Dự thảo Luật Căn cước đề xuất thu thập hơn 22 nhóm thông tin trong Cơ sở dữ liệu căn cước, trong đó có 5 đặc điểm sinh trắc học là ảnh chân dung, vân tay, mống mắt, ADN, giọng nói. Vì vậy bên cạnh việc thu thập vân tay, Chính phủ đã bổ sung quy định thu thập mống mắt trong thông tin căn cước để làm cơ sở đối soát và xác thực thông tin của mỗi cá nhân. Việc này hỗ trợ trong trường hợp không thu nhận được vân tay do khuyết tật hoặc vân tay bị biến dạng.
Vậy mống mắt là gì? Và những ứng dụng để nhận diện của chúng trên thế giới ra sao? Về mặt khoa h, đây là phần dễ thấy nhất của mắt. Mống mắt nằm phía trước thể thủy tinh, ngăn cách khoang trước tạo thành khoang sau. Mống mắt là một phần của màng bồ đào bao gồm thể mi cũng nằm phía sau mống mắt. Mống mắt và vân tay đều là các phương tiện sinh trắc học được sử dụng để xác minh danh tính. Hai phương tiện này đều có những ưu điểm và đặc tính riêng biệt:
Xé về mức độ phân biệt cao: mống mắt thường có mức độ phân biệt cao hơn so với vân tay. Dựa trên đặc điểm của mống mắt như: các rãnh, vòng tròn, và các đường vân khác, tạo ra một mô hình độc đáo và khó sao chép.
Xét về tính ổn định: mống mắt được bảo vệ, nằm sâu bên trong đầu, nên ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố môi trường và có thể duy trì tính ổn định qua thời gian.
Xét về khả năng xác minh từ xa: mống mắt có thể được quét và xác minh từ khoảng cách xa hơn so với vân tay. Do vậy nó cũng hữu ích trong ứng dụng cho an ninh sân bay, kiểm soát biên giới, hoặc xác minh danh tính từ xa.
Xét về môi trường sử dụng: có thể quét mống mắt trong nhiều điều kiện ánh sáng khác nhau, bao gồm cả điều kiện ánh sáng yếu hoặc thiếu sáng. Trong một cuốn sách giáo khoa lâm sàng năm 1953, F.H. Adler đã viết: "Trên thực tế, các dấu hiệu của mống mắt rất đặc biệt đến nỗi người ta đã đề xuất sử dụng ảnh làm phương tiện nhận dạng, thay vì dấu vân tay".
>> Loay hoay 'ghi quê cha và mẹ trên căn cước công dân'
Về các ứng dụng trên thế giới, thu thập thông tin mống mắt để việc xác minh danh tính đã được rất nhiều quốc gia và tổ chức ứng dụng. Tiêu biểu như Mexico (quốc gia đầu tiên trên thế giới ứng dụng công nghệ thu thập mống mắt, quy trình này có độ tin cậy 99% và thẻ ID sẽ bao gồm dấu vân tay cũng như hình ảnh mắt của chủ thẻ); Ấn Độ (hơn 1.2 tỷ người đã đăng ký vào hệ thống nhận dạng mống mắt cho ID quốc gia, dịch vụ chính phủ điện tử, phân phối lợi ích, bảo mật và các mục đích khác như qua lại biên giới tự động không cần hộ chiếu); Philippines (năm 2018, Tổng thống Rodrigo Duterte đã ký Luật Hệ thống ID Philippines, nhằm cung cấp cơ sở dữ liệu toàn quốc về tất cả người Philippines và một loại thẻ giúp họ dễ dàng giao dịch với chính phủ...
Trong thị trường điện thoại di động, vào cuối năm 2015, Microsoft cũng đã ra mắt hai chiếc điện thoại Lumia (Lumia 950 và Lumia 950 XL) có tính năng quét mống mắt như một cách để xác thực người dùng. Tháng 8/2016, Samsung phát hành điện thoại thông minh đầu tiên có công nghệ nhận dạng mống mắt - Galaxy Note 7, sử dụng camera phía trước và đèn hồng ngoại. Tháng 6/2023, Apple cũng giới thiệu tai nghe thực tế hỗn hợp Vision Pro với công nghệ xác thực bảo mật sinh trắc học có tên Optic ID (phân tích mống mắt của người dùng thông qua mức độ tiếp xúc với ánh sáng LED, sau đó so sánh nó với ID quang học đã đăng ký được lưu trữ trên Secure Enclave của thiết bị).
Vì tất cả những lý do trên, tôi tin rằng, việc thu thập thông tin mống mắt để đưa vào Cơ sở dữ liệu căn cước tại Việt Nam là hoàn toàn hợp lý và phù hợp với xu thế của thế giới.
>> Quan điểm của bạn thế nào? Gửi bài tại đây. Bài viết không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.