Cuộc khám xét bất ngờ của FBI tại dinh thự riêng của ông Trump gây ra khá nhiều ồn ào trên chính trường nước Mỹ. Xét về mặt chính trị, đây là một sự kiện rất ồn ào. Còn về mặt hành pháp thì những cuộc đột kích như này không có gì là bí ẩn.
Thông thường, khi FBI, đơn vị điều tra tư pháp cấp liên bang, có đủ chứng cứ để điều tra một vụ việc thì họ sẽ xem xét nên làm gì để có thêm bằng chứng. Trong một số trường hợp, lệnh yêu cầu tự nộp bằng chứng (subpoena) là đủ để lấy các bằng chứng cần thiết để điều tra vụ án.
Các lệnh khám xét (search warrant) chỉ được đưa ra khi có lệnh của một thẩm phán liên bang. FBI phải thu nhập đủ thông tin, đưa đơn xin lệnh khám xét của một thẩm phán cấp liên bang có thẩm quyền tại địa điểm cần được khám xét, nêu lý do vì sao phải có lệnh xét nhà bất ngờ. Thẩm phán sẽ xem xét mọi thứ rồi mới quyết định có ban lệnh khám xét nhà hay không.
>> 'Twitter không sai khi đình chỉ vĩnh viễn tài khoản của Trump'
Lệnh khám xét nhà thường chỉ được đưa ra trong những trường hợp bất khả kháng, như là nếu người có tài liệu bị đánh động thì có thể sẽ tiêu hủy bằng chứng chẳng hạn. Hay là nếu không hành động sớm thì bằng chứng có thể lọt vào tay người khác, không liên quan vụ việc, và gây nguy hiểm. Vì vậy ai cũng ngạc nhiên khi FBI đã đi khám xét nhà ông Trump với một lệnh khám nhà có chuẩn y của thẩm phán.
Nhiều người cho rằng bộ trưởng bộ Tư Pháp, ông Merrick Garland, được bổ nhiệm bởi ông Biden là tổng thống phe Dân Chủ, đang tiến hành một cuộc khám xét với động cơ chính trị. Còn những người hiểu biết về luật pháp thì lại nghĩ tới một chuyện khác.
Để xin được lệnh khám nhà là rất khó, xin lệnh khám nhà cựu tổng thống càng khó hơn. Giám đốc FBI là ông Christopher Wray, do ông Trump chỉ định, lẽ ra không có lý do gì để làm hại ông Trump. Vậy mà vụ khám nhà vẫn diễn ra, đủ chứng tỏ rằng có gì đó rất nghiêm trọng đang xảy ra.
Ngay cả Nhà Trắng cũng ngạc nhiên khi họ hay tin về cuộc khám xét y chang như phần còn lại của thế giới, họ đọc được tin này qua những dòng thông báo của ông Trump. Điều này cũng không có gì là kỳ quặc với những người hiểu biết quy trình hành pháp của Mỹ. Bộ Tư Pháp và FBI được xem là cần giữ sự độc lập và không phải nghe lời hay báo cáo cụ thể từng vụ điều tra với Nhà Trắng. Tổng thống có thể sa thải bộ trưởng hay giám đốc FBI nhưng lại không thể bảo FBI phải làm thế này hay thế kia. Merrick Garland, vốn xuất thân là thẩm phán, càng không sợ bên Nhà Trắng.
>> Khả năng Trump 'lật kèo' thành công là bao nhiêu?
Ngày thứ sáu theo giờ ở Mỹ thì lệnh khám xét được tòa công khai. Những tài liệu được liệt kê trong danh sách những thứ thu được khiến nhiều người toát mồ hôi, bao gồm tài liệu về vũ khí hạt nhân, tài liệu liên quan tới tổng thống Pháp, cùng một số vấn đề khác không quan trọng bằng. Các tài liệu đó, có một số được gắn mác tối mật.
Cuộc điều tra liên quan tới tài liệu mật của chính phủ được đưa về dinh thự riêng của ông Trump vốn không có gì mới. Nó đã được Cục Lưu Trữ Liên Bang yêu cầu từ lâu khi một số hộp tài liệu đã biến khỏi Nhà Trắng cùng ông Trump. Cũng chẳng ai để ý gì khi có những yêu cầu điều tra như vậy vì ông Trump vốn lúc nào cũng nằm trong vòng thị phi, những tiếng ồn chung quanh ông luôn cực kỳ huyên náo. Nhưng với những tiến triển mới nhất quanh vụ việc thì ai cũng phải dừng lại để đánh giá tình hình trứơc khi mở miệng ra mà bình luận thêm.
Có một điều mà những người không hiểu biết luật pháp ở trình độ chuyên nghiệp không nghĩ tới, đó là việc ông Trump chưa từng làm việc liên quan tới luật, chưa từng làm việc cho chính phủ và cũng chưa từng đi lính. Tất cả các tổng thống hiện đại đều đã làm qua những công việc như vậy. Các yêu cầu về bảo mật thông tin và bảo mật tài liệu liên quan tới chính phủ Mỹ là rất cao, những ai đã kinh qua các việc làm như trên mới hiểu được và có kinh nghiệm.
>> Vì sao nhiều người Mỹ giờ này vẫn quyết ủng hộ Trump 'lật kèo'?
Nếu như ông Trump, hay nói đúng hơn là những người làm việc cho ông, gom hồ sơ mà không kiểm tra kỹ, để rồi đi ra khỏi Nhà Trắng với một mớ tài liệu mật mà không hay thì cũng không có gì là đáng ngạc nhiên. Ông Trump không có kinh nghiệm với việc theo dõi từng trang giấy và cũng không có một đội ngũ dày dặn kinh nghiệm trong chuyện này.
Nếu như tài liệu về vũ khí hạt nhân xuất hiện tại dinh thự riêng của ông thì mối nguy hiểm lớn nhất là có kẻ gián điệp nào tới lấy, chứ không phải là ông Trump sẽ làm gì với chúng. Vũ khí hạt nhân chả có ích lợi gì cho ông, những cuộc hội đàm hay thông tin về tổng thống Pháp cũng vậy.
Cuộc khám xét này có lẽ cũng chỉ cần thu lại các tài liệu đó là đủ. Những chuyện còn lại thì đúng là, ba mươi chưa phải là Tết. Ông Trump đã và đang là một tiếc mục giải trí kỳ lạ cho giới quan tâm tới chính trị và luật pháp. Chỉ là chả ai biết mục giải trí này có giá bao nhiêu, và ai phải trả tiền cho cả thế giới xem miễn phí.
Khanh Huỳnh
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.