"Chiến hạm Port Royal đi qua eo biển Đài Loan thể hiện cam kết của Mỹ đối với Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Quân đội Mỹ sẽ di chuyển trên biển, trên không và hoạt động ở bất cứ đâu luật pháp quốc tế cho phép", Hạm đội 7 hải quân Mỹ cho biết trong thông cáo ngày 10/5 khi tuần dương hạm USS Port Royal đi qua eo biển Đài Loan.
Đây là lần thứ hai chiến hạm Mỹ đi qua eo biển Đài Loan trong hai tuần qua. Trước đó, khu trục hạm USS Sampson đi qua eo biển Đài Loan ngày 26/4, Hạm đội 7 của Mỹ thông báo đây là hoạt động thường lệ.
Phát ngôn viên Lầu Năm Góc John Kirby ngày 10/5 nói hai chuyến quá cảnh eo biển Đài Loan của chiến hạm Mỹ không phải dấu hiệu cho thấy nước này đẩy mạnh hoạt động hải quân gần Trung Quốc.
Trung Quốc chưa bình luận về động thái của tuần dương hạm Port Royal. Bắc Kinh đã nhiều lần chỉ trích các hoạt động tương tự của chiến hạm Mỹ, gọi đây là "hành vi khiêu khích, gửi tín hiệu sai đến lực lượng đòi độc lập cho đảo Đài Loan, cố tình phá hoại hòa bình và ổn định của khu vực".
Tuần dương hạm USS Port Royal của Mỹ đi qua eo biển Đài Loan ngày 10/5. Ảnh: US Navy.
Tuần dương hạm Port Royal đi qua eo biển Đài Loan vài ngày sau khi Trung Quốc tổ chức diễn tập không quân và hải quân quanh hòn đảo ngày 6-8/5. 18 máy bay quân sự Trung Quốc ngày 6/5 chia thành ba nhóm tiến vào vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) của đảo Đài Loan, khiến lực lượng phòng vệ trên hòn đảo điều tiêm kích ứng phó và triển khai tên lửa phòng không để theo dõi.
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh chờ thống nhất và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực nếu cần. Quân đội Trung Quốc tổ chức nhiều cuộc diễn tập xung quanh Đài Loan với các loại vũ khí tối tân. Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa cảnh báo quan hệ giữa nước này với Mỹ "sẽ bị phá vỡ nếu không xử lý đúng cách vấn đề Đài Loan".
Mỹ cam kết tôn trọng nguyên tắc "Một Trung Quốc", nhưng tiếp tục duy trì quan hệ với Đài Loan và cung cấp cho hòn đảo các loại khí tài hiện đại. Một nhóm thượng nghị sĩ Mỹ, trong đó có Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Bob Menendez, ngày 13/4 tới thăm đảo Đài Loan. Phía Trung Quốc sau đó cảnh báo Mỹ "không đùa với lửa".
Đảo Đài Loan và eo biển cùng tên. Đồ họa: CSIS.
Nguyễn Tiến (Theo USNI)