Thủ tướng Australia Scott Morrison và người đồng cấp Nhật Bản Fumio Kishida hôm nay tham gia hội nghị thượng đỉnh trực tuyến. Hai bên đã ký Thỏa thuận Tiếp cận Đối ứng (RAA), cho phép quân đội Australia và Nhật Bản hợp tác chặt chẽ trong các chiến dịch phòng thủ và nhân đạo.
"Hiệp ước lịch sử này đánh dấu lần đầu có khuôn khổ rõ ràng nhằm tăng cường khả năng hiệp đồng tác chiến và hợp tác giữa lực lượng hai nước. Nó cũng phản ánh các giá trị chung, cũng như cam kết với quyền con người và dân chủ, cũng như lợi ích của hai nước trong khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, cởi mở và bền vững", Morrison nói.
Thủ tướng Nhật Fumio Kishida và Thủ tướng Australia Scott Morrison (trên màn hình) trong lễ ký thỏa thuận RAA hôm nay. Ảnh: AFP.
Thủ tướng Australia không đề cập trực tiếp đến Trung Quốc trong thông cáo trước lễ ký RAA, nhưng thỏa thuận này được coi là bước tiếp theo của các đồng minh trong khu vực nhằm đối phó với sự trỗi dậy của quân đội Trung Quốc. Nhật Bản và Australia là thành viên nhóm Bộ Tứ, bên cạnh Mỹ và Ấn Độ, với mục tiêu xây dựng liên minh đối trọng với hoạt động của Trung Quốc tại châu Á.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân cho rằng "Thái Bình Dương là khu vực đủ lớn cho sự phát triển chung của những quốc gia trong khu vực" khi bình luận về sự kiện.
"Trao đổi và hợp tác giữa các quốc gia nên đóng góp vào hiểu biết và tin tưởng lẫn nhau, cũng như bảo đảm hòa bình và ổn định khu vực, thay vì nhắm mục tiêu và tìm cách cản trở lợi ích của bên thứ ba. Chúng tôi hy vọng Thái Bình Dương sẽ là vùng biển hòa bình, không phải nơi tạo sóng gió", ông Uông nói.
Ali Wyne, nhà phân tích thuộc tổ chức Eurasia Group, cho rằng RAA sẽ giúp Tokyo và Canberra cải thiện khả năng tiến hành các đợt diễn tập chung với Washington tại Nhật Bản. "Trung Quốc có thể coi đây là bằng chứng cho thấy những nước này đang tìm cách kiềm tỏa họ, dù cách hành xử của Bắc Kinh gần đây góp phần không nhỏ vào những căng thẳng ngoại giao giữa họ với các quốc gia khác", ông nói.
Quan hệ giữa Canberra và Bắc Kinh trở nên nguội lạnh sau khi Australia cấm công ty Trung Quốc đầu tư vào các lĩnh vực nhạy cảm ở nước này và công khai kêu gọi điều tra nguồn gốc đại dịch Covid-19. Trung Quốc đáp trả bằng cách áp nhiều biện pháp trừng phạt kinh tế cứng rắn với hàng hóa Australia trong nhiều lĩnh vực.
Chính phủ Nhật cuối tháng trước công bố ngân sách năm tài khóa tiếp theo, bắt đầu từ tháng 4/2022, với tổng ngân sách được đề xuất lên quốc hội là 107,6 nghìn tỷ yen (940 tỷ USD). Trong số này, ngân sách chi cho quốc phòng được đề xuất ở mức 5,4 nghìn tỷ yen (47,2 tỷ USD), cao hơn so với kỷ lục 5,34 nghìn tỷ yen hồi năm ngoái.
Bộ Quốc phòng Nhật Bản cho biết tình hình an ninh khu vực "đang trở nên ngày càng nghiêm trọng với tốc độ chưa từng thấy", nhấn mạnh những thách thức từ Trung Quốc và Triều Tiên.
Vũ Anh (Theo Reuters)