Tỏi Lý Sơn tiêu thụ qua hai đường chính là bán cho du khách và thương lái xuất đi các nơi. Tuy nhiên, cả hai đường tiêu thụ này đều đang bị tắc nghẽn. Bà Nguyễn Thị Loan, một hộ vừa trồng tỏi vừa kinh doanh homestay cho biết, hiện không có khách du lịch nên bà cùng những người khác không bán được tỏi cho nhóm khách hàng này. "Còn bán cho thương lái giá rất thấp, dưới 30.000 đồng một kg nhưng vẫn chậm", bà nói.
Trong khi đó, một công ty khác cho biết đang thu mua tỏi Lý Sơn ở mức giá 30.000-35.000 đồng một kg, thấp hơn mức kỳ vọng của người dân. "Hiện tình hình khó khăn chung, chúng tôi không thể mua với giá cao hơn và cũng không dám mua số lượng lớn vì tiêu thụ khó", giám đốc này nói.
Người dân Lý Sơn thu hoạch tỏi chở về nhà. Ảnh: Hữu Danh.
Mùa tỏi Lý Sơn bắt đầu từ tháng 10 đến tháng 2 năm sau, thời gian bằng hai vụ lúa, chi phí trồng và thu hoạch khoảng 20 triệu đồng một sào, chưa kể công chăm sóc 5 tháng của chủ ruộng và công phơi khô 20 ngày sau thu hoạch.
Với năng suất tỏi khô năm nay chỉ khoảng 330 kg một sào (giảm năng suất vì hư hại do bão), giá tỏi khô phải đạt khoảng 62.000 đồng một kg mới đảm bảo không lỗ. Do đó, với mức giá hiện nay, nhiều người dân Lý Sơn sẽ chịu lỗ 10 triệu đồng một sào.
Một doanh nghiệp trồng tỏi sạch và kinh doanh tỏi ở đảo Lý Sơn khác cho biết, nhờ đa dạng sản phẩm đầu ra bằng tỏi đen, rượu tỏi...nên công ty này chỉ tốn chi phí cho khâu chế biến, không bị ảnh hưởng nhiều. "Thiệt hại chính hiện giờ vẫn là những nông dân trồng tỏi nhỏ lẻ", đại diện doanh nghiệp nói.
Theo thống kê của UBND huyện Lý Sơn, vụ tỏi Đông Xuân 2020- 2021, toàn huyện trồng 325 ha tỏi, năng suất đạt 124 tạ mỗi ha, sản lượng tỏi tươi đạt khoảng 3.000 tấn, tương đương với 2.100 tấn tỏi khô.
Tuy nhiên, do tác động của dịch Covid-19, thị trường nông sản bị ảnh hưởng nên thương lái giảm thu mua. Khách du lịch không thể ra Lý Sơn khiến lượng bán lẻ cũng sụt giảm mạnh.
Hiện tỏi còn tồn đọng trong nhà người dân khoảng 1.800 tấn. Giá tỏi dao động trên dưới 30.000 đồng một kg, sức tiêu thu tỏi Lý Sơn rất chậm dẫn đến đời sống của bà con nông dân gặp nhiều khó khăn.
Để đảm bảo đời sống, giúp người dân tái sản xuất, ông Đặng Tấn Thành, Phó chủ tịch huyện Lý Sơn cho biết đã đề nghị Tỉnh đoàn và Liên đoàn Lao động tỉnh tìm cách kết nối với các tổ chức Đoàn và các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh hỗ trợ tiêu thụ tỏi cho bà con nông dân Lý Sơn với mức giá hợp lý.
Đồng thời, UBND huyện Lý Sơn cũng giao Phòng Kinh tế và Hạ tầng nông thôn huyện chủ trì, phối hợp với các phòng, ban, đơn vị, Hội, đoàn thể tham mưu UBND huyện xây dựng kịch bản để hỗ trợ tiêu thụ tỏi cho nông dân. Bởi với lượng tỏi tồn đọng khá lớn, nếu không giải quyết kịp thời, cuối năm, phần lớn lượng tỏi khô có nguy cơ hư hỏng.
Ban Dân vận Tỉnh ủy Quảng Ngãi cũng đang xin ý kiến Thường trực Tỉnh ủy để có phương án cụ thể giúp người dân Lý Sơn tiêu thụ tỏi.
Lý Sơn được mệnh danh là vương quốc tỏi, nơi tỏi được canh tác trên đất đỏ bazan và cát trắng của san hô từ dưới lòng biển, tạo nên hình dạng và mùi vị đặc trưng. Khi chưa có dịch Covid-19, giá tỏi Lý Sơn khoảng 90.000-170.000 đồng một kg.