Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) hôm 24/8 âm thầm chỉnh sửa hướng dẫn về xét nghiệm Covid-19, trong đó nói rằng những người không biểu hiện triệu chứng nhiễm nCoV "không cần thiết" phải tiến hành xét nghiệm, ngay cả khi họ tiếp xúc gần với ca nhiễm gần đây.
Động thái này của CDC đã gây hoang mang trong dư luận Mỹ và phản ứng quyết liệt trong giới chuyên gia y tế, đến mức Giám đốc CDC Robert R. Redfield trong hai ngày qua phải gửi thông báo tới truyền thông nhằm "làm rõ" hướng dẫn mới.
"Xét nghiệm Covid-19 có thể được xem xét cho tất cả người chắc chắn hoặc có khả năng tiếp xúc gần với ca nhiễm nCoV", Redfield nói trong tuyên bố. Tuy nhiên, lời giải thích của ông càng khiến vấn đề trở nên rối loạn hơn.
Quan chức CDC cho rằng "không cần thiết" làm xét nghiệm cũng tương đồng với "có thể được xem xét". Nhưng nhiều chuyên gia nói rằng sự thay đổi về ngôn từ này có thể khiến bệnh nhân, bác sĩ, nhiều quan chức y tế cộng đồng địa phương, thường dựa vào hướng dẫn của CDC, cảm thấy bối rối.
"Có thể ư?", tiến sĩ Carlos del Rio, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Đại học Emory, đặt câu hỏi. "Tôi cần một khuyến nghị rõ ràng hơn thế. 'Có thể' không nói lên được điều gì".
Nhiều thành viên Dân chủ, gồm thống đốc California và New York, cũng như Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, cáo buộc CDC "cúi đầu" trước áp lực chính trị từ Tổng thống Donald Trump, người muốn giảm thiểu số ca nhiễm nCoV ở Mỹ.
Giới chức chính quyền nói rằng hướng dẫn của CDC là kết quả của cuộc tranh luận sôi nổi trong đội ứng phó Covid-19 của Nhà Trắng.
"Xét nghiệm là nhằm thúc đẩy các hành động và đạt được các mục tiêu cụ thể về y tế cộng đồng. Những ai cần xét nghiệm thì có thể được xét nghiệm. Những ai muốn xét nghiệm thì không nhất thiết phải xét nghiệm. Điều quan trọng là đưa giới y tế cộng đồng quan trọng tham gia vào quyết định này bằng các hành động phù hợp tiếp theo", Redfield giải thích.
Nhân viên y tế lấy mẫu xét nghiệm nCoV trên xe ở Tulsa, bang Oklahoma tháng trước. Ảnh: NYTimes.
Đính chính của ông Redfield không thay đổi các hướng dẫn mới trên website của CDC, nhưng gây khó hiểu. Chuyên gia y tế cộng đồng nói các thông điệp nhất quán và rõ ràng là điều rất quan trọng trong cuộc chiến chống Covid-19 và một số người nói rằng tuyên bố mới của CDC và tiến sĩ Redfield không đạt được mục tiêu này.
"Điều chúng tôi cần từ CDC là hướng dẫn hướng dẫn cụ thể và rõ ràng. Nó không nên giống như bài trắc nghiệm tâm lý mà chúng ta phải nghiên cứu và khiến mọi người có phản hồi khác nhau dù xem cùng một hướng dẫn", tiến sĩ Leana Wen, cựu ủy viên y tế của Baltimore, nói.
Tiến sĩ Wen thêm rằng bà rất lo ngại về ảnh hưởng của quy định mới đối với việc chi trả bảo hiểm xét nghiệm. Nhiều công ty bảo hiểm bất bình với việc chi trả bắt buộc cho mọi xét nghiệm mà không có yêu cầu đồng chi trả từ bệnh nhân. Gregg Gonsalves, phó giáo sư về dịch tễ học tại Đại học Y Yale, nói rằng hướng dẫn mới cho thấy chính quyền sẽ không hỗ trợ thêm phí xét nghiệm hay cho phép Medicaid chi trả cho người không có triệu chứng.
"Tôi không nghĩ quyết định của CDC sẽ cấm các bang thực hiện xét nghiệm vượt mức cho phép, nhưng nó có thể khiến họ cắt giảm xét nghiệm để tiết kiệm tiền", Stan Dorn, thành viên cấp cao của Families USA, nhóm vận động phi đảng phái của người sử dụng dịch vụ y tế ở Washington, Mỹ, nói.
Một nguồn tin thân cận với CDC và Nhà Trắng nói rằng hướng dẫn mới được đưa ra một phần để phù hợp với chương trình xét nghiệm dành cho các bệnh truyền nhiễm khác, như Zika và một phần do nhiều nhà khoa học chính phủ, cũng như bác sĩ và công ty bảo hiểm, cho rằng "quá nhiều người xét nghiệm nCoV chỉ vì tâm lý lo sợ".
Quy định mới được CDC đưa ra giữa lúc chính quyền Trump thông báo 150 triệu bộ xét nghiệm nhanh, được sản xuất và đặt mua, sẽ được phân phối trên khắp nước Mỹ. Quan chức Nhà Trắng cho biết chính quyền đã hợp tác cùng phòng thí nghiệm của Abott để sản xuất bộ xét nghiệm BinaxNOW rẻ và dễ sử dụng.
Trong hướng dẫn xét nghiệm mới hôm 24/8, CDC nêu rõ người tiếp xúc gần với ca nhiễm nCoV "không nhất thiết cần xét nghiệm" trừ khi họ thuộc nhóm dễ bị tổn thương hoặc được bác sĩ và giới chức y tế cộng đồng địa phương khuyến nghị.
Nhưng hướng dẫn mới của CDC đã vấp chỉ trích của chuyên gia y tế cộng đồng, bởi họ cho rằng Mỹ cần thực hiện nhiều xét nghiệm hơn, chứ không phải ít đi và thật vô lý khi khuyên người tiếp xúc gần ca nhiễm không đi xét nghiệm, đặc biệt khi virus có thể lây lan từ người không triệu chứng.
"Tôi thấy rất bối rối. Tôi thực sự không hiểu CDC đang nghĩ gì và hướng dẫn của họ là vô nghĩa theo quan điểm về bệnh truyền nhiễm", tiến sĩ del Rio cho biết.
Tiến sĩ Ross McKinney Jr., giám đốc khoa học Hiệp hội các Trường đại học Y khoa Mỹ, đánh giá động thái này là "vô trách nhiệm", khi cho rằng hướng dẫn hôm 24/8 "đi ngược lại lợi ích tốt nhất của người dân Mỹ và là bước thụt lùi trong cuộc chiến chống đại dịch".
Tổng thống Trump nhiều lần muốn Mỹ giảm xét nghiệm nCoV, vì ông cho rằng rằng thực hiện nhiều xét nghiệm dẫn tới tăng nhanh số ca nhiễm và khiến tình hình ở Mỹ trở nên xấu hơn. Nhưng nhiều chuyên gia cho rằng thước đo thực sự của đại dịch không phải là số ca nhiễm mà là tỷ lệ dương tính trong tổng số xét nghiệm.
Trong cuộc phỏng vấn hôm 26/8, tiến sĩ Anthony S. Fauci, thành viên đội ứng phó Covid-19 và là chuyên gia bệnh truyền nhiễm hàng đầu chính phủ, nói ông lo ngại hướng dẫn mới có thể bị hiểu sai. Fauci đã thông qua phiên bản đầu của hướng dẫn này, nhưng khi nó được hoàn thành vào 20/8, ông đang thực hiện phẫu thuật cắt bỏ khối u thanh quản.
Trong khi đó, tiến sĩ Redfield nói rằng CDC đang "tập trung vào xét nghiệm người có triệu chứng bệnh, có nguy cơ nhiễm bệnh cao, cộng đồng dễ bị tổn thương như viện dưỡng lão hoặc cơ sở chăm sóc dài hạn, nhân viên cơ sở hạ tầng quan trọng, nhân viên y tế và cấp cứu, hoặc người không có triệu chứng nhưng được quan chức y tế khuyến nghị".
Giám đốc CDC thêm rằng bất kỳ ai, ngay cả người âm tính với nCoV, từng tiếp xúc với người nhiễm hoặc có nguy cơ nhiễm nên "tuân thủ nghiêm ngặt" các hướng dẫn về sức khỏe cộng đồng, như giãn cách xã hội, đeo khẩu trang, tránh tụ tập đông người trong không gian kín và rửa tay thường xuyên.
Thanh Tâm (Theo NYTimes)