Đại hội đại biểu toàn quốc đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) khai mạc sáng nay tại Đại lễ đường Nhân dân ở thủ đô Bắc Kinh với điểm nhấn là bài phát biểu dài một tiếng 45 phút của Chủ tịch Tập Cận Bình.
Giới quan sát đánh giá ông Tập đã thể hiện một giọng điệu tự tin trong suốt bài phát biểu, nhấn mạnh sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc trong nỗ lực "chấn hưng vĩ đại" của đất nước. Nhưng đồng thời, ông cũng nhiều lần nhấn mạnh những rủi ro và thách thức mà Trung Quốc phải đối mặt trong 5 năm "rất bất thường và phi thường", trong đó có đại dịch Covid-19, vấn đề Hong Kong và Đài Loan.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình phát biểu tại lễ khai mạc đại hội đại biểu toàn quốc đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 20 ở Bắc Kinh ngày 16/10. Ảnh:AFP.
Về đối nội, nhấn mạnh chính sách "Không Covid" nghiêm ngặt là điều cần thiết, ông nói Trung Quốc đã ưu tiên "bảo vệ tối đa cuộc sống và sức khỏe của người dân", gọi nỗ lực chống dịch là "cuộc chiến" và khẳng định sẽ kiên trì với chiến lược này.
"Ông ấy một lần nữa bảo vệ chính sách Không Covid, khẳng định tầm quan trọng của nó trong việc cứu sống hàng triệu người, dù đại dịch đã kéo dài sang năm thứ ba", Steven Jiang, phụ trách văn phòng CNN ở Bắc Kinh, nhận xét.
Vấn đề Đài Loan thu hút sự quan tâm, khi Chủ tịch Trung Quốc nhấn mạnh nước này không từ bỏ phương án sử dụng vũ lực để thu hồi Đài Loan và sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để ngăn chặn phong trào ly khai. "Đảng phải giữ vững lập trường chiến lược để giải quyết vấn đề Đài Loan và quyết tâm thống nhất đất nước", ông nói.
Giới quan sát cho rằng những bình luận của ông Tập về Đài Loan phản ánh Trung Quốc coi đây là "lợi ích cốt lõi" của nước này. Tuy nhiên, nó không mang thông điệp mới mẻ hơn trước.
"Phát biểu của ông Tập về Đài Loan đã được dự đoán trước và phù hợp với những bình luận mà chúng ta đã nghe trước đây", Lev Nachman, phó giáo sư Đại học Quốc gia Chengchi ở Đài Bắc kiêm chuyên gia phân tích về Đài Loan, chia sẻ trên Twitter.
"Thực sự không có gì mới trong những phát biểu của ông ấy về vấn đề này, nhưng điều khiến tôi ấn tượng là tràng vỗ tay của mọi người ở đó. Nó không theo kịch bản, mà nội dung phát biểu của ông Tập đã thực sự khiến những người có mặt ở đó làm như vậy", Will Ripley, nhà phân tích quốc tế của CNN, nhận xét.
Lãnh đạo Trung Quốc cho biết nước này sẽ tập trung vào "giáo dục chất lượng cao" và "đổi mới tăng trưởng" nền kinh tế. "Đổi mới sẽ vẫn là trọng tâm của động lực hiện đại hóa mà Trung Quốc theo đuổi. Chúng ta sẽ tạo ra một hệ sinh thái đổi mới rộng mở và cạnh tranh toàn cầu", ông nói.
Ông Tập ca ngợi những nỗ lực của Trung Quốc nhằm "tăng tốc nỗ lực đạt khả năng tự cường hơn về khoa học và công nghệ", đáp ứng nhu cầu chiến lược của Trung Quốc về nghiên cứu trong các lĩnh vực then chốt.
"Có rất nhiều chủ đề quen thuộc trong bài phát biểu này, vì các mục tiêu lớn của Trung Quốc được vạch ra tại đại hội cách đây 5 năm vẫn còn", chuyên gia Dali Yang, nhà khoa học chính trị tại Đại học Chicago ở Mỹ, nhận xét, nhưng thêm rằng ông "ấn tượng với sự chú trọng của ông Tập về nhân tài và công nghệ, đặc biệt khi ông kêu gọi đảm bảo chiến thắng trong cuộc chiến công nghệ quan trọng".
Ông Tập phát biểu về Hong Kong, Đài Loan. Video: Reuters.
Về chính sách đối ngoại, trong phát biểu khai mạc đại hội, ông Tập nhấn mạnh "những thay đổi nhanh chóng của tình hình quốc tế", ám chỉ những căng thẳng ngày càng gia tăng giữa Trung Quốc với Mỹ và các đồng minh, nhưng không trực tiếp nhắc tới Mỹ trong toàn bộ diễn văn.
Ông hoan nghênh cách tiếp cận quyết đoán của Trung Quốc, nói rằng nước này đã "nâng cao tinh thần đấu tranh" và "đề cao phẩm giá quốc gia và lợi ích cốt lõi trong cuộc đấu tranh".
"Ông Tập lưu ý rằng có những sai sót và một số khó khăn, vướng mắc, nhưng sẽ nỗ lực hơn nữa để giải quyết. Ông yêu cầu đảng chuẩn bị để sẵn sàng đối mặt với nhiều sóng gió lớn hơn ở phía trước", Dali Yang, nhà khoa học chính trị tại Đại học Chicago ở Mỹ, cho hay.
Scott Kennedy, chuyên gia phân tích cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tại Washington, chỉ ra rằng từ "đấu tranh" được ông Tập nhắc đến thường xuyên hơn trong bài phát biểu so với từ "cải cách". "Điều này dường như cho thấy chính sách hiện đại hóa và đường lối 'kiểu Trung Quốc' mà ông Tập theo đuổi sẽ rất khác so với hướng đi của phương Tây", Kennedy bình luận.
Để đối mặt với những thách thức phía trước và bảo vệ chủ quyền quốc gia, lãnh đạo Trung Quốc đề cập đường hướng chính sách an ninh, quốc phòng trong những năm tới, trong đó nhấn mạnh yêu cầu tăng cường sức mạnh quân đội.
Ông Tập cam kết đẩy nhanh nỗ lực xây dựng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) trở thành quân đội "đẳng cấp thế giới", cải thiện khả năng của PLA trong bảo vệ chủ quyền đất nước. Ông kêu gọi PLA tăng cường huấn luyện và nâng cao "khả năng chiến thắng".
Lần đầu tiên tại đại hội đảng, ông Tập đề cập mục tiêu "cân bằng phát triển và an ninh". Ông cho rằng Trung Quốc đã đạt được "bước nhảy vọt lịch sử" về sức mạnh kinh tế quốc gia, nhưng đề cao vấn đề đảm bảo an ninh và cảnh báo đất nước có thể đối mặt "bão tố" trong quá trình phát triển.
Theo giới quan sát, kể từ năm 2002, các lãnh đạo Trung Quốc phát biểu tại đại hội đảng đều tuyên bố Trung Quốc đang "trong thời kỳ cơ hội chiến lược" để phát triển. Cụm từ này đồng nghĩa Trung Quốc không phải đối mặt nguy cơ xung đột nghiêm trọng và có thể chú trọng vào phát triển kinh tế, xây dựng ảnh hưởng.
Tuy nhiên, cụm từ này không xuất hiện trong phát biểu của ông Tập năm nay, dù ông đã nhắc đến nó năm 2017. Các chuyên gia cho rằng đây có thể là dấu hiệu cho thấy lãnh đạo Trung Quốc cảm thấy bất an về tình hình quốc tế, đặc biệt là khủng hoảng Ukraine và căng thẳng Mỹ - Trung. Đây dường như cũng là lý do khiến ông Tập đề cao vấn đề "cân bằng phát triển và an ninh".
Ông Tập cũng nhắc lại "giấc mơ Trung Hoa", cam kết chính sách mà ông liên tục thúc đẩy kể từ khi lên năm quyền vào năm 2012. "Tất cả chúng ta phải trung thành với mục đích cơ bản là phục vụ nhân dân. Chúng ta phải hít thở cùng một bầu không khí với người dân", ông nói.
Ông khẳng định hiện thực hóa giấc mơ đó chính là khôi phục vinh quang trong quá khứ và vị trí một siêu cường toàn cầu mà Trung Quốc xứng đáng nhận được.
"Thông qua đấu tranh liên tục, chúng ta đang từng bước thực hiện hóa giấc mơ nghìn đời về một quốc gia Trung Quốc thịnh vượng vừa phải", ông Tập nói.
Thanh Tâm (Theo CNN, Bloomberg, SCMP)