Các chuyên gia nhận định tiêm vaccine bao phủ cho trẻ em, thanh thiếu niên là cách thức hiệu quả để trở lại cuộc sống như trước đại dịch. Không phải đối tượng có nguy cơ chuyển nặng sau nhiễm nCoV, song trẻ nhỏ vẫn có thể mang mầm bệnh và lây truyền cho cộng đồng.
Khi chính phủ Mỹ quyết định mở cửa trở lại, số ca mắc Covid-19 ở trẻ em và thanh thiếu niên tăng nhanh, đặc biệt trong tháng 9. Dữ liệu từ Viện Nhi khoa Mỹ cho thấy hơn 6 triệu trẻ dương tính với nCoV kể từ đầu dịch, trong đó 1,1 triệu trường hợp được ghi nhận kể từ ngày 3/9 đến ngày 30/9. Tỷ lệ tử vong ở người dưới 15 tuổi cũng cao nhất kể từ đầu dịch. Kể từ ngày 4/9 đến 2/10, 41 trẻ đã chết vì mắc Covid-19. Giữa tháng 9, số ca tử vong mới trung bình trong hai tuần là 11,5 ca.
Điều này cho thấy sự cần thiết của chương trình tiêm chủng với trẻ vị thành niên. Từ tháng 5, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) đã phê duyệt vaccine Pfizer cho người từ 12 đến 15 tuổi theo chương trình khẩn cấp. Đây là vaccine đầu tiên trên thế giới được cấp phép tiêm cho trẻ em.
Hiện nay, nhiều hãng như Moderna, Johnson & Johnson, AstraZeneca, và cả Pfizer tiếp tục thử nghiệm ở độ tuổi này hoặc nhỏ hơn, đồng thời nộp đơn yêu cầu cơ quan quản lý phê duyệt.
Tháng 3, Pfizer cho biết các thử nghiệm lâm sàng cho thấy vaccine của hãng an toàn và hiệu quả 100% ở trẻ em 12-15 tuổi, so với hiệu quả 95% ở người lớn tham gia thử nghiệm. Các chuyên gia ghi nhận 18 trường hợp nhiễm nCoV có triệu chứng ở nhóm dùng giả dược, không trường hợp nào mắc bệnh ở nhóm tiêm vaccine. Vaccine cũng an toàn, tác dụng phụ với trẻ em tương đương với người lớn.
FDA phê duyệt khẩn cấp vaccine Pfizer ở người từ 12 đến 15 tuổi, đánh dấu bước quan trọng trong quá trình phục hồi ổn định của quốc gia với đại dịch. Quyết định này làm hài lòng nhiều phụ huynh - những người đã phải vật lộn duy trì cuộc sống khi chỉ một phần gia đình đủ điều kiện tiêm chủng.
Pfizer mở rộng thử nghiệm ở nhóm từ 5 đến 11 tuổi. Hãng đã gửi dữ liệu nghiên cứu đến FDA hồi cuối tháng 9 để xin cấp phép khẩn cấp. Theo đó, vaccine tạo phản ứng kháng thể mạnh mẽ và an toàn với người dùng. Hãng sẽ thông báo số liệu cụ thể trong cuộc họp với FDA sắp tới.
Hơn 2.200 tình nguyện viên 5-11 tuổi được tiêm theo liệu trình hai liều vaccine 10 microgam, nhỏ hơn so với liều 30 microgam được dùng ở nhóm 12 tuổi trở lên. Công ty cho biết liều lượng này "được lựa chọn cẩn thận dựa trên tính an toàn, khả năng dung nạp và sản sinh miễn dịch".
Trong thử nghiệm lâm sàng dành cho trẻ dưới 5 tuổi, Pfizer sử dụng liều 3 microgram. Hãng dự kiến thông báo kết quả ở nhóm này sớm nhất là vào quý 4 năm nay.
Trẻ em được tiêm vaccine Covid-19 tại Bangkok, Thái Lan, ngày 21/9. Ảnh: AP
Moderna cũng thử nghiệm vaccine ở thanh thiếu niên và trẻ nhỏ, song chưa được Mỹ phê duyệt khẩn cấp.
Theo thử nghiệm lâm sàng công bố trên Tạp chí Y học New England hồi tháng 8, vaccine an toàn, có hoạt tính mạnh mẽ chống lại nCoV ở người từ 12 đến 15 tuổi. Trong phân tích ban đầu, vaccine hiệu quả khoảng 93,4% sau hai liều, ngăn ngừa 100% ca nhập viện và tử vong. Phản ứng phụ là đau tại vùng tiêm, nhức đầu, mệt mỏi, ớn lạnh và đau cơ. Các triệu chứng kéo dài trung bình 4 ngày. Không có trường hợp nào tử vong hoặc biến chứng không mong muốn.
Trước đó, Moderna đã yêu cầu FDA cho phép sử dụng khẩn cấp vaccine ở người từ 12 đến 17 tuổi. Kết quả mới nhất bổ sung thêm dữ liệu cho thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2/3 công bố hồi tháng 5. Nếu được chấp thuận, đây sẽ là loại vaccine thứ hai tại Mỹ sử dụng cho thanh thiếu niên, bên cạnh Pfizer.
Tại châu Âu, Moderna đã được phê duyệt cho trẻ từ 12 đến 17 tuổi. Cơ quan Dược phẩm châu Âu nghiên cứu vaccine với hơn 3.700 trẻ, ghi nhận phản ứng kháng thể tương đương với người trưởng thành. Tác dụng phụ ở trẻ em cũng giống với người lớn, tiêu biểu là mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ và khớp...
Đến tháng 8, Moderna thông báo khởi động thử nghiệm ở trẻ từ 6 tháng đến 12 tuổi, có khoảng 7.000 tình nguyện viên tham gia. Các chuyên gia có cái nhìn lạc quan, cho rằng vaccine Moderna sẽ hiệu quả tương đương ở nhóm này.
Johnson & Johnson hồi tháng 9 thông báo kế hoạch thử nghiệm giai đoạn ba vaccine cho trẻ nhỏ, song không cung cấp thời gian cụ thể. Nghiên cứu giai đoạn một và hai đã kết thúc, tuy nhiên chưa có dữ liệu chính thức. Phó giáo sư Maureen Ferran tại Viện Công nghệ Rochester, Mỹ, cho biết khởi đầu chậm trễ khiến hãng dược này gặp bất lợi đôi chút so với các nhà sản xuất vaccine mRNA.
"Hiện vaccine chưa được chấp thuận ở trẻ dưới 18 tuổi, chưa hoàn thành thử nghiệm. Có vẻ phải đến năm 2022, vaccine mới được xem xét phê duyệt (tại Mỹ)", ông nói.
Hôm 5/6, chủ tịch công ty Sinovac cho biết giới chức Trung Quốc đã phê duyệt sử dụng vaccine Covid-19 của hãng cho trẻ 3-17 tuổi.
"Sinovac đã thực hiện nghiên cứu lâm sàng trên nhóm trẻ vị thành niên từ đầu năm nay, thử nghiệm giai đoạn đầu và giai đoạn hai đã hoàn thành cho thấy tiêm chủng cho nhóm trẻ 3-17 tuổi an toàn như nhóm người trưởng thành 18 tuổi", ông Doãn Vệ Đông, chủ tịch công ty Sinovac, cho biết.
Ông Doãn cho biết việc khi nào vaccine Covid-19 của hãng được tiêm cho trẻ 3-17 tuổi sẽ tùy thuộc vào chiến lược tiêm chủng của chính quyền.
Tháng 9, Sinopharm công bố dữ liệu mới cho thấy vaccine Covid-19 của hãng an toàn đối với trẻ em từ 3 tuổi trở lên. Kết quả thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 và 2 được công bố trên tạp chí The Lancet Infectious Diseases cho thấy, vaccine do Sinopharm phát triển an toàn đối với trẻ tham gia thử nghiệm 3-17 tuổi.
Trong thử nghiệm, loại vaccine này cho thấy phản ứng miễn dịch mạnh mẽ ở trẻ em và lượng kháng thể trung hòa tương tự như ở người lớn. Nghiên cứu được thực hiện tại tỉnh Hà Nam, trong đó giai đoạn 1 có 288 trẻ em tham gia, giai đoạn 2 có 720 trẻ em. Tác dụng phụ xuất hiện chủ yếu từ nhẹ đến trung bình, có một trường hợp phản ứng nghiêm trọng là trẻ có tiền sử dị ứng thực phẩm.
Trung Quốc đã cấp phép sử dụng khẩn cấp vaccine của hai hãng Sinopharm và Sinovac cho trẻ em từ 3-17 tuổi, nhưng đến nay mới chỉ giới hạn cho trẻ từ 12 tuổi trở lên. Theo Bộ Giáo dục Trung Quốc, nước này hiện đã tiêm chủng đầy đủ cho 91% trẻ em ở độ tuổi từ 12-17.
Ấn Độ tiến hành thử nghiệm vaccine nội địa Covaxin ở trẻ dưới 2 tuổi. Trước đó, nước này đã cấp phép khẩn cấp vaccine của hãng dược Zydus Cadila cho người từ 12 tuổi trở lên. Viện Huyết thanh Ấn Độ sẽ tiến hành thử nghiệm vaccine của Novavax cho trẻ em trong thời gian tới.
Hãng dược AstraZeneca khởi động thử nghiệm vaccine ở trẻ em và thanh thiếu niên từ 6 đến 17 tuổi. Mục tiêu là đánh giá tính an toàn và phản ứng miễn dịch ở nhóm tuổi này. Thử nghiệm dự kiến có 300 tình nguyện viên, diễn ra tại Oxford, Southampton, London và Bristol.
Trẻ em tham gia thử nghiệm được tiêm vaccine AstraZenca (liều tương tự người lớn) hoặc vaccine viêm màng não làm giả dược. Sau đó, các em và gia đình điền vào sổ sức khỏe điện tử trong 28 ngày để theo dõi triệu chứng, đồng thời được xét nghiệm máu trong suốt quá trình nghiên cứu để kiểm tra phản ứng miễn dịch.
Theo các chuyên gia, tiêm vaccine trẻ em là cấp thiết, cần được thúc đẩy bởi ba yếu tố: bảo vệ trẻ, giảm lây truyền và cũng là điều kiện tiên quyết để mở cửa trở lại trường học.
Tại Việt Nam, ngày 14/10 Bộ Y tế cho phép tiêm vaccine Covid-19 trẻ em, theo lộ trình từ lớn đến nhỏ, ưu tiên tiêm cho trẻ 16-17 tuổi, theo nguồn cung vaccine và chủ trương của địa phương. Tuy nhiên Bộ Y tế không nêu rõ loại vaccine có thể sử dụng cho trẻ em. Một số quận huyện đang lên danh sách trẻ ở độ tuổi được tiêm, song chưa biết cụ thể sẽ tiêm vào thời gian nào.
Thục Linh (Theo NY Times, NBC, Medical, Healio, UC Health)
