Ủy ban 6/1, do Hạ viện Mỹ lập ra để điều tra vụ bạo loạn Đồi Capitol, hôm 12/7 công khai các đoạn video lời khai của nhân chứng, cho rằng các trợ lý của Donald Trump và những kẻ kích động bên ngoài tòa nhà quốc hội đã biết trước cựu tổng thống sẽ thúc giục hàng nghìn người ủng hộ kéo tới Đồi Capitol vào ngày 6/1/2021.
7 thành viên đảng Dân chủ và hai thành viên đảng Cộng hòa của Ủy ban 6/1 đã tiến hành các phiên điều trần để chứng minh những nỗ lực của ông Trump nhằm lật ngược kết quả bầu cử năm 2020 là "bất hợp pháp, vượt xa chính trị thông thường".
Donald Trump diễn thuyết ngày 6/1/2021 gần Nhà Trắng, trước khi người ủng hộ ông kéo đến tòa nhà quốc hội Mỹ. Ảnh: AP.
Trong video được chiếu tại phiên điều trần hôm qua, các nhân chứng thuật lại cuộc họp dài 6 giờ vào tối muộn ngày 18/12/2020, trong đó các nhân viên Nhà Trắng thúc giục Trump nhận thua trước Joe Biden, nhưng ông không đồng ý.
Cựu tổng thống Mỹ thay vào đó ủng hộ các cố vấn bên ngoài của ông, như luật sư riêng Rudy Giuliani, Sidney Powell hay Patrick Byrne, người sáng lập "gã khổng lồ" bán lẻ trực tuyến Overstock của Mỹ, những người hối thúc ông Trump tiếp tục nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử bằng cách tuyên bố có gian lận.
"Tôi không nghĩ những người đó cung cấp lời khuyên tốt cho tổng thống. Tôi không hiểu bằng cách nào họ lại tham gia vào quá trình này", Pat Cipollone, cựu cố vấn Nhà Trắng của Trump, nói trong video.
Nghị sĩ Jamie Raskin, một thành viên ủy ban điều tra, công bố tin nhắn từ cựu trợ lý Nhà Trắng Cassidy Hutchinson, nói rằng "Cánh Tây mất trí rồi" khi mô tả về cuộc họp đêm 18/12/2020 tại Nhà Trắng.
Hutchinson trước đó còn cáo buộc ông Trump cố giành tay lái chiếc limousine của tổng thống khi bị Mật vụ từ chối chở tới nơi xảy ra bạo loạn Đồi Capitol. Ông Trump lập tức gọi lời khai của Hutchinson là dối trá.
Các thành viên Ủy ban 6/1 cho rằng ông Trump phải chịu trách nhiệm về những hỗn loạn sau đó, khi đám đông ủng hộ xông vào tòa nhà quốc hội gây bạo loạn.
"Tổng thống Trump khi đó là người đàn ông 76 tuổi, không phải đứa trẻ dễ bị kích động. Ông ấy phải chịu trách nhiệm về hành động và lựa chọn của mình", nghị sĩ Cộng hòa Liz Cheney, phó chủ tịch ủy ban điều tra, nhấn mạnh.
Ủy ban điều tra cáo buộc ông Trump đã kích động bạo loạn bằng việc từ chối nhận thua trong cuộc bầu cử năm 2020 và qua loạt dòng tweet thông báo người ủng hộ sẽ đổ về thủ đô Washington để tham gia cuộc biểu tình lớn.
Nghị sĩ Cheney còn cho biết ông Trump đã tìm cách gọi điện cho một nhân chứng tiềm năng của ủy ban điều tra, làm dấy lên nghi ngờ ông có thể đã tác động tới lời khai của nhân chứng này.
Trump chưa bình luận về những cáo buộc mới nhất của Ủy ban 6/1. Ông và các đồng minh cho rằng nỗ lực điều tra này là "cuộc săn phù thủy chính trị" nhằm hạ bệ ông. Trong khi đó, những người ủng hộ ủy ban tuyên bố cuộc điều tra là cần thiết để xem xét mối đe dọa bạo lực với nền dân chủ.
Hàng nghìn người ủng hộ Trump ngày 6/1/2021 tràn vào tòa nhà quốc hội, tấn công cảnh sát, làm gián đoạn quy trình kiểm phiếu đại cử tri để công nhận ông Biden đắc cử hồi tháng 1/2021.
Đây là vụ tấn công nghiêm trọng nhất nhắm vào tòa nhà trong hơn hai thế kỷ, kể từ cuộc chiến năm 1812. 5 người thiệt mạng trong sự việc, gồm một cảnh sát và 4 người biểu tình, khoảng 140 cảnh sát bị thương. Bộ Tư pháp Mỹ đã truy tố hơn 700 người liên quan đến vụ tấn công.
Ngọc Ánh (Theo Reuters)