Trong hai thập niên qua, sàn diễn thời trang trở thành nơi truyền tải các thông điệp đấu tranh cho quyền phụ nữ, chống nạn phân biệt chủng tộc, bình đẳng giới, bảo vệ môi trường, động vật... Những thông điệp này là ý tưởng của bộ sưu tập, hoặc được nêu ra bởi các nhóm xã hội nằm ngoài kiểm soát của các hãng thời trang. Lợi dụng các show diễn, những tổ chức này tìm cách lên đường băng để biểu tình, gây mất trật tự.
Thông điệp của các nhà thiết kế
Ở show Xuân Hè 2020 diễn ra hôm 26/9, nhà thiết kế Rick Owens mượn bộ sưu tập để nói về mối quan hệ của tổng thống Donald Trump và người Mexico. Vogue đánh giá cao về ý tưởng và cách thể hiện trên trang phục của Owens.
Tại show Xuân Hè 2020 ở Milan Fashion Week, Gucci đưa người mẫu Ayesha Tan-Jones bước xuống đường băng với dòng chữ trong lòng bàn tay "Sức khỏe tâm thần không phải là thời trang". Sau show, cô viết trên Instagram: "Là một người mẫu đã trải qua những cuộc đấu tranh với sức khỏe tâm thần, cũng như các thành viên gia đình và những người thân yêu bị ảnh hưởng bởi trầm cảm, lo lắng, lưỡng cực và tâm thần phân liệt, tôi thấy thật đau đớn khi một nhà mốt lớn như Gucci sử dụng hình ảnh này để tượng trưng cho một khái niệm, một khoảnh khắc thời trang".
Ayesha Tan-Jones là một trong 21 người mẫu trình diễn những bộ đồng phục khiến nhiều người liên tưởng đến trang phục của bệnh nhân tâm thần. Ayesha cho biết nhiều người mẫu khác trong show cũng cảm thấy khó chịu khi mặc những bộ quần áo này.
Nhà thiết kế Alessandro Michele giải thích ý tưởng này xuất phát từ cách ông suy nghĩ về mối quan hệ giữa đồng phục và con người. "Đồng phục là thứ ngăn chặn và kìm hãm bạn, khiến bạn trở nên vô hình. Straitjacket - chiếc áo mặc cho người điên có hai ống tay dài quá cỡ để có thể trói tay lại - là hình ảnh tượng trưng cho sự ràng buộc khắc nghiệt nhất", ông nói trên The Washington Post. Giám đốc sáng tạo của Gucci mong muốn thời trang có thể giúp con người thoải mái thể hiện bản thân, trau dồi vẻ đẹp và bứt phá mọi giới hạn.
Hãng mốt Pyer Moss chọn người mẫu da màu thể hiện những thiết kế mang thông điệp chống nạn phân biệt phân chủng tộc vào show Xuân Hè 2019. Một trong những trang phục ấn tượng nhất bộ sưu tập là áo phông mang dòng chữ: "Dừng gọi 911 trên mặt trận văn hóa". Giám đốc sáng tạo Kerby Jean-Raymond muốn bày tỏ quan điểm của anh về thực trạng được phản ánh trên The Washington Post: người Mỹ da trắng gọi cảnh sát khi nhìn thấy người da đen ngồi trong Starbucks, thưởng thức món ăn, ngủ chung với mọi người ở ký túc xá hay tìm kiếm phiếu bầu...
Burberry Xuân Hè 2018 là lời tạm biệt của Christopher Bailey với hãng mốt Anh. Nhà thiết kế sinh năm 1971 chọn thông điệp ủng hộ cộng đồng LGBTQ trước khi từ chức giám đốc sáng tạo sau 17 năm gắn bó. Những mảng màu lục sắc, biểu tượng của cộng đồng này không chỉ thể hiện ở ánh đèn sân khấu mà còn xuyên suốt trang phục, phụ kiện, từ mũ, áo len, áo khoác.
Với Calvin Klein, sàn diễn Thu Đông 2018 là tiếng nói về một nước Mỹ thời hậu tận thế, phản ánh bầu không khí chính trị căng thẳng đang diễn ra lúc bấy giờ ở đất nước này. Bộ sưu tập được lấy cảm hứng từ những câu chuyện khoa học viễn tưởng mang yếu tố kinh dị, đặt trong bối cảnh thập niên 1960. Ở đó, ông thiết kế những bộ quần áo bảo hộ màu neon cho những người sống sót sau dịch bệnh truyền nhiễm bí ẩn. Các thiết kế như áo khoác kẻ sọc phủ vinyl, áo khoác kèm mũ trùm đầu với lớp lót bông và bomber da... lần lượt ra mắt. Vogue mô tả thật khó để tìm được một chiếc áo bomber bằng da hoàn hảo như của Raf Simons dành cho Calvin Klein.
Ở show Xuân Hè 2017 dành cho nam, nhà thiết kế người Anh Vivienne Westwood mặc chiếc áo in dòng chữ: "Tôi là Julian Assange" khi chào khán giả ở cuối show. Đây chỉ là một trong nhiều hành động thể hiện sự hỗ trợ của bà dành cho bạn thân Assange - người đang tị nạn trong Đại sứ quán Ecuador ở London lúc đó.
Julian Assange là ông chủ của Wikileaks - một tổ chức phi lợi nhuận quốc tế chuyên đăng tải các nội dung được gửi đến vô danh và các thông tin rò rỉ của các loại tài liệu chưa công bố. Năm 2010, tổ chức gây chấn động toàn cầu khi công bố hàng nghìn tài liệu mật từ Lầu Năm Góc đề cập tới hoạt động của quân đội Mỹ ở Iraq và Afghanistan. Mỹ muốn truy tố và xét xử Assange về tội làm rò rỉ các tài liệu mật của nước này. Hồi tháng 4, cảnh sát Anh đã bắt Assange tại sứ quán Ecuador ở London sau khi nước này chấm dứt quy chế tị nạn đối với ông. Assange sau đó bị tuyên án 50 tuần tại nhà tù Belmarsh, đông nam London, vì vi phạm Đạo luật Bảo lãnh.
Video: Youtube.
Prabal Gurung đưa thông điệp nữ quyền vào show Thu Đông 2017 bằng hình ảnh một loạt người mẫu trình diễn áo phông in slogan ở phần cuối. Nhiều khẩu hiệu được đưa ra, gồm: "Tương lai là nữ giới", "Tâm trí của chúng ta, cơ thể của chúng ta, sức mạnh của chúng ta", "Chúng ta sẽ không im lặng"...
Đường băng Chanel của huyền thoại Karl Lagerfeld dành cho mùa mốt Xuân Hè 2015 biến thành một cuộc biểu tình đòi quyền lợi của phụ nữ. Vogue đánh giá đây là một trong những khoảnh khắc xúc động trong lịch sử làng mốt. Những người mẫu như Kendall Jenner, Cara Delevingne... mỗi người cầm một chiếc loa hay giương cao những tấm bảng, hô vang khẩu hiệu nữ quyền.
Trong show Xuân Hè 2006, cố nhà thiết kế Alexander McQueen mặc chiếc áo phông in dòng chữ "Chúng tôi yêu bạn, Kate" để ủng hộ, động viên bạn thân Kate Moss vì scandal nghiện ma túy. Năm 2005, mối quan hệ với ca sĩ tai tiếng Pete Doherty đẩy siêu mẫu 31 tuổi của Anh chìm vào thuốc phiện. Cô trở thành nhân vật chính của một cuốn băng quay các con nghiện hít cocaine. Phải vào trại cai nghiện, Kate Moss bị gián đoạn sự nghiệp. Cô tái xuất làng mốt vào năm 2007 bằng việc cộng tác thiết kế thời trang với Topshop.
Cá nhân, tổ chức truyền thông điệp gây rối
Theo Harper's Bazaar, show Xuân Hè 2016 tuyệt vời của Rick Owens bỗng chốc bị xáo trộn. Người mẫu nam Jera vừa catwalk vừa cầm áo phông trắng viết dòng chữ "Xin hãy giết Angela Merkel". The Guardian đưa tin hành động này không phải là ý tưởng của Rick Owens. Sau show diễn, nhà thiết kế vô cùng tức giận. "Một sự phản động và điên rồ", Owens nói trên Telegraph. Ông lập tức vào hậu trường và đấm người mẫu.
Trong buổi trình diễn show Xuân Hè 2014, nhà mốt Nina Ricci gặp sự cố khi hai phụ nữ ngực trần thuộc nhóm hoạt động FEMEN của Ukraine đã xông lên đường băng, phản đối nạn cưỡng hiếp phụ nữ giới. Họ nhanh chóng bị lực lượng an ninh lôi ra ngoài.
FEMEN được thành lập vào năm 2008 tại Kiev, thủ đô của Ukraina, nhằm tranh đấu cho quyền bình đẳng của phụ nữ. Nhóm chuyên tổ chức các cuộc biểu tình ngực trần chống tệ nạn tình dục, chủ nghĩa phân biệt giới tính, đồng tính và các chủ đề về xã hội, quốc gia và quốc tế khác.
Video: Youtube.
Sao Mai (ảnh: Indigital, Gorunway, New York Times)