Như thường lệ, cuối mỗi học kỳ và cuối năm học, giáo viên chủ nhiệm có nhiệm vụ đánh giá, xếp loại hạnh kiểm của học sinh. Với những học sinh xếp loại hạnh kiểm trung bình, yếu thường gây bức xúc với phụ huynh và những hệ lụy tới học sinh, giáo viên và nhà trường.
Bộ Giáo dục quy định, việc đánh giá xếp loại hạnh kiểm phải căn cứ vào biểu hiện cụ thể về thái độ và hành vi đạo đức; ứng xử trong mối quan hệ với thầy giáo, cô giáo, cán bộ, công nhân viên, với gia đình, bạn bè và quan hệ xã hội; ý thức phấn đấu vươn lên trong học tập; kết quả tham gia lao động, hoạt động tập thể của lớp, của trường và của xã hội; rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường. Về mặt thông tin, không cha mẹ nào, thầy cô nào có thể có thể thu thập được đủ các minh chứng theo các căn cứ nêu trên để đánh giá hạnh kiểm học sinh.
Vì vậy, việc đánh giá thường mang tính chủ quan, cảm tính. Có thầy cô xây dựng thang điểm để lượng hóa từng tiêu chí làm căn cứ đánh giá, bằng cách này về hình thức có vẻ khách quan nhưng mất đi yếu tố nhân văn.
Qua nhiều năm cán bộ quản lý giáo dục, không ít lần tôi đã chứng kiến phụ huynh xin xỏ, chạy chọt để nâng hạnh kiểm cho con. Khi xin không được, có phụ huynh quay sang xúc phạm đe dọa giáo viên, đe dọa hiệu trưởng và đe dọa luôn cả nhà trường.
Theo Từ Điển Tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên, hạnh kiểm là: "Phẩm chất, đạo đức biểu hiện trong việc làm, trong cách đối xử với mọi người".
Đánh giá phẩm chất, đạo đức của một con người là cực khó, không thể căn cứ vào một vài hành vi như đi học trễ, gây mất trật tự trong lớp, thực hiện không đúng đồng phục... để đưa ra kết luận về hạnh kiểm của học sinh. Làm như vậy, chưa hẳn học sinh đã tốt hơn, đôi khi để lại những hệ lụy: cả học sinh và thầy cô đều bị tổn thương.
Đã đến lúc cần mạnh dạn bỏ việc đánh giá, xếp loại hạnh kiểm, thay vào đó là đánh giá kết quả rèn luyện. Khi học sinh ở một trường, có thể các em rèn luyện tốt, khá, đạt yêu cầu hoặc chưa đạt yêu cầu là bình thường.
Kết quả có thể thay đổi ở một môi trường khác hay ngoài xã hội. Việc đánh giá kết quả rèn luyện sẽ khách quan hơn, nhân văn hơn, giúp học sinh tiến bộ hơn. Đó là những giá trị mà bất cứ môi trường giáo dục nào cũng cần hướng tới.
Bến Xuân
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.