Tôi là tác giả bài viết "Anh công nhân mua được nhà sau 5 năm". Nối tiếp câu chuyện trước, tôi xin kể thêm trường hợp của một giáo viên dạy nghề mà tôi biết. Chỉ sau 10 năm, anh có tất cả những thứ mọi người mơ ước: nhà ở, nhà cho thuê, nhà trọ, căn hộ cao cấp ở Sài Gòn, ôtô... Nghe anh kể, tôi ghi chép tóm tắt những phương cách tăng thu nhập như sau:
Nguồn thu thứ nhất: biến từ không thành có
Năm 2009, thấy anh cất 12 phòng trọ trên khu đất rộng 200 m2, tại một khu dân cư trung tâm Thủ Dầu Một, Bình Dương (lô góc hai mặt tiền), ban đầu tôi nghĩ đó là đất của anh hoặc gia đình. Nhưng sau nay mới biết, đó đất anh thuê dài hạn trong 12 năm. Anh nói, khi đó trong tay chỉ có 30-40 triệu tiền tiết kiệm. Lương giáo viên của anh cũng chỉ khoảng hai triệu đồng, trong khi lại còn quá trẻ, "làm sao có ai tin mà cho anh thuê đất dài hạn?", tôi thắc mắc.
Xây 12 phòng trọ cũng tốn 300 triệu, trong khi anh không có tiền, ngay cả gia đình, họ hàng, bạn bè cũng chẳng vay được bao nhiêu, ngân hàng thì không có gì thế chấp để vay. Thời gian thu hồi vốn làm nhà trọ ít nhất cũng phải ba năm. Khi tôi hỏi anh "sao dám làm liều vậy?", anh chỉ cười không nói. Sau một năm, anh mới chia sẻ về cách thức biến không thành có của mình.
Chuyện là, anh làm giáo viên nên có chút ít uy tín. Bằng những mối quan hệ quen biết, chủ đất mới cho anh thuê dài hạn 12 năm, giá thuê năm 2009, ô đất hai mặt tiền ở khu dân cư cũng có tiếng, gần các trường đại học cao đẳng, với giá chỉ khoảng 2,5 triệu, mỗi hai năm tăng 10%.
Anh có khoản tiết kiệm sau 1-2 năm tích góp là 30 triệu. Tổng chi phí xây hết khoảng 150 triệu, nhân công khoảng 60 triệu, vật tư khoảng 90 triệu. Trong thời gian ba tháng xây dựng, anh tích góp thêm và vay mượn người quen, dòng họ, tổng được 20 triệu (mỗi người cho vay 5-7 triệu), chỉ vừa đủ trả tiền nhân công. Anh xin bên vựa cung cấp vật liệu cát đá, xi măng, điện nước... trả trước 1/2 giá trị sau khi xây xong, rồi trả dần trong sáu tháng. Vì là chỗ quen biết, hàng xóm, nên họ đồng ý hỗ trợ.
Bình thường, để xây 12 phòng trọ thời điểm này tốn khoảng 300 triệu, nhưng anh chỉ làm hết khoảng 150 triệu. Anh xây giá rẻ vì mua lại đồ cũ: cửa sắt thép của phòng trọ cũ người ta tháo dỡ bán lại, thuê thợ sắt tân trang tái chế lại, rẻ hơn so làm mới khoảng 2/3; gạch ốp và gạch nền anh mua loại bị mẻ góc, một màu trắng, xanh, vàng... mỗi phòng một màu khác nhau nên giá rất rẻ, anh thuê thợ về cắt bỏ góc bị hư (gạch 40x40 cm sau cắt còn 30x40 cm); chỉ có tôn lợp mái là mới để phòng dột, vì dự kiến kinh doanh phòng trọ trong 12 năm, hết hợp đồng phải dỡ bỏ, nên anh xây dựng đơn giản nhất, cát đá xi cũng loại rẻ nhất.
Anh chưa xây xong, khách đã đặt kín phòng. Dĩ nhiên là anh có tìm hiểu nhu cầu thuê nhà của khu vực này trước đó. Để thu hồi vốn nhanh, anh thông báo khuyến mãi, ai đóng tiền sáu tháng giảm một tháng, ai đóng một năm giảm hai tháng, ngoài ra còn có thêm hai tháng tiền cọc thuê nhà. Thế là trong sáu tháng, anh thu đủ để trả hết khoản nợ 90 triệu đồng.
Khu trọ gần trường học nên ba mẹ sinh viên đến đóng tiền cả sáu tháng hoặc một năm rất nhiều. Họ sợ cho tiền con sẽ tiêu bậy, hoặc làm mất. Phòng trọ nhỏ khoảng 12-14 m2 rất phù hợp thị hiếu lúc ấy. Sinh viên thích ở cặp đôi, hoặc ở tự do một mình. Số tiền thu sau sáu tháng giúp anh trả gần hết nợ, chỉ còn lại một ít vay của người thân sẽ trả sau. Sau khi bù trừ tiền cho thuê nhà và thuê đất, mỗi tháng anh cũng được 5-6 triệu đồng dôi dư (giá cho thuê nhà trọ mỗi hai năm cũng tăng khoảng 10%). Khoản tiền tăng thu nhập này cũng hỗ sinh hoạt gia đình anh trong 12 năm.
>> Giấc mộng 30 tuổi mua được nhà
Nguồn thu thứ hai và ba: nguồn thụ động
Lương của anh tại trường nghề công lập và tất cả các khoản thưởng, dạy vượt giờ, tăng thu nhập hàng tháng cũng được khoảng 4-5 triệu đồng (mỗi năm tổng thu khoảng 50 triệu). Vợ cũng làm nhà nước, tổng thu mỗi năm khoảng 40 triệu.
Nguồn thu thứ tư: làm ngoài
Anh tham gia dạy thêm cho các trường đại học, cao đẳng vào một số buổi tối, ngày thứ 7. Nhờ đó, mỗi năm, anh cũng kiếm thêm được khoảng 40-50 triệu đồng. Anh cũng tranh thủ học cao học từ rất sớm, nên đủ điều kiện dạy thêm ở đại học từ những năm 2004.
Nguồn thu thứ năm: từ có thành không
Anh công tác tại trường, nhận thấy hai phòng máy tính thường để không vào buổi tối, anh liền làm bản kế hoạch, như một luận chứng kinh tế thu nhỏ, gửi ban giám hiệu đề xuất xin mở trung tâm tin học tại trường. Nhà trường đồng ý, giao cho anh quản lý chung, dù anh không có chuyên môn tin học. Xung quanh đơn vị có rất nhiều trung tâm nên ban đầu họ cho rằng anh sẽ không làm được. Nhưng vì quyết tâm, kiên trì thuyết phục, họ cho làm thử.
Anh liên kết với các trường có tiếng tại Sài Gòn để cấp chứng chỉ có giá trị toàn quốc, học phí hợp lý, chế độ chăm sóc học viên tốt. Anh thuê giáo viên giỏi, dạy thực tế vào chuyên môn công việc theo nhu cầu học viên, đạt chất lượng cao. Năm đầu tiên, vì ít lớp nên học phí của học viên theo quy định nộp về hết cho đơn vị, chi phí quản lý 10% trên mỗi học viên, phần của anh chẳng đáng được bao nhiêu. Anh vẫn kiên trì, vì chất lượng tốt, quản lý hiệu quả, nên những năm sau hoc viên càng ngày càng rất đông, anh thuê trợ lý quản lý. Mỗi năm anh cũng thu được 40-50 triệu tiền quản lý và ngày càng tăng gấp bội.
Anh làm vậy trong khoảng 10 năm. Sau đó, anh ra riêng, hùn vốn với vài người bạn, mở trung tâm dạy nghề, tin học, đào tạo trực tiếp cho các doanh nghiệp trên toàn quốc. Do đường lối, chiến lược đúng đắn, chất lượng uy tín, nhiều sáng kiến mới, hướng dịch vụ theo nhu cầu doanh nghiệp nên trung tâm ngày càng phát triển, đứng top đầu trong lĩnh vực này. Và đây sẽ trở thành nguồn thu chủ lực về sau.
Anh biến những chi phí lớn từ có thành không: chi phí thuê nhà rất cao ở vị trí đẹp đắt tiền, nên anh sử dụng một phần còn cho thuê lại, dùng chung. Số tiền cho thuê lại đủ hoặc dư thừa so với số tiền bỏ ra thuê. Chi phí lương cho nhân viên cũng rất lớn nên anh áp dụng nguyên tắc trả lương mở theo doanh số (nhân viên tự tìm và hưởng lương trên doanh số khách hàng). Điều này kích thích sự sáng tạo, hăng hái làm việc của nhân viên.
Anh cũng chuyển từ hình thức đạo tạo tại chỗ sang đào tạo tại doanh nghiệp, hoặc đào tạo trực tuyến một số lĩnh vực. Từ chỗ phải có cơ sở vật chất trang thiết bị thành không cần trang bị hoặc chỉ trang bị tương đối theo chuẩn quy định, do đào tạo tại chỗ tận dụng cơ sở vật chất trang thiết bị từ doanh nghiệp (từ năm 2005-2020). Tuy vậy, anh vẫn làm ở nhà nước thêm một thời gian dài nữa, vì tính cơ bản, các mối quan hệ...
>> Tăng 20 lần thu nhập để mua nhà Sài Gòn
Nguồn thu thứ sáu: làm chuyên gia
Anh nhiệt tình tham gia các dự án cấp bộ, cấp trung ương, trở thành chuyên gia trong lĩnh vực kiểm định trường, chuyên gia trong lĩnh vực huấn luyện an toàn. Anh tham gia các đoàn kiểm định, viết báo cáo, tư vấn, huấn luyện... Mỗi năm, tổng nguồn thu này cũng được khoảng 50-100 triệu (từ năm 2005-2020).
Nguồn thu thứ bảy: môi giới
Thỉnh thoảng, anh tham gia nhận các công trình cơ khí, xây dựng bằng các mối quan hệ quen biết của mình rồi giới thiệu lại cho bạn bè tin cậy hoặc nơi mình có tham gia góp một ít vốn làm ăn cùng. Đây cũng là một nguồn thu đáng kể.
Nguồn thu thứ tám: bất động sản
Ngoài ra, với mối quan hệ của mình, thỉnh thoảng anh có được thông tin về những dự án nhỏ phân lô nền đất, được mời tham gia môi giới, giới thiệu, mua bán, mua chung. Đây cũng là một nguồn thu và làm tăng giá trị tích lũy tài sản (thời điểm này nhà nước còn thoáng cho cá nhân, nhóm cá nhân mua đất to phân lô bán nền). Sau 10 năm, đây trở thành những tài sản giá trị lớn của anh.
Trong các nguồn thu này có những nguồn thu tăng lên nhiều lần về sau. Ngoài ra, còn một số nguồn thu lặt vặt khác mà tôi không tiện kể hết. Gia đình anh có bốn người (vợ chồng và hai đứa con). Tất cả các khoản chi tiêu cho gia đình, cùng tất cả các khoản hiếu hỷ, nội ngoại, bạn bè chỉ chiếm trong khoảng 2-3 nguồn thu của anh. Mỗi năm, gia đình anh đi du lịch 3-4 lần, trong đó có những chuyến đi do cơ quan tổ chức nên không mất tiền, hoặc đi công tác kết hợp đi chơi nên không tốn kém lắm.
Ngoài hai nguồn thu thụ động, gia đình anh có tạo ra 5-6 nguồn thu tăng thêm. Khoản này anh để tiết kiệm, mua nhà đất, từ những miếng nhỏ, miếng mua chung với người thân bạn bè, rồi dần dần tách riêng, thành những miếng lớn, những miếng mặt tiền, nhà trọ, chung cư tại Sài Gòn. Đến giờ, anh dư sức mua đất tại trung tâm Sài Gòn. Những nguồn thu tăng thêm này là câu trả lời cho nhiều người thắc mắc vì sao một người làm làm nhà nước, lương ba đồng ba cọc nhưng lại mua được nhà cửa, thành đạt.
Có vài chục người mà tôi biết cũng có các phương pháp, cách thức nâng cao thu nhập như vậy. Qua hai trường hợp tôi đã nêu, các bạn có thể thấy, nếu bạn phấn đấu, chịu khó, để ý, sáng tạo, kiên trì thì trong hoàn cảnh nào, xuất phát điểm như thế nào, bạn cũng tìm được cơ hội thành công, mua được nhà đất sau 5-10 năm và có thể thảnh thơi hơn ở tuổi 35-40.
Giờ đây, có nhiều bạn trẻ, các bạn công nhân, giáo viên, nhân viên hay than khó sống... vậy khi nào mới mơ mua được nhà đất? Nhiều người kêu thời trước còn dễ còn mua được nhà, chứ giờ giá đất cao quá không mua nổi... Nếu bạn cứ suy nghĩ như vậy mà không dám dấn thân vào sự nghiệp kim tiền, không nghĩ ra cách thức nâng cao các khoản thu nhập, nâng cao năng lực bản thân, thì chúng sẽ mãi chỉ là giấc mơ. Bạn phải làm, không nề hà từ việc nhỏ, từ nguồn thu nhỏ, từ đó nảy sinh mối quan hệ và càng nảy sinh cơ hội mới. Nhờ đó, các nguồn thu sẽ lớn dần, tích tiểu thành đại. Tay nghề kinh nghiệm sống, ý tưởng của bạn cũng sẽ lớn dần theo... Cứ như vậy, bạn sẽ thành công.
Ở Sài Gòn sẽ có những cách thức tăng thu nhập ở Sài Gòn, ở tỉnh vùng ven cũng không hiếm cách làm giàu. Quan trọng là bạn phải làm sao để biến không thành có, và từ có thành không.
>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.