Thông tin được bác sĩ Võ Hải Sơn, Trưởng phòng Giám sát và Xét nghiệm, Cục Phòng chống HIV/AIDS, Bộ Y tế, cho biết tại lễ khởi động chiến dịch Yêu mới khó. Phòng ngừa HIV có ngại gì, ngày 17/11.
Ước tính cả nước nhóm MSM hiện có khoảng 300.000 người, song theo bác sĩ Sơn con số thực tế có thể cao hơn nhiều. Tỷ lệ nhiễm HIV tăng rất nhanh ở nhóm này, từ năm 2012 đến 2020 tăng hơn 5 lần, từ 2,3% lên 13,3%. "So với những năm đầu, người nhiễm HIV chủ yếu ở nhóm tiêm chích ma túy, thì nay xu hướng đã thay đổi, tỷ lệ ở nhóm MSM cao nhất, vượt nhóm tiêm chích và phụ nữ bán dâm", bác sĩ Sơn nói.
Theo Cục Phòng chống HIV/AIDS, trong nhóm quan hệ tình dục đồng tính nam, 8-11% người được khảo sát cho biết từng quan hệ tình dục tập thể, 52-76% dùng bao cao su, còn lại quan hệ không an toàn. Tỷ lệ hiện nhiễm HIV trong nhóm MSM khác nhau ở các tỉnh, thành phố, tập trung ở khu vực đô thị, tỉnh, thành phố lớn, đặc biệt là TP HCM và đồng bằng sông Cửu Long. "Dịch HIV đang trỗi lên ở khu vực phía Nam", bác sĩ Sơn nói.
Việt Nam hiện có khoảng 200.000 người nhiễm HIV còn sống. Từ đầu năm 2021 tới nay, cả nước thêm gần 11.000 trường hợp phát hiện mới HIV, 1.528 ca tử vong. Trong số người mới phát hiện nhiễm HIV có 84% là nam, phần lớn tuổi 16-29 và 30-39, đường lây chủ yếu là quan hệ tình dục không an toàn.
Bác sĩ (áo trắng) tư vấn cho bệnh nhân cách dùng thuốc ARV, tại TP HCM. Ảnh: Hoài Khiêm
Tiến sĩ Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng, Chống HIV/AIDS, cho biết hiện chưa có vaccine ngừa HIV/AIDS, tại Việt Nam có các loại thuốc điều trị và dự phòng. Tuy nhiên, đại dịch xuất hiện gần hai năm qua gây khó khăn cho người HIV tiếp cận thuốc. Bộ Y tế đã hướng dẫn các tỉnh thành cấp phát thuốc dài ngày, thậm chí là 3 tháng, để người dân hạn chế đi lại trong thời gian dịch bệnh. Ngoài ra còn thay đổi mô hình cung ứng xét nghiệm từ trực tiếp sang online, thành lập các nhóm hỗ trợ tránh gián đoạn cấp phát thuốc ARV...
Hơn 161.000 bệnh nhân đang được điều trị bằng thuốc ARV. Thuốc đang được bảo hiểm y tế chi trả, với 188 cơ sở điều trị cung cấp. Thuốc ARV khống chế lượng virus trong máu người nhiễm giảm ở mức thấp, giúp người bệnh khỏe, giảm tử vong, nâng cao tuổi thọ, giảm lây truyền HIV. Khi tải lượng virus dưới ngưỡng phát hiện 200 bản sao trong một ml máu, sẽ không lây truyền HIV qua quan hệ tình dục. Phụ nữ mang thai nhiễm HIV được điều trị ARV sớm thì 98% trẻ sinh ra không lây nhiễm.
Tỷ lệ người được điều trị dự phòng tiền phơi nhiễm (PrEP) cũng tăng. 18.000 người đang sử dụng PrEP; tỷ lệ duy trì điều trị cao. PrEP giúp những người chưa bị nhiễm HIV nhưng có nguy cơ cao, dự phòng lây nhiễm HIV bằng cách uống một viên thuốc mỗi ngày. Tuân thủ tốt liệu trình dự phòng có thể giảm nguy cơ lây nhiễm HIV qua quan hệ tình dục trên 90% và qua tiêm chích ma túy đến 70%.
Bác sĩ Đỗ Thị Nhàn, Trưởng Phòng Điều trị và Chăm sóc HIV/AIDS, Cục phòng chống HIV/AIDS, cho biết người mắc HIV có nguy cơ mắc Covid-19 cao hơn so với người bình thường khoảng 30%. Tỷ lệ phải nhập viện cũng cao hơn so với người không nhiễm HIV. Vì thế, Việt Nam đang đẩy mạnh chiến dịch tiêm vaccine Covid-19 cho nhóm này.