Bác sĩ Nguyễn Minh Luân, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết bệnh zona thần kinh (giời leo) thường ghi nhận nhiều ở nhóm trên 50 tuổi. Tuy nhiên, nhiều quốc gia trên thế giới ghi nhận ngày càng có nhiều người trẻ mắc bệnh này. CDC Mỹ thống kê giai đoạn 1998-2019, tỷ lệ mắc zona thần kinh tăng ở mọi độ tuổi nhưng đặc biệt đáng chú ý ở nhóm 30-40 tuổi.

Lý giải tình trạng trên, bác sĩ Luân cho biết cần hiểu rõ về cơ chế của bệnh. Zona thần kinh xảy ra do sự tái hoạt động của virus varicella zoster nằm lại trong hạch thần kinh sau khi khỏi bệnh thủy đậu.

Vaccine thủy đậu được đưa vào chương trình tiêm chủng dịch vụ vài năm nay. Do đó, tỷ lệ người trẻ đã mắc bệnh và chưa được tiêm phòng rất cao, nguy cơ phát triển zona thần kinh. Theo thống kê tại Mỹ, 99% người sinh trước năm 1980 đã mắc bệnh thủy đậu, cứ một trong ba người có nguy cơ phát triển zona thần kinh.

Virus dễ tái hoạt động khi cơ thể suy giảm miễn dịch, căng thẳng thần kinh, suy nhược hoặc mắc một số bệnh lý. Trong khi đó, tỷ lệ người trẻ mắc các bệnh mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, thừa cân, béo phì, tim mạch, tăng cholesterol trong máu... tăng đáng kể. Cụ thể, số người trẻ suy thận mạn tính tăng 5-10% trong khoảng 5 năm. Số người trên 25 tuổi bị cao huyết áp cũng tăng hơn 45% so với các thập niên trước, trong đó nam nhiều hơn nữ.

Bên cạnh đó, cuộc sống hiện đại, áp lực kinh tế và nuôi dạy con cái hiện nay thường khiến nhiều người trẻ căng thẳng, dẫn đến giảm sức đề kháng, tăng khả năng mắc zona thần kinh.

Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Da liễu (Anh) năm 2021 đã theo dõi hơn 77.000 người từ 40 tuổi tại Đan Mạch. Nghiên cứu này chỉ ra người có mức độ căng thẳng hàng ngày cao hơn sẽ có khả năng mắc zona thần kinh cao hơn.

Bác sĩ Luân cho biết bệnh zona không gây thành dịch, song ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng sống của người mắc như gây tổn thương da, tổn thương mắt có thể dẫn đến mù lòa, đau thần kinh sau zona với các cơn đau dữ dội, bỏng rát như nước sôi, đột quỵ...

Để phòng bệnh, bác sĩ Luân khuyến cáo người trẻ cần duy trì lối sống lành mạnh để giảm thiểu các nguy cơ mắc các bệnh lý mạn tính dẫn đến tăng khả năng mắc zona thần kinh. Các yếu tố bao gồm làm việc, nghỉ ngơi hợp lý, tránh tình trạng căng thẳng, tăng cường vận động, ăn uống đủ chất.

Bên cạnh đó, zona thần kinh hiện đã có vaccine. Vaccine giúp giảm tỷ lệ người mắc bệnh lên đến 97% ở nhóm người trên 50 tuổi. Với người từ 18 tuổi có nguy cơ cao như suy giảm hoặc ức chế miễn dịch, có nguy cơ bị ức chế miễn dịch do bệnh, vaccine giúp giảm tỷ lệ mắc zona thần kinh từ 70-87%. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau hai tháng. Người bị ức chế miễn dịch/suy giảm miễn dịch... khoảng cách giữa 2 mũi có thể từ 1-2 tháng.

Việc tránh cho bản thân mắc thủy đậu cũng là cách hạn chế tình trạng zona thần kinh ở người trẻ. Do đó, bác sĩ Luân cho biết người dân chưa mắc thủy đậu hoặc không rõ tiền sử bệnh, cần rà soát sổ tiêm chủng và bổ sung loại vaccine này. Hai mũi vaccine thủy đậu có hiệu quả lên đến 97%, phòng mắc bệnh và tránh các biến chứng do virus varicella zoster gây nên.

Nhật Linh