"Nga đã triển khai tàu ngầm lớp Yasen đến Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Chúng có thể tuần tra liên tục ngoài khơi nước Mỹ và trở thành mối đe dọa thường trực trong vòng 1-2 năm tới, hạn chế khả năng phản ứng của lãnh đạo cấp cao khi xảy ra khủng hoảng", tướng Glen VanHerck, người đứng đầu Bộ tư lệnh Phương Bắc quân đội Mỹ (NORTHCOM) nói hôm 23/3.
Phát biểu được tướng VanHerck đưa ra trong cuộc họp với Ủy ban Quân vụ Thượng viện, sau khi các nghị sĩ đặt câu hỏi về mối đe dọa của tàu ngầm mang tên lửa hành trình Nga và Trung Quốc hoạt động gần bờ biển Mỹ. "Nguy cơ ngày càng gia tăng", ông nói thêm.
Tàu ngầm hạt nhân Kazan của Nga làm nhiệm vụ trên biển hồi năm 2021. Ảnh: TASS.
Giới phân tích phương Tây cùng nhiều sĩ quan cao cấp Mỹ cho rằng tàu ngầm lớp Yasen và phiên bản nâng cấp Yasen-M Nga là đối thủ đáng gờm nhất của hải quân Mỹ vì độ ồn thấp, tốc độ cao và dàn vũ khí uy lực. Hải quân Mỹ hồi năm 2018 phải khôi phục Hạm đội 2 và thành lập bộ chỉ huy tác chiến chống ngầm ở Đại Tây Dương để đối phó lực lượng tàu ngầm Nga.
Nguồn tin Lầu Năm Góc giấu tên cho biết Mỹ đã triển khai hàng loạt tàu mặt nước, tàu ngầm và máy bay tuần thám hồi mùa thu năm 2019 nhưng không thể tìm thấy tàu ngầm Severodvinsk thuộc lớp Yasen của Nga khi nó tuần tra ở bắc Đại Tây Dương.
Các tàu ngầm tấn công lớp Yasen không phải lực lượng duy nhất của Nga có thể bí mật áp sát bờ biển Mỹ. Tàu ngầm hạt nhân chiến lược Alexander Nevsky thuộc lớp Borei từng đi qua eo biển Bering, tại khu vực có thể nhìn thấy bờ biển Mỹ bằng mắt thường, hồi năm 2015 nhưng không bị phát hiện.
Một sĩ quan Nga năm 2018 cũng tiết lộ tàu ngầm tấn công Đề án 971 Shchuka-B của ông cũng qua mặt nhiều hệ thống cảnh giới để áp sát căn cứ quân sự Mỹ, nhưng vẫn đảm bảo tính chuyên nghiệp và không xâm phạm lãnh hải Mỹ, chỉ di chuyển trong vùng biển quốc tế.
Phó đô đốc Andrew Lewis, tư lệnh Hạm đội 2 hải quân Mỹ, đầu năm 2020 cho rằng bờ biển nước này không còn là nơi an toàn bởi các tàu ngầm hiện đại của Nga. "Thực tế mới là các thủy thủ sẽ phải hoạt động trong vùng đụng độ ngay khi rời quân cảng. Các tàu chiến của chúng ta không còn khả năng hoạt động vô tư và không bị cản trở", ông cảnh báo.
Hải quân Nga đang biên chế tàu ngầm Severodvinsk thuộc lớp Yasen nguyên bản, cùng hai tàu thuộc phiên bản hiện đại hóa Yasen-M là Kazan và Novosibirsk. Hai tàu ngầm khác gồm Krasnoyarsk và Arkhangelsk đang thử nghiệm, dự kiến biên chế trong năm nay. Moskva đặt mục tiêu sở hữu tổng cộng 11 tàu ngầm lớp Yasen.
Yasen-M là phiên bản hiện đại hóa của Đề án 855 "Yasen", lớp tàu ngầm hạt nhân đa nhiệm thế hệ mới nhất của Nga. Các tàu ngầm thuộc lớp Yasen-M có lượng giãn nước 13.800 tấn, có khả năng hoạt động ở độ sâu 520 m, tốc độ dưới nước hơn 57 km/h, thủy thủ đoàn 64 người và có thể hoạt động trong lòng biển 100 ngày liên tục.
Mỗi tàu ngầm lớp Yasen-M được trang bị 8 ống phóng thẳng đứng với 32 tên lửa chống hạm P-800 Oniks hoặc 40 tên lửa chống hạm 3M-54 Kalibr, có thể giúp chúng đủ sức đương đầu với cả biên đội tàu chiến đối phương, cùng cụm ống phóng ngư lôi cỡ 650 mm và 533 mm.
Các tàu ngầm này còn được trang bị những hệ thống cảm biến hiện đại, có khả năng phát hiện mục tiêu dưới nước ở khoảng cách 600 km.
Vũ Anh (Theo USNI)