báo cáo nhận định vụ áp sát không phận Malaysia của nhóm vận tải cơ Trung Quốc trước đó "không phải trùng hợp ngẫu nhiên và cho thấy Trung Quốc sẵn sàng triển khai đợt leo thang song song nhằm gây áp lực để buộc các bên tranh chấp phải lùi bước".
"Căng thẳng hiện tại có thể giảm bớt sau khi Malaysia hoàn tất việc lắp đặt giếng khoan. Giai đoạn thứ hai của dự án tại Kasawari dự kiến diễn ra năm 2022, khi đó căng thẳng giữa tàu chấp pháp Trung Quốc và các hoạt động khai thác dầu khí ngoài khơi bang Sarawak của Malaysia gần như chắc chắn tiếp tục", báo cáo cho biết.
Trung Quốc và Malaysia chưa bình luận về thông tin của AMTI.
Hải trình của tàu hải cảnh 5303 trong những tuần qua. Đồ họa: CSIS.
Trung Quốc gần đây tăng cường hoạt động ở vùng biển gần Malaysia. Hồi tháng 4-5/2020, Trung Quốc bị cáo buộc điều tàu khảo sát Địa chất Hải dương 8 "quấy rối" tàu khoan West Capella do Malaysia thuê. Tuy nhiên, Trung Quốc phủ nhận và tuyên bố tàu Địa chất Hải dương 8 triển khai "các hoạt động bình thường".
Các chiến hạm Mỹ gồm tàu sân bay USS America, USS Bunker Hill và USS Gabrielle Giffords khi đó di chuyển gần tàu khoan West Capella nhằm "thể hiện năng lực" của họ trong khu vực và khẳng định "sự ủng hộ khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở".
Nguyễn Tiến (Theo SCMP, AMTI)