Nói về câu chuyện "Mất việc vì IT", tôi thấy một số người suy nghĩ đơn giản, luôn tự vỗ ngực rằng: "Ai sợ chứ tôi đây biết ứng dụng AI để công việc hiệu quả hơn hẳn nên chẳng lo mất việc". Họ không biết rằng, chính vì suy nghĩ như vậy nên đến một ngày họ sẽ không kịp trở tay khi bị công cụ AI lấy mất công việc của mình. Tại sao tôi lại nói như vậy?
Thứ nhất, đúng là AI không thể thay thế hoàn toàn 100% con người ở nhiều công việc khác nhau. Nhưng có bao giờ bạn tự hỏi rằng AI có cần điều đó không? Giả dụ rằng công việc của bạn có năm công đoạn khác nhau từ một đến năm. Trước đây, năm nhân sự là con người sẽ lần lượt đảm đương từng công đoạn. Nhưng giờ đây, AI xuất hiện và dù không thể làm thay hoàn toàn con người nhưng nó có thể thay thế được bốn trên năm công đoạn đó.
Thế là, thay vì trả lương để sử dụng năm nhân viên như trước đây, thì công ty giờ sẽ chỉ cần thuê duy nhất một người để làm nốt phần việc mà AI chưa thể thay thế. Điều đó đồng nghĩa với việc bốn người kia sẽ mất việc.
Nếu AI có thể giúp ích được cho công việc của bạn, tức là một tỷ lệ không nhỏ các nhiệm vụ trong công việc của bạn có thể được tự động hóa. Nếu AI giúp tăng năng suất gấp đôi, tức 50% bộ phận của bạn có thể bị sa thải mà công ty vẫn hoạt động ổn định. Nếu AI giúp tăng năng suất gấp ba lần, 66% nhân sự sẽ bị sa thải; tăng gấp bốn lần, công ty sẽ sa thải 75% nhân viên...
Và vì AI sẽ ngày càng hiệu quả và thông minh hơn, nên tốc độ này sẽ tiếp tục tăng lên cao hơn nữa. Và ngay cả khi bạn là người cuối cùng còn trụ lại được với công việc thì cũng chẳng có gì đảm bảo chắc chắn rằng bạn sẽ không bị AI "đá ghế" nốt, nhất là khi trí tuệ nhân tạo vẫn liên tục phát triển và tiến gần hơn đến khả năng và trình độ mà bạn có.
>> Ứng viên viết CV bằng AI để qua mặt nhà tuyển dụng
Thứ hai, nếu vậy thì con người sẽ phải làm gì để ngăn chặn sự thay thế của AI? Câu trả lời là mỗi người cũng sẽ phải liên tục tăng cường kiến thức, kỹ năng để ít nhất là còn có thể đứng trong nhóm giữ được việc. Nhưng hãy nhớ rằng, lúc này, trong ngành của bạn sẽ có rất nhiều người thất nghiệp sẵn sàng làm việc với mức lương thấp hơn nhiều đòi hỏi của bạn.
Bạn có thể là người giỏi nhất công ty, nhưng nếu người giỏi thứ năm sẵn sàng làm việc với mức lương chỉ bằng một nửa hiện tại, thì bạn vẫn sẽ bị tiễn đi như thường. Kể cả khi bạn giữ được công việc, thì mức lương của bạn cũng sẽ buộc phải hạ xuống tới mức công ty chấp nhận được. Vậy nên, dù AI có thể không khiến bạn mất việc nhưng nó cũng sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến công việc của bạn, dù ở bất cứ phương diện nào.
Thứ ba, AI hiện đang ở giai đoạn sơ khai. Khả năng của AI hiện vẫn còn khá hạn chế. Song, hãy nhớ rằng công nghệ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ thông tin, luôn phát triển với tốc độ chóng mặt. Hãy nhớ lại Internet vào 20 năm trước, hay máy tính 30 năm trước (thô sơ và chủ yếu là một thứ tiêu khiểu, nhưng rồi trở thành công cụ thiết yếu trong một thập kỷ sau đó), chắc chắn AI sẽ còn phát triển nhanh hơn thế.
Đừng nghĩ rằng AI vẫn sẽ quanh quẩn ở mức này. Rất có thể, những việc AI bây giờ làm không tốt, chỉ trong 5 năm nữa, bạn đã không còn làm tốt bằng máy. Vậy nên, đừng thấy bạn ứng dụng được AI trong công việc mà yên tâm mình không bị nó thay thế trong tương lai. Bạn chỉ chưa tới lượt mà thôi.
* Bạn đang làm gì để giữ lấy công việc trước nguy cơ bị thay thế bởi AI?
Bài viết gửi về địa chỉ email: bandoc@vnexpress.net hoặc ấn vào box bên dưới.
- Đổ lỗi AI làm IT mất việc
- 'Ngày lập trình viên mất việc vì AI không còn xa'
- 10 năm làm IT tôi thấy rất thoải mái
- Làm IT lương nghìn USD, 3 ngày không ngủ
- Lầm tưởng 'học giỏi Toán là làm được IT'
- 'Nhiều IT mất việc vì chạy theo ảo vọng blockchain, NFT'