"Tổng thống đắc cử không chấp nhận dọn vào Nhà Xanh. Khi phát biểu nhậm chức vào ngày 10/5, chắc chắn ông sẽ ra mắt công chúng ở địa điểm khác", Kim Eun-hye, người phát ngôn của tổng thống đắc cử Hàn Quốc Yoon Suk-yeol, tuyên bố hôm 16/3.
Đội ngũ chuyển giao chính quyền của tổng thống đắc cử khẳng định ông muốn chuyển đến làm việc ở một địa điểm có thể "tiếp cận người dân dễ dàng hơn". Các cố vấn của ông Yoon nhấn mạnh khả năng tân tổng thống làm việc trong Nhà Xanh "gần như bằng không".
Nhà Xanh, tòa nhà dành cho các tổng thống Hàn Quốc, có quy mô gấp đôi Nhà Trắng của những người đồng cấp Mỹ. Trong những tuyên bố chính thức về quyết định chuyển nơi làm việc, đội ngũ của ông Yoon cho rằng Nhà Xanh gây liên tưởng đến một dinh thự vua chúa xa cách công chúng, thay vì hình ảnh nơi làm việc của một lãnh đạo dân cử.
Tổng thống đắc cử Hàn Quốc Yoon Suk-yeol trong cuộc họp báo ngày 10/3 tại thủ đô Seoul. Ảnh: AFP.
Các cố vấn của ông Yoon đang xem xét biến trụ sở Bộ Quốc phòng Hàn Quốc tại Yongsan, trung tâm thủ đô Seoul, làm văn phòng mới của tổng thống.
Quận Yongsan cách Nhà Xanh khoảng 5 km về phía nam, từng là nơi Mỹ đặt cơ sở quân sự và có nhiều hạ tầng phục vụ quốc phòng, trong đó có một lô cốt ngầm xây liên thông với tòa nhà Bộ Quốc phòng Hàn Quốc. Khu vực có ít tòa nhà cao tầng, khác với khu văn phòng chính phủ ở quận trung tâm Gwanghwamun.
Trong trường hợp tòa nhà Bộ Quốc phòng Hàn Quốc được chọn làm văn phòng làm việc của ông Yoon, nhiều khả năng khu nhà dành cho các tham mưu trưởng quân đội ở quận Hannamdong gần bên cũng được trưng dụng làm tư dinh tổng thống.
Đảng Dân chủ của Tổng thống đương nhiệm Moon Jae-in nhấn mạnh địa điểm mà đội ngũ ông Yoon đang cân nhắc cũng không đảm bảo khả năng tiếp cận dễ dàng cho công chúng hơn Nhà Xanh. Khu vực này vốn đang cấm người không phận sự được vào.
Đảng của ông Moon ngày 17/3 chỉ trích quyết định chuyển nơi làm việc của tổng thống khỏi Nhà Xanh là "vội vã và ngớ ngẩn", đồng thời ảnh hưởng tới an ninh quốc gia khi khiến Bộ Quốc phòng và quân đội phân tâm giữa giai đoạn cần tập trung theo dõi những vụ phóng tên lửa của Triều Tiên.
Một số chính trị gia còn cáo buộc ông Yoon đưa ra quyết định dựa trên yếu tố "phong thủy", xem nhẹ vấn đề chi phí và an ninh. "Nhiều người nghi ngờ động thái này dựa trên lời khuyên của thầy phong thủy, cho rằng vị trí của Nhà Xanh không tốt", nghị sĩ Cho Jeong-sik của đảng Dân chủ cáo buộc.
Lee Jae-oh, cố vấn cấp cao cho đảng Sức mạnh Nhân dân của ông Yoon, ngày 18/3 cũng nhận định động thái dời văn phòng tổng thống khỏi Nhà Xanh đến quận Yongsan, thay vì khu nhà chính phủ tại Gwanghwamun, "không có cách lý giải nào khác ngoài yếu tố phong thủy".
Nhà Xanh nằm trên khu đất từng đặt dinh toàn quyền Nhật Bản trong giai đoạn 1910-1945. Trước đó, khu đất từng là thao trường huấn luyện quân cấm vệ của triều đình hoặc làm nơi chôn cất phi tần.
Syngman Rhee, tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc, đặt tên cho công trình xây ở đây là "Nhà Xanh" vào năm 1948. Kể từ đó, các đời tổng thống Hàn Quốc đều làm việc ở đây, không ít người trong số họ phải hứng chịu nhiều sóng gió cả trong thời kỳ nắm quyền lẫn khi mãn nhiệm.
Cảnh vệ đứng trước Nhà Xanh trong một sự kiện ngày 25/4/2016. Ảnh: AP.
Sau Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953), Syngman Rhee nắm quyền thêm 7 năm trước khi từ chức bởi làn sóng biểu tình toàn quốc vào năm 1960. Người kế nhiệm ông, Yoon Bo-seon, giữ chức chưa đầy hai năm trước khi bị tướng Park Chung-hee lật đổ. Sau gần hai thập kỷ cầm quyền, ông Park bị ám sát vào năm 1979.
Hai chủ nhân tiếp theo của Nhà Xanh là Chun Doo-hwan và Roh Tae-woo sau khi mãn nhiệm đều bị tuyên án tù vì tội danh tham nhũng và từng tham gia đảo chính giành quyền lực. Trong nhiệm kỳ tổng thống Kim Young-sam (1993-1998), nền kinh tế Hàn Quốc lao dốc vì khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997.
Tổng thống Kim Dae-jung, người từng được trao Nobel Hòa bình với chính sách Ánh Dương và nỗ lực bình thường hóa quan hệ liên Triều, có nhiệm kỳ khá suôn sẻ. Tuy nhiên, ba người kế nhiệm ông lại không mấy may mắn. Tổng thống Roh Moo-hyun nhảy xuống từ một mỏm núi tự vẫn sau khi bị quốc hội luận tội và vợ ông bị điều tra tham nhũng. Ông Lee Myung-bak và bà Park Geun-hye đều chịu án tù do những cáo buộc tham nhũng, lạm dụng quyền lực.
Một số người tự nhận là "chuyên gia phong thủy" Hàn Quốc từng bình luận trên truyền thông rằng vị trí Nhà Xanh là nơi giao nhau của nhiều luồng "khí xấu", mang vận rủi đến cho gia chủ. Họ tin rằng Yongsan là lựa chọn đắc địa hơn, khi vừa mang nghĩa "núi rồng", vừa có vị trí hài hòa nằm giữa sông Hán và vùng đồi núi của Seoul.
Jee Jong-hag, chủ tịch một hội phong thủy tại Hàn Quốc, cho hay các đời vua trước đây không chọn khu đất này làm nơi xây cung điện. "Yongsan là nơi tốt phúc, vừa rộng mở vừa được núi non bao quanh. Đây là mảnh đất lành nhưng không quá phô trương, khác với nơi đang đặt Nhà Xanh", ông Jee nói.
Khi mới nhậm chức vào năm 2017, Tổng thống đương nhiệm Moon Jae-in cũng từng lên kế hoạch chuyển văn phòng làm việc đến khu nhà chính phủ trong quận Gwanghwamun. Tuy nhiên, ông Moon cuối cùng chấp nhận vào Nhà Xanh làm việc vì những yêu cầu an ninh bổ sung quá tốn kém.
Theo giới phân tích, nếu Hàn Quốc chuyển văn phòng làm việc cho các tổng thống khỏi Nhà Xanh, chi phí hiện thực hóa kế hoạch này có thể lên tới hàng tỷ USD ngân sách. Trong khi đó, Hàn Quốc đã đầu tư rất nhiều cho hệ thống chỉ huy và kiểm soát an ninh quốc phòng, mạng lưới liên lạc công nghệ cao và quản lý khủng hoảng trong Nhà Xanh.
Choi Jin, giám đốc Viện Lãnh đạo Tổng thống ở Seoul, cho rằng nếu tổng thống đắc cử Yoon Suk-yeol chuyển địa điểm làm việc khỏi Nhà Xanh, kế hoạch này sẽ tạo ra "chi phí và khối lượng công việc khổng lồ".
Trung Nhân (Theo Reuters, SCMP, Pulse)