Kháng thể đơn dòng là gì?

Kháng thể đơn dòng là liệu pháp y học đã được ứng dụng nhiều trong điều trị bệnh. Tính đến năm 2019, Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấp phép lưu hành cho hơn 80 kháng thể đơn dòng dùng để điều trị nhiều bệnh lý ung thư, xương khớp, huyết học.

Kháng thể đơn dòng có chức năng và hoạt động tương tự như kháng thể tự nhiên trong cơ thể con người. Chúng ngăn các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào tế bào khỏe mạnh, tham gia vào sự điều hòa các đáp ứng của kháng thể và hỗ trợ quá trình gây độc tế bào phụ thuộc kháng thể.

Tìm hiểu thêm về kháng thể đơn dòng tại đây.

Hiện các nhà khoa học có thể tạo ra những kháng thể đơn dòng liên kết đặc hiệu với hầu như bất kỳ chất, kháng nguyên nào. Chúng đã trở thành một công cụ quan trọng trong hóa sinh, sinh học phân tử tế bào và y học... Hiện nay, kháng thể đơn dòng đã được ứng dụng trong phòng ngừa Covid-19.

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca là kháng thể đơn dòng dự phòng Covid-19 đầu tiên được FDA cấp phép sử dụng nhằm bảo vệ nhóm người không thể tiêm vaccine ngừa bệnh. Kháng thể đơn dòng này được sản xuất theo công nghệ độc quyền, lấy từ bệnh nhân phục hồi sau nhiễm Covid-19.

Các chuyên gia của Đại học Vanderbilt (Mỹ) đã sàng lọc hơn 1.500 kháng thể để chọn ra hai kháng thể sở hữu hoạt lực mạnh nhất và có khả năng hiệp đồng. Hãng dược AstraZeneca sau đó tối ưu hóa hai kháng thể này bằng công nghệ độc quyền của mình. Với sự kết hợp của hai kháng thể, sản phẩm kháng thể đơn dòng của AstraZeneca cho thời gian bán hủy dài hơn gấp 3 lần so với kháng thể truyền thống, tăng khả năng bảo vệ cơ thể lên ít nhất 6 tháng chỉ sau 1 lần tiêm bắp.

Kháng thể đơn dòng của AstraZeneca dành cho nhóm đối tượng đặc biệt

Cuối năm 2019, dịch bệnh Covid-19 xảy ra trên toàn thế giới, gây tổn thương cơ thể từ nhẹ đến nghiêm trọng, nhất là ở nhóm người lớn tuổi, có bệnh nền, thai phụ. Nhiều trường hợp nhiễm bệnh với triệu chứng nhẹ như cảm, hắt hơi nhưng chuyển nặng rất nhanh. Nếu không theo dõi sức khỏe kỹ, người nhiễm Covid-19 có thể bị khó thở, thiếu oxy nghiêm trọng, suy tạng, suy đa cơ quan dẫn đến tử vong trong vài ngày.

Cùng với mức độ nguy hiểm của mình, virus corona biến chủng qua nhiều giai đoạn khiến việc kiểm soát dịch bệnh thêm khó khăn. Trong bối cảnh đó, vaccine ngừa Covid-19 ra đời giúp bảo vệ con người trước đại dịch.

Tuy nhiên, không phải ai cũng được tiêm vaccine ngừa Covid-19. Những người mắc các tình trạng khiến hệ miễn dịch suy yếu từ nhẹ đến nặng đều không được phép tiêm phòng, dẫn đến nguy cơ cao bị virus tấn công, gây hại đến các cơ quan, thậm chí trở nặng và tử vong nhanh chóng.

Đứng trước vấn đề này, thế giới dành nhiều quan tâm cho sản phẩm kháng thể đơn dòng giúp hỗ trợ phòng ngừa Covid-19 cho nhóm người có nguy cơ cao nhưng không thể tiêm vaccine. Nhóm đối tượng này gồm:

- Người có tiền sử dị ứng nặng với các vaccine Covid-19.

- Người bệnh ung thư hay các bệnh lý máu ác tính đang điều trị tích cực.

- Người điều trị với chimeric antigen receptor (CAR)-T-Cell hay cấy ghép tế bào gốc tạo máu (trong vòng 2 năm cấy ghép hoặc đang điều trị bằng liệu pháp ức chế miễn dịch).

- Người có khiếm khuyết miễn dịch nguyên phát trung bình và nặng (như hội chứng DiGeorge, Wiskott-Aldrich..) hoặc mắc các bệnh làm suy giảm miễn dịch như HIV.

- Người bị HIV tiến triển hay không điều trị (bệnh nhân HIV có số lượng CD4<200/mm3, có tiền sử bị các bệnh xác định AIDS mà không bị hội chứng viêm phục hồi miễn dịch hoặc biểu hiện lâm sàng của HIV có triệu chứng).

- Người mắc bệnh lý khớp như viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp đang được điều trị bằng các thuốc điều biến sinh học.

- Người đã ghép tạng và đang được điều trị bằng các thuốc ức chế miễn dịch để chống thải ghép.

- Người đang điều trị tích cực với corticosteroid liều cao (≥20 mg prednisone hay tương đương/ngày và dùng ≥2 tuần), alkylating agents, antimetabolites, các thuốc chống thải ghép, các thuốc hóa trị gây suy giảm miễn dịch nặng, các thuốc chẹn TNF và các thuốc sinh học gây ức chế hay điều chỉnh miễn dịch.

Kháng thể đơn dòng là giải pháp tối ưu giúp bảo vệ nhóm đối tượng này trước nguy cơ mắc Covid-19, đồng thời làm giảm khả năng bệnh tiến triển nặng. Thuốc kháng thể đơn dòng của AstraZeneca mở ra cơ hội để nhóm người "yếu thế" có được kháng thể chống lại sự xâm nhập và tấn công của Covid-19, giúp bảo vệ tính mạng, giảm nguy cơ nhập viện và tử vong. Người thuộc nhóm đối tượng này có thể tư vấn bác sĩ về việc tiêm kháng thể đơn dòng nhằm bảo vệ bản thân trước nguy cơ mắc bệnh.

Hệ thống BVĐK Tâm Anh là đơn vị tiên phong đưa thuốc kháng thể đơn dòng dự phòng Covid-19 của AstraZeneca về Việt Nam, mở ra cơ hội giúp nhóm người dễ bị tổn thương bởi Covid-19 bảo vệ sức khỏe của chính mình.

Phương Quỳnh