Khác với Mỹ, Anh hay Israel - những quốc gia kiểm soát được Covid-19 từ đầu năm do tiêm chủng sớm, châu Âu đối mặt với đợt bùng phát từ cuối mùa đông. Chính phủ vật lộn để tiêm phòng cho người dân.
Song đến nay, việc triển khai vaccine ở châu Âu có bước ngoặt mới, tốc độ ngày càng gia tăng khi các nước dần dỡ bỏ rào cản hành chính, hậu cần. Lệnh giãn cách nghiêm ngặt hồi tháng 3 và tháng 4 đẩy số ca nhiễm xuống thấp. Các doanh nghiệp hy vọng trở lại bình thường trước mùa hè, thời điểm vốn rất quan trọng với ngành du lịch và cả nền kinh tế.
Tính đến 2/5, các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã tiêm 33,6 liều vaccine trên mỗi 100 đầu người, theo dữ liệu từ Đại học Oxford. Con số chưa bằng một nửa Anh và Mỹ, nhưng là bước nhảy vọt so với chỉ một tháng trước.
Số ca nhiễm nCoV hàng ngày trên toàn khối giảm đáng kể từ đầu tháng 4, số ca tử vong bắt đầu giảm mạnh vào giữa tháng, theo số liệu thống kê của chính phủ. Hầu hết các nước EU đã tiêm chủng ít nhất một liều vaccine cho khoảng một phần tư dân số. Các nhà khoa học cho rằng dịch bệnh chưa thể lùi xa tức khắc. Song hiệu ứng tích cực sẽ xuất hiện ngay khi 40-60% dân số tiêm ít nhất một mũi vaccine. Kịch bản đó đến sớm nhất vào cuối tháng 5.
Chương trình tiêm chủng tăng tốc chủ yếu do lượng vaccine đến khu vực dồi dào hơn. Trước đó, trong quý đầu năm 2021, nguồn cung bị gián đoạn do đơn đặt hàng trễ và trục trặc sản xuất. Trong quý 2, EU dự kiến nhận 400 triệu liều vaccine, trong đó 250 triệu liều từ hãng dược Pfizer-BioNTech, nhiều hơn gấp đôi so với 107 triệu liều của quý đầu.
Người dân xếp hàng tại một điểm tiêm chủng ở Cologne, Đức, ngày 3/5. Ảnh: Reuters
Hôm 4/5, cơ quan dược phẩm EU bắt đầu xem xét tính an toàn và hiệu quả của vaccine Covid-19 do hãng dược Trung Quốc Sinovac bào chế.
"Trong tháng vừa qua, chúng tôi thành công tăng sản lượng vaccine đến châu Âu. Hy vọng chương trình tiêm chủng sẽ làm giảm tỷ lệ lây nhiễm vào cuối tháng 5", giáo sư Ugur Sahin, đồng sáng lập BioNTech, nhận định.
Tăng cường phân phối vaccine cho phép chính phủ mở rộng điều kiện tiêm chủng. Các quy định trước đó vốn để đảm bảo nhóm yếu thế được tiêm sớm, song chúng cũng làm chậm quá trình triển khai vaccine.
Ví dụ, ở Đức, ban đầu vaccine chỉ được cung cấp tại các trung tâm tiêm phòng do nhà nước điều hành. Người đủ điều kiện phải nhận được thông báo của chính phủ rồi mới đặt lịch hẹn tiêm. Nhiều liều vaccine bị bỏ không trong vài tuần. Kể từ giữa tháng 3, bác sĩ tư nhân cũng được tiêm chủng cho người dân tại phòng khám. Một số bang nới lỏng điều kiện tiêm phòng. Hiện nay ở Berlin, ai cũng có thể tiêm vaccine AstraZeneca.
Kết quả, chỉ trong một tuần, quốc gia tiêm được 600.000 liều, lần đầu vượt quá 1 triệu liều vào ngày 28/4. Tính đến 30/4, 28,2% cư dân Đức đã tiêm ít nhất một liều vaccine, theo Viện Truyền nhiễm Robert Koch.
Mô hình của Viện ZI, trực thuộc Bộ Y tế, dự đoán 50% những người đủ điều kiện sẽ được tiêm vaccine vào cuối tháng 5, hai phần ba sẽ tiêm vào giữa tháng 6.
Tuần trước, Pháp mở rộng tiêm chủng Covid-19 cho nhóm lớn hơn, bao gồm tất cả người trưởng thành bị béo phì. Tổng thống Emmanuel Macron cho biết quốc gia sẽ mở mở rộng tiêm chủng cho tất cả người trưởng thành khác từ ngày 15/6. Một số khu vực mạnh tay hơn. Tuần trước, bất chấp hướng dẫn của chính phủ, thị trưởng Cannes nói thành phố sẽ tiêm chủng cho bất kỳ ai trên 40 tuổi, dù tình trạng sức khỏe ra sao.
Tại Italy, đầu tháng 3, Thủ tướng Mario Draghi đã bổ nhiệm Tướng Francesco Figliuolo, chuyên gia về hậu cần quân sự, quản lý công tác tiêm chủng. Cuối tháng 4, Tướng Figliuolo nâng tổng số liều vaccine tiêm hàng ngày lên nửa triệu, gấp đôi mức trung bình hồi đầu tháng. Ông đặt mục tiêu cao hơn vào giữa tháng 6.
Một điểm tiêm chủng tại sân bay quốc tế ở Naples, Italy. Ảnh: Zuma Press
Đến nay, khoảng 22% dân số Italy đã được tiêm ít nhất một liều vaccine. Ông Figliuolo kỳ vọng tiêm chủng đủ 80% dân số vào cuối tháng 9.
"Điều quan trọng là phải sớm hoàn thành công tác tiêm chủng cho người cao tuổi, người có sức khỏe yếu. Bảo vệ họ đồng nghĩa giảm tỷ lệ tử vong trung hạn", Giovanni Rezza, chuyên gia dịch tễ hàng đầu tại Viện Y tế Quốc gia Italy, nói.
Ngày càng nhiều dấu hiệu cho thấy đỉnh dịch ở châu Âu đã qua. Các chính phủ mong muốn khởi động lại nền kinh tế sau khi khu vực rơi vào suy thoái trong quý đầu tiên. Các nước bắt đầu dỡ bỏ một số hạn chế với doanh nghiệp và người dân.
Bắt đầu từ ngày 3/5, học sinh tại một số trường THCS và THPT ở Pháp đã đi học trở lại. Người dân cũng được di chuyển 10km từ nhà mà không cần viết giấy xin phép. Thời gian giới nghiêm ngắn hơn. Sắp tới, các nhà hàng được phép phục vụ ngoài trời; rạp chiếu phim, nhà hát, phòng gym, khu ăn uống trong nhà sẽ khởi động lại vào đầu tháng tới.
Số ca nhiễm nCoV hàng tuần ở Đức giảm vào tuần trước, lần đầu kể từ cuối tháng 2. Quốc gia vẫn chưa nới phong tỏa. Song ngày 4/5, người dân đã tiêm chủng được miễn một số hạn chế. Họ không cần kiểm tra trước khi đến tiệm làm tóc hoặc cửa hàng. Một số quan chức cảnh báo chính phủ nên thận trọng, mở cửa từ từ, sẵn sàng ứng phó lần nữa nếu biến thể mới của virus xuất hiện.
Thục Linh (Theo WSJ)