Paul Pelosi, 82 tuổi, chồng Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, đã phải nhập viện điều trị sau khi bị nghi phạm David Depape đột nhập vào nhà riêng ở San Francisco và tấn công bằng búa.
Tuy nhiên, mục tiêu tấn công chủ yếu của Depape dường như không phải là ông Paul. Khi đột nhập vào nhà riêng của vợ chồng ông, Depape đã liên tục hét lớn "Nancy ở đâu? Nancy đang ở đâu?". Chủ tịch Hạ viện Mỹ không có mặt ở nhà vào thời điểm đó.
Vụ tấn công ngày 28/10 chỉ là một trong số rất nhiều hành vi bạo lực, đe dọa nhắm vào các thành viên quốc hội Mỹ và các nhân viên chính phủ khác, từ thẩm phán Tòa án Tối cao cho đến các thành viên hội đồng trường học địa phương.
Vụ tấn công cũng "đổ thêm dầu" vào cuộc tranh luận gay gắt về hậu quả thực tế của những tuyên bố chính trị mang thông điệp bạo lực và đặt ra câu hỏi về mức độ đảm bảo an ninh hiện tại cho các thành viên quốc hội Mỹ và gia đình của họ. Hai chủ đề này đã được quan tâm nhiều hơn kể từ sau vụ bạo loạn Đồi Capitol đầu năm 2021.
"Nó làm nổi bật một vấn đề nghiêm trọng mà chúng ta đang thấy ở đất nước nơi bạo lực chính trị liên tục đe dọa tất cả", Charles Ramsey, cựu cảnh sát trưởng ở thủ đô Washington, nói với CNN hôm 28/10. "Số lượng các vụ đe dọa cũng đã tăng đáng kể và tình hình dường như đang trở nên tệ hơn".
Lực lượng FBI bên ngoài nhà riêng của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi ở San Francisco, bang California hôm 28/10. Ảnh: Reuters.
Lo ngại của Ramsey hoàn toàn có cơ sở. Sở cảnh sát Washington đã mở 1.820 cuộc điều tra về những lời đe dọa nhắm vào các nghị sĩ chỉ trong chưa đầy 3 tháng đầu năm nay. Cơ quan này cho biết sẽ không công bố số liệu bổ sung cho tới đầu năm sau.
Năm ngoái, họ ghi nhận tổng cộng 9.625 vụ án liên quan bạo lực chính trị, tăng 144% so với năm 2017, thời điểm các luận điệu chính trị gây chia rẽ trở nên phổ biến hơn ở Mỹ sau khi tổng thống Donald Trump tiếp quản Nhà Trắng.
Xu hướng bạo lực chính trị gia tăng đã dẫn tới một số thay đổi. Cơ quan duy trì trật tự Hạ viện Mỹ hồi mùa hè thông báo kế hoạch chi 10.000 USD để lắp đặt hệ thống an ninh tại nhà riêng của các thành viên Hạ viện. Sau vụ đột nhập nhà bà Pelosi ngày 28/10, Cảnh sát Đồi Capitol bắt đầu tăng cường an ninh cho các nghị sĩ hàng đầu.
Nhưng vụ tấn công chồng bà Pelosi một lần nữa làm dấy lên những lời kêu gọi tăng cường an ninh trong bối cảnh chính trường Mỹ chứng kiến tình trạng chia rẽ ngày càng sâu sắc trước cuộc bầu cử quốc hội giữa kỳ.
"Đó thực sự là vấn đề lớn. Tôi nghĩ rằng một phần giải pháp là chi ngân sách liên bang vào việc cung cấp đảm bảo an ninh cá nhân cho các nghị sĩ nếu họ mong muốn", Ramsey nói.
Các thành viên của cả hai đảng ở Mỹ đã chứng kiến nhiều vụ bạo lực trong những năm qua. Nghị sĩ Dân chủ Gabby Giffords của bang Arizona từng bị bắn trong một sự kiện ở Tucson hơn một thập kỷ trước, trong khi nghị sĩ Cộng hòa Steve Scalise cũng từng trở thành mục tiêu của một tay súng trên sân bóng chày ở Virginia năm 2017. Cả hai người đều suýt mất mạng.
Gần đây hơn, một người đàn ông mang theo dao và súng bị bắt hồi tháng 6 vì đe dọa Thẩm phán Tòa án Tối cao Brett Kavanaugh gần nhà riêng ở Maryland. Một tháng sau, một người đàn ông mang súng khác bị bắt bên ngoài nhà riêng của nghị sĩ Dân chủ Pramila Jayapal ở Seattle.
"Nỗi sợ hãi, thù hận đang chia rẽ và khiến chúng ta chống lại nhau ở đất nước này là mối đe dọa thực sự với nền dân chủ", nghị sĩ Dân chủ Debbie Dingell nói.
"Không chỉ nghị sĩ đảng Dân chủ, các thành viên đảng Cộng hòa, phe cực hữu, cực tả và quan chức địa phương đều trở thành mục tiêu. Các thành viên hội đồng trường học phải mặc áo chống đạn tới dự sự kiện. Đây thực sự là mối nguy hiểm và nó phải dừng lại", bà Dingell nói thêm.
Chủ tịch Hạ viện Pelosi đã nhiều lần trở thành mục tiêu trong các âm mưu tấn công. Trong sự nghiệp chính trị của mình, lãnh đạo kỳ cựu của đảng Dân chủ đã liên tục hứng chỉ trích từ các thành viên Cộng hòa, đặc biệt là trong các vấn đề gây tranh cãi như ObamaCare hay biến đổi khí hậu.
Tuy nhiên, các vụ tấn công chính trị ở Mỹ ngày càng nghiêm trọng hơn, theo phân tích của NY Times. Thay đổi có thể thấy rõ trong vụ 139 nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu ủng hộ nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020. NY Times chỉ ra những đồng minh thân cận nhất của tổng thống Trump có xu hướng quy kết các thành viên Dân chủ, đặc biệt là bà Pelosi, là "những người ghét nước Mỹ".
Giới quan sát cho rằng những thay đổi luận điệu như vậy đã gây ra hậu quả lớn.
"Vụ tấn công chồng bà Pelosi đã cho thấy rõ rằng những lời lẽ bạo lực chính trị sẽ có lúc biến thành hành động và thật không may đây không phải là lần đầu chúng ta thấy những hậu quả như vậy", nghị sĩ Dân chủ Mike Quigley, thành viên Ủy ban Tình báo Hạ viện, nói.
Người biểu tình xông vào Đồi Capitol ở thủ đô Washington, Mỹ hôm 6/1/2021. Ảnh: Reuters.
William Scott, cảnh sát trưởng San Francisco, nhấn mạnh động cơ vụ tấn công ông Paul Pelosi "đang được xác định". Nhưng nghi phạm 42 tuổi David DePape dường như rất tích cực truyền bá các thuyết âm mưu của cánh hữu về một loạt chủ đề nổi bật như vaccine Covid-19, kết quả bầu cử năm 2020 hay cuộc điều tra vụ bạo loạn Đồi Capitol.
DePape đã bị bắt tại hiện trường và đối mặt với hàng loạt tội danh, trong đó có cố ý giết người, tấn công bằng hung khí và bạo hành người cao tuổi.
Nghị sĩ Adam Kinzinger, một trong hai thành viên Cộng hòa trong Ủy ban Điều tra Bạo loạn Đồi Capitol, cho rằng có sự liên quan giữa các phát biểu kích động và tình trạng bạo lực chính trị gia tăng. Kinzinger tiết lộ rằng ông gần đây đã nhận được những lời đe dọa nhắm vào vợ con mình.
"Tôi muốn các bạn hiểu rằng khi bạn thuyết phục mọi người tin rằng các chính trị gia đang gian lận bầu cử hoặc làm hại mọi người, bạn sẽ gây ra bạo lực. Điều này phải được ngăn chặn. Đó là lý do ủy ban điều tra này rất quan trọng", Kinzinger nói.
Rodney Davis, nghị sĩ đảng Cộng hòa cũng tham gia Ủy ban Điều tra Bạo loạn Đồi Capitol, hối thúc các đồng nghiệp cả ở đảng Dân chủ và Cộng hòa lên án vụ tấn công của DePape. "Đó không chỉ là vụ tấn công nhắm vào bà Pelosi và gia đình", Davis nói. "Đó là cuộc tấn công nhằm vào tất cả chúng ta".
Thanh Tâm (Theo Hill)