Kiptum tử nạn. Kelvin Kiptum là ngôi sao đang lên, mới lần đầu thi marathon năm 2022, trước khi lập kỷ lục thế giới với 2 giờ 0 phút 35 giây tại Chicago Marathon 2023. Runner Kenya được kỳ vọng có thể trở thành VĐV đầu tiên phá mốc sub2 (chạy marathon với thành tích dưới 2 giờ) tại một giải chính thức, trước khi đột ngột qua đời vì tai nạn giao thông tại Kenya ngày 11/2.
Kipchoge đạt thứ bậc tệ nhất sự nghiệp. Huyền thoại Eliud Kipchoge cán đích thứ 10 tại Tokyo Marathon 2024 trong 2 giờ 6 phút 50 giây. Anh kém xa ba đàn em đồng hương Kenya về top ba gồm nhà vô địch Benson Kipruto (2 giờ 2 phút 16 giây), á quân Timothy Kiplagat (2 giờ 2 phút 55 giây), người về ba Vincent Ngetich (2 giờ 4 phút 18 giây).
Xét về thành tích, đây chưa phải là thời gian thi đấu tệ nhất trong các lần Kipchoge thi cự ly 42,195km. Nhưng xét về thứ bậc, đây là vị trí thấp nhất của anh.
Trước Tokyo 2024, runner Kenya chỉ ba lần không về nhất khi dự các giải marathon. Anh từng về nhì Berlin 2013 với 2 giờ 4 phút 5 giây, về thứ tám tại London 2020 với 2 giờ 6 phút 49 giây và về thứ sáu tại Boston 2023 với 2 giờ 9 phút 23 giây.
Kipchoge lần đầu bỏ cuộc. Năm tháng sau, Eliud Kipchoge gây thất vọng lớn hơn khi lần đầu bỏ cuộc (DNF) trên đường đua marathon nam Olympic Paris 2024. Runner Kenya sớm xuống sức, đi bộ ở mốc 28 km rồi quyết định dừng lại và bỏ cuộc ở mốc 31 km. Huyền thoại Kenya 39 tuổi lần lượt tháo từng chiếc giày, tất tặng người hâm mộ hai bên đường rồi lên xe của ban tổ chức.
Vì thế, Kipchoge vỡ mộng trở thành người đầu tiên trong lịch sử đoạt HC vàng marathon nam ba kỳ Olympic liên tiếp. Runner Kenya từng về nhất tại Rio 2016 với 2 giờ 8 phút 44 giây rồi Tokyo 2020 với 2 giờ 8 phút 38 giây, là và runner thứ ba thắng nội dung marathon nam ở hai kỳ Thế vận hội liên tiếp, sau VĐV Ethiopia - Abebe Bikila (năm 1960 và 1964) và VĐV Đông Đức - Waldemar Cierpinski (năm 1976 và 1980).
Tola lập kỷ lục marathon nam Olympic. Trong khi Kipchoge gây thất vọng, chân chạy Ethiopia Tamirat Tola thăng hoa, giành HC vàng Paris 2024 với 2 giờ 6 phút 26 giây.
Thông số này giúp Tola lập kỷ lục marathon Olympic, phá kỷ lục cũ, tồn tại từ năm 2008, do VĐV Kenya Samuel Wanjiru lập ở Bắc Kinh với 6 giây nhanh hơn. Đáng chú ý, Tola chỉ được chọn vào đội hình chạy marathon của Ethiopia tại Olympic 2024 hai tuần trước, thay thế đồng hương Sisay Lemma bị chấn thương.
Trước Paris 2024, Tola từng giành HC vàng marathon tại giải thế giới Eugene 2022, HC bạc marathon tại giải thế giới London 2017 và HC đồng 10.000m tại Olympic Rio 2016.
Hassan phá kỷ lục marathon nữ Olympic. Chân chạy Hà Lan Sifan Hassan có giải đấu thăng hoa, khi giành HC đồng 5.000m và 10.000m, trước khi về nhất marathon nữ tại Paris 2024 với kỷ lục Olympic. Cô về nhất trong 2 giờ 22 phút 55 giây, xô đổ thành tích 2 giờ 23 phút 7 giây do VĐV Ethiopia Tiki Gelana lập tại London 2012.
Hassan trở thành VĐV thứ hai giành ba huy chương ở ba cự ly 5.000m, 10.000m và marathon trong một kỳ Thế vận hội, sau cố huyền thoại Tiệp Khắc cũ Emil Zatopek - người đoạt ba HC vàng tại Olympic Helsinki 1952. Màn trình diễn tại Paris còn giúp Hassan được bình chọn là VĐV thi đấu ngoài sân vận động hay nhất năm và VĐV điền kinh nữ hay nhất 2024.
Chepngetich lập kỷ lục thế giới marathon nữ. Tại Chicago Marathon 2024, Ruth Chepngetich áp đảo và vô địch với thông số 2 giờ 9 phút 57 giây, trở thành nữ VĐV đầu tiên chạy marathon với thời gian dưới 2 giờ 10 phút. Kỷ lục trước đó là 2 giờ 11 phút 53 giây được Tigst Assefa thiết lập tại Berlin Marathon hồi tháng 9/2023.
Chepngetich là ngôi sao marathon của Kenya, khi là VĐV nữ đầu tiên đạt sub2:11 và 2:10, đồng thời giữ thành tích chạy half marathon tốt thứ ba trong lịch sử với 1 giờ 4 phút 2 giây. Cô hoàn tất hat-trick danh hiệu Chicago, sau khi vô địch giải năm 2022 với 2 giờ 14 phút 18 giây và năm 2021 với 2 giờ 22 phút 31 giây.
Ngoài ba danh hiệu Chicago, runner 30 tuổi còn còn về nhì tại London 2020, vô địch marathon tại giải thế giới Doha 2019 và về nhất Istanbul Marathon 2017, 2018, Dubai Marathon 2019, Nagoya Women's Marathon 2022, 2023.
Jepchirchir lập kỷ lục thế giới ở giải marathon toàn nữ. Năm 2024 còn chứng kiến kỷ lục khác ở nội dung nữ, khi Peres Jepchirchir phá sâu kỷ lục trong cuộc đua chỉ dành cho nữ khi vô địch London Marathon 2024 với 2 giờ 16 phút 16 giây.
Thành tích của runner Kenya nhanh hơn 45 giây so với kỷ lục cũ - 2 giờ 17 phút 1 giây được đồng hương Mary Keitany lập tại London Marathon 2017. Kỷ lục trong cuộc đua chỉ dành cho nữ phải được thiết lập trong các cuộc đua không có VĐV nam hoặc pacer nam (người dẫn tốc). Tại London Marathon, các elite nữ có đường chạy riêng biệt với các elite nam.
Jepchirchir còn từng giành HC vàng Olympic Tokyo 2020 với 2 giờ 27 phút 20 giây, vô địch New York Marathon 2021 với 2 giờ 22 phút 39 giây, Boston Marathon 2022 với 2 giờ 21 phút 1 giây và cán đích thứ ba London Marathon 2023 với 2 giờ 18 phút 38 giây. Thành tích cá nhân (PB) tốt nhất của cô là 2 giờ 17 phút 16 giây được thiết lập vào năm 2020.
Sawe đạt thành tích tốt nhất năm. Tại Valencia Marathon 2024, ngay lần đầu chạy cự ly 42,195 km, Sabastian Sawe gây ấn tượng mạnh khi về nhất với 2 giờ 2 phút 5 giây. Đây là thành tích marathon tốt nhất trong năm 2024 và tốt thứ năm trong lịch sử.
Những VĐV đạt thành tích tốt hơn là Sisay Lemma (2 giờ 1 phút 48 giây tại Valencia 2023), Kenenisa Bekele (2 giờ 1 phút 41 giây tại Berlin 2019), Eliud Kipchoge (2 giờ 1 phút 9 giây tại Berlin 2022) và Kiptum giữ kỷ lục tại Chicago 2023.
Sawe cũng đạt thành tích ra mắt marathon nhanh thứ hai trong lịch sử, chỉ sau cố huyền thoại đồng hương Kiptum. Tương tự Sawe, Kiptum ra mắt cự ly marathon tại Valencia năm 2022 và vô địch với 2 giờ 1 phút 53 giây.
Hồng Duy
Ảnh: Reuters, AFP, Olympic