Tôi học chuyên Anh của một trường cấp III chuyên tại Hà Nội. Tỷ lệ chọi để vào học là 1/60, có lẽ cao hơn thi vào một số trường đại học.
Các khối trường chuyên như trường tôi đào tạo năng khiếu với mục đích đặc biệt. Trường tôi là đào tạo đầu vào cho chương trình Sư phạm Ngoại ngữ. Còn trường khối tự nhiên đào tạo học sinh lấy nguồn thi Olympic Khoa học Tự nhiên. Với tư duy của các bạn thi Olympic thì các dạng bài để ôn thi đại học, người khác học cả năm, các bạn ấy chỉ học mấy ngày thôi.
Các khối trường này không nặng thi học sinh giỏi, học sinh thích thử sức môn nào thì thi môn đấy cho biết. Chứ nếu thi môn chuyên của các bạn thì xin lỗi, học sinh các trường khác không có cơ hội nào đâu.
Nhiều người nói học sinh chuyên giải được đề khó còn đề dễ thì không. Theo tôi nghĩ mọi người đang tư duy theo hướng độ khó theo chiều dọc. Các kỹ năng có thể xếp hạng dựa trên độ khó, như kiểu bài không chuyên dùng kiến thức cơ bản để giải, bài chuyên dùng kiến thức nâng cao.
Kiến thức nâng cao thì khó hơn kiến thức cơ bản, nhưng các loại bài sử dụng kiến thức cơ bản cũng đa dạng, nó đòi hỏi sự quen tay - đây là phát triển kỹ năng theo chiều rộng.
Nói cho dễ hình dung, kỹ năng cầm dao mổ khó hơn kỹ năng lấy ven, nhưng vẫn là bác sĩ mổ và y tá lấy ven - đây là quen tay. Không ai nói bác sĩ lấy ven kém thì là bác sĩ dở cả. Như kiểu mọi người vẫn nói tài chính khó hơn kế toán, nhưng ba người làm kế toán ở công ty bàn bạc công việc là tôi ngồi nghe vì họ quen việc hơn mình.
Về cơ bản, tạo ra một trường thường rồi cuối cùng nó vẫn phân hóa thành lớp chuyên và lớp không chuyên. Nó là quá trình tất yếu bởi vì trường thường thì giáo viên chuyên môn cao chỉ có một mà thôi. Để rải rác học sinh năng khiếu ở các lớp khác nhau nó mới lãng phí nguồn lực. Cuối cùng thì sự phân hóa vẫn sẽ xảy ra, chỉ là nó xảy ra ở mức nào.
Trường cấp hai của tôi không phải trường chuyên nhưng có khối lớp chuyên. Kết quả, chuyên Anh là lớp các thầy cô hay "chạy" cho con vào, mặc dù năng lực hạn chế. Chuyên Toán, chuyên Văn, ít bị chạy hơn, nhưng cũng có. Trường chuyên được kiểm soát khâu tuyển chọn, về cơ bản không thể có chuyện ngang nhiên "nhét" con mình vào học dù chúng không có năng lực.
Đây là giáo dục phổ thông hệ năng khiếu, không phải giáo dục hướng nghiệp. Nhiều bạn lại nghĩ học sinh khối chuyên học nhiều không có thời gian thực hành, thì học sinh trường thường sẽ còn phải học nhiều hơn bởi vì khả năng tiếp thu chậm hơn trong khi chương trình cấp III nước ta cực nặng.
Nếu bỏ trường chuyên, đem chương trình năng khiếu nhập một với chương trình đại trà thì với học sinh chuyên sẽ không có vấn đề, nhưng với học sinh thường thì trong ba năm cấp III không nhấc nổi mặt khỏi sách.
DK
>>Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net. Gửi bài tại đây.