Trong 3 năm qua ở mảng xe phổ thông, thị hiếu tiêu dùng ôtô của người Việt có xu hướng chuyển dịch từ sedan gầm thấp truyền thống sang gầm cao đa dụng. Hai phân khúc tăng trưởng nhanh nhất về mặt doanh số trên thị trường là crossover (CUV) cỡ nhỏ và xe đa dụng MPV.
Thị hiếu MPV ngày càng tăng
Những năm trước 2018, thị trường xe MPV nói chung gần như là cuộc chơi của riêng Toyota Innova nhưng sau đó, nhiều gương mặt mới xuất hiện. Đặc biệt là Mitsubishi Xpander năm 2018 và Kia Sedona thế hệ mới năm 2021 đã làm thay đổi cục diện phân khúc khúc này.
Xét về số lượng xe mới ra mắt trong 3 năm qua, CUV chiếm số lượng nhiều nhất. Còn về tốc độ tăng trưởng doanh số, MPV là phân khúc đứng đầu thị trường.
Biểu đồ trên cho thấy, sedan cỡ B từ chỗ là phân khúc có người mua nhiều nhất thị trường vào 2021 (số liệu lũy kế đến tháng 11), xếp trên CUV cỡ nhỏ và MPV, nhưng đến cùng kỳ 2023 lại xếp dưới hai phân khúc này. Lượng bán của nhóm sedan cỡ B giảm 22%, từ mức 54.067 xe xuống còn 42.571 xe. Trong khi MPV tăng 88%, từ 36.044 xe lên 42.805 xe. CUV cỡ nhỏ đang là phân khúc thu hút sự quan tâm lớn nhất của người tiêu dùng trong nước, đạt 48.896 xe bán ra sau 11 tháng 2023, tăng 35% so với cùng kỳ 2021.
Hàng chục năm qua, sedan cỡ B luôn là phân khúc được khách hàng ưa chuộng nhất bởi sở hữu giá bán thấp nhất thị trường chỉ sau các dòng hatchback cỡ A. Nhưng thị hiếu dần thay đổi khi các mẫu xe gầm cao, đa dụng hơn xuất hiện với giá bán không chênh lệch quá nhiều.
MPV như tên gọi của chúng - xe đa dụng (Multi-Purpse Vehicle) - linh hoạt với nhiều mục đích sử dụng như gia đình, chở hàng hóa, kinh doanh dịch vụ. MPV thường có gầm cao hơn sedan nhưng thấp hơn SUV. Ngoại trừ khía cạnh off-road không dành cho MPV và sedan, đáp ứng đa dạng nhu cầu di chuyển trong và ngoài đô thị, MPV là lựa chọn phù hợp hơn so với sedan.
Xpander, mẫu MPV bán chạy nhất tại Việt Nam, lăn bánh ở Đồng Nai. Ảnh: Phạm Trung
"Ở Việt Nam, lượng người mua ôtô để sử dụng cho riêng cá nhân ít hơn nhiều số phục vụ gia đình", anh Đình Tuấn, quản lý một showroom ôtô cũ ở TP Thủ Đức, TP HCM, nói. "Xe MPV có ưu điểm chở được nhiều người, đôi khi chủ xe chỉ dùng đến hàng sau cùng vài lần trong năm, nhưng với họ, trang bị này có còn hơn không".
Theo anh Tuấn, giá xe MPV hiện chênh lệch không quá nhiều so với sedan. Ví dụ một mẫu Mitsubishi Xpander số tự động giá 598 triệu đồng, đắt hơn chiếc Toyota Vios số tự động khoảng 70 triệu đồng nhưng đa dụng hơn, không gian rộng rãi hơn và chở được nhiều người hơn. Công nghệ động cơ cho phép những mẫu xe MPV như Xpander, Ertiga... có trọng lượng lớn hơn nhiều các dòng sedan cỡ B nhưng tiêu hao nhiêu liệu gần tương đương nhau.
Hàng loạt lựa chọn mới gối đầu nhau
Năm 2023 chứng kiến lượng xe MPV mới ra mắt tại Việt Nam nhiều kỷ lục. Thị trường đón nhận thêm 5 mẫu xe hoàn toàn mới lần đầu dạm ngõ khách Việt. Trong số này chỉ có Honda BR-V thuộc nhóm MPV cỡ nhỏ. Những cái tên còn lại như Hyundai Custin, Toyota Innova Cross, Haima 7X ở nhóm cỡ trung và Volkswagen Viloran cỡ lớn.
Nhóm xe MPV cỡ trung và cỡ lớn ở Việt Nam vốn hạn chế lựa chọn. Trước 2023, thị trường chỉ có Toyota Innova và Kia Carnival. Bởi ít sản phẩm cạnh tranh, hai phân khúc này đem đến nhiều cơ hội cạnh tranh cho những tân binh, khác với nhóm MPV cỡ nhỏ, nơi cục diện phân khúc gần như bị thâu tóm bởi cái tên Mitsubishi Xpander và phần nào là Toyota Veloz.
Innova thoái trào từ 2020 và hãng làm mới lại mẫu xe này trong 2023 bằng cách định vị lại phân khúc hướng đến và đổi tên gọi thành Innova Cross. Mẫu xe mới của Toyota mang dáng dấp SUV, hướng đến khách hàng cá nhân hoặc kinh doanh dịch vụ cao cấp. Phần cho khách hàng phổ thông, chủ yếu chạy dịch vụ sẽ do hai mẫu MPV nhỏ hơn là Avanza, Veloz cùng Innova bản cũ, đảm trách.
Ngoài Innova Cross, phân khúc MPV giá gần một tỷ đồng còn có Custin và 7X máy xăng. Vượt một tỷ đồng là lãnh địa thống trị của Kia Carnival trong nhiều năm qua nhưng 2023 đã không còn "một mình một ngựa".
Từ 2020, cùng với sự thoái trào của Innova, Kia Carnival chiếm lĩnh nhóm xe MPV có giá lăn bánh từ hơn 1 tỷ đồng đến dưới 2 tỷ đồng. Mẫu xe của Kia quãng 2016-2017 bán lẹt đẹt chưa đến 2.000 xe/năm, nhưng đến 2022, con số là 9.320 xe, tăng đến hơn 5 lần.
Theo một chuyên gia bán hàng tại TP HCM, lượng bán hơn 9.000 xe của Carnival nhỏ hơn nhiều con số hàng chục nghìn xe của Mitsubishi Xpander. Nhưng với giá bán 1,179-1,759 tỷ đồng, đắt hơn từ gấp đôi đến gần gấp ba, biên độ lợi nhuận lớn hơn Xpander, mẫu MPV của Kia cũng là gà đẻ trứng vàng cho Thaco không thua kém mẫu xe của Mitsubishi.
Viloran trong sự kiện ra mắt tại TP HCM, tháng 12/2023. Ảnh: Thành Nhạn
Lượng bán tốt của Carnival lẫn mức tăng trưởng cao của nhu cầu MPV là một trong những cơ sở để Volkswagen đặt niềm tin vào phân khúc này. Hãng đưa về chiếc MPV Viloran nhằm đa dạng hóa dải sản phẩm, đáp ứng nhu cầu của khách hàng về một mẫu xe thương hiệu Đức cao cấp với nhiều tiện nghi lẫn công nghệ an toàn.
So với mẫu xe Kia, Volkswagen Viloran vượt trội hơn về chiều dài và trục cơ sở, chiều cao tương đương nhau nhưng hẹp hơn đôi chút. Với cách định giá từ hơn 1,9 tỷ đồng và chỉ bán bản 6 chỗ, đối thủ của Viloran là các bản cao nhất của Carnival giá hơn 1,7 tỷ đồng.
Carnival có ưu điểm về không gian nội thất rộng rãi về bề ngang, còn Viloran là sự tối ưu về chiều dọc với khoảng để chân thoải mái hơn. Sự khác biệt của Viloran ngoài yếu tố thương hiệu châu Âu và nhiều công nghệ an toàn hơn, còn là tiện nghi chăm chút tỉ mỉ hơn đối thủ, đặc biệt ở hàng ghế sau.
Như vậy với tầm giá từ khoảng 500 triệu đồng đến 2 tỷ đồng, xe MPV phổ thông hiện có hàng chục lựa chọn cho khách Việt. Ngoại lệ có mẫu Alphard của Toyota với nhiều trang bị tiện nghi cao cấp kèm giá bán từ hơn 4,3 tỷ đồng.
Phạm Trung