Tôi có ba điều nhận định về thị trường rau sạch tại Việt Nam.
Thứ nhất phải nói cho rõ, thị trường rau sạch tại Việt Nam còn rất rộng và đầy tiềm năng. Hiện thị trường chưa có nhiều nhà cung cấp, người dân đang phải đối mặt với rau bẩn hàng ngày.
Thứ hai: Ai cũng nhìn thấy điều này.
Thứ ba: Ai cũng nghĩ làm rau sạch rất dễ.
Chính vì vậy mà hiện nay rất nhiều người đầu tư vào từ "sạch". Nhưng đó chỉ là bề nổi.
Năm 2012, tôi thấy chương trình khuyến nông và cho vay hỗ trợ phát triển nông nghiệp ở nông thôn rất rầm rộ, đã khơi dậy được nhiều niềm đam mê từ giới trẻ với nghề nông.
>> Ảo tưởng bỏ phố về quê trồng rau nuôi gà
Chính tôi đã bị ảnh hưởng nên cũng vào cuộc. Tôi từ Hà Nội về Thái Bình mua lại mấy hecta ruộng, bãi của bà con chòm xóm, đầu tư vào chăn nuôi. Nghe các kỹ sư và các chuyên gia tư vấn, tôi quyết định đầu tư bài bản theo hướng dẫn như: Trồng cỏ nuôi bò, lấy phân nuôi cá; nuôi bồ câu và gà để lấy ngắn nuôi dài, lấy phân bón rau. Mô hình tương đối khép kín, đặc biệt đầu tư cả một máy nghiền thức ăn hỗn hợp cho cả bò, gà và cá, riêng chim bồ câu chỉ ăn cám, ngô, thóc hoặc đỗ.
Thời gian đầu rất vất vả nhưng vui vì nhìn thấy thành quả. Tuy nhiên, khi đưa sản phẩm ra thị trường thì chủ yếu toàn bạn bè, người quen nên không bán được. Chủ yếu là biếu để mọi người thưởng thức rồi giới thiệu cho người khác biết đến.
Lúc này, tôi có rất nhiều tính toán mở ngay trước mắt và luôn hy vọng với một tương lai khá sáng. Nhưng thực tại không như tôi nghĩ. Rau trồng rất sạch nhưng không bán được giá do ngoài chợ giá rẻ hơn của mình, nhìn lại còn ngon hơn, xanh hơn của mình.
Gà, chim, trứng chỉ bán được trọng một nhóm khách hàng thân thiết chơi với tôi và đã xuống tham quan trang trại. Tôi càng làm càng thấy rối vì tốn nhiều chi phí mà đầu ra bế tắc, nhiều lúc phải bán lỗ để lấy tiền trả công, quay vòng.
>> 'Tôi thà sống ở quê, thích thì lái ôtô lên chơi Hà Nội'
Dự án trang trại cứ như một vòng luẩn quẩn, không chết hẳn mà cứ lay lắt, luôn có những tia hy vọng ở phía trước nhưng rồi lại tắt. Cửa hàng thực phẩm trên Hà Nội lắp cả màn hình để khách xem phương pháp nuôi trồng để họ hiểu là sản phẩm của mình "sạch". Tuy nhiên lượng khách vẫn không nhiều, doanh thu không đủ chi, tháng nào cũng lỗ vài chục triệu đồng tiền lương, tiền thức ăn, tiền thất thoát.
Cũng cần nói thêm chi phí thất thoát khi kinh doanh rau sạch rất nhiều. Rau thu hoạch bảo quản không cẩn thận sẽ hỏng; trứng thu hoạch vận chuyển không tốt sẽ bị vỡ; gà, chim làm không cẩn thận khách chê...
Sau bốn năm vật lộn với trang trại, tôi phải từ bỏ. Kinh doanh thua lỗ nặng, tinh thần mệt mỏi, chán nản vì người tiêu dùng không hiểu và không thể làm họ hiểu thế nào là sản phẩm sạch. Nhiều người khen gà ngon và sạch nhưng giá 140.000-180.000 đồng thì cao quá. Nhưng họ không biết rằng tôi bán giá đó còn không có lời.
>> Nông dân phương Tây giàu vì biết hợp tác, nông dân Việt nghèo vì mạnh ai nấy lo
Cuối cùng, tôi bỏ trang trại, chỉ có trồng cỏ nuôi bò kết hợp đào ao thả cá. Tôi nhận ra rằng, không nên trồng rau thì chưa có đầu ra. Rau đã thu hoạch hay đến lúc thu hoạch mà không bán được chỉ có nước đổ đi. Nếu bạn thích làm trang trại nên chọn một mảnh đất có vị trí tốt, ít ra sau này cũng có thể sinh lời.
Các bạn có thể đào ao thả cá kết hợp nuôi bò. Trồng cây ăn quả nhưng loại vừa cho quả, vừa cho gỗ như mít, nhãn. Nếu nuôi gà, các bạn nên nuôi loại cao cấp như gà Đông Tảo, gà Hmong hay gà chín cựa thì sẽ có lã. Còn nếu chuyên tâm trồng rau sạch, nuôi gà sạch mà không có sẵn thị trường thì rất khó.
Đến như siêu thị còn chật vật với mấy cái kệ rau bé con con héo úa mà chưa chắc đã sạch thì làm sao chúng ta có thị trường được. Chúc bạn có hướng đi tốt, thành công, tránh vừa mất tiền vừa mất sức lại vừa mất cả niềm tin.
>> Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.
Quốc Tuấn
