Ông Sadk cầm đai đánh bom tự sát của chiến binh IS. Ảnh: CNN
Dọc theo một ngôi làng bụi bặm cách thành phố Mosul chỉ 20 km, chiếc xe bán tải của lực lượng người Kurd đưa các phóng viên CNN tới một ngôi nhà nhỏ. Đoàn xe đi chậm và đi thành một hàng duy nhất, bởi những mối hiểm nguy rình rập xung quanh.
Tại một khu vực được che kín trong ngôi nhà, đại úy Chilhan Sadk cho các phóng viên thấy hàng chục thiết bị nổ tự chế (IED) của các phần tử Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). Ông Sadk và các đồng đội đã phát hiện và vô hiệu hóa chúng trong những ngày gần đây.
Ông Sadk còn cho cả đoàn xem một chiếc đai bom tự sát của một chiến binh IS bị tiêu diệt ngay trước khi tên này tự cho mình nổ tung. Đại úy vô hiệu hóa nó và cả một thiết bị lớn hơn ông để trên thùng chiếc xe bán tải.
Thiết bị đó nằm trong một chiếc hộp màu bạc mà một tay súng IS từng mang trong ba lô, lắp đặt sẵn sàng chỉ chờ được kích nổ trước khi tên này bị bắn chết. Nếu không bị vô hiệu hóa, thiết bị chứa đầy chất nổ C4 cùng hàng trăm vòng bi này có thể đã gây ra một vụ nổ rất lớn.
Gỡ mìn luôn là một công việc nguy hiểm, nhưng với các chiến binh người Kurd, những người hầu như không được huấn luyện hay trang bị hiện đại, nhiệm vụ này còn gây chết chóc hơn nhiều.
Hầu hết những người có mặt tại đây đều được huấn luyện dưới dạng cầm tay chỉ việc, sử dụng các thiết bị phát hiện kim loại cũ, những chiếc kìm và tay không. Rất hiếm người được mặc quần áo bảo hộ, chưa nói gì đến bộ trang phục rà phá bom đặc chủng.
Công việc đòi hỏi mức độ dũng cảm ít người có thể tưởng tượng, nhưng đại úy Sadk vẫn đầy quyết tâm. "Tôi làm việc này vì mục đích nhân đạo", ông Sadk nói. "Tôi quyết định phải giúp cứu nhiều mạng người cho dù chính tôi có thể mất mạng".
Lấy ra chiếc điện thoại di động, ông Sadk cho phóng viên xem bức ảnh một người bạn thân đồng thời là đồng nghiệp vừa thiệt mạng chỉ vài ngày trước. Đây là một trong số hàng chục người đã hy sinh khi làm công việc này.
Khi các lực lượng người Kurd và Iraq tiến ngày một gần tới Mosul, các tay súng IS dần rút lui. Nhưng khi bỏ chạy, IS để lại phía sau những thứ có thể khiến người khác thiệt mạng hoặc tàn phế.
Tại trụ sở tiền phương của Lực lượng đặc nhiệm Zeravani, ông Bajat Mzuri cho biết các thiết bị IED và bom ngụy trang của IS vô cùng nguy hiểm. Ông cho biết số lượng chiến binh của mình thiệt mạng vì các thiết bị nổ như vậy nhiều hơn cả số người chết trên chiến trường. Gần một phần ba số thương vong do IED là những người được giao nhiệm vụ rà phá bom mìn.
"Chúng gài mìn trên đường, trong nhà", ông Mzuri nói. "Chúng tôi giải phóng một ngôi làng và thấy mìn ở khắp nơi. Người dân trở về nhà, mở cửa ra hoặc thậm chí mở tủ lạnh cũng có thể khiến mìn nổ tung".
Ông cho biết thêm rằng bất chấp nhiều đề nghị gửi tới lực lượng liên quân để xin được trang bị tốt hơn cho những người làm công việc này, rất ít thiết bị được đưa tới.
Trên đường trở về Erbil, phóng viên còn thấy hàng chục xe tải nhỏ chở đầy những đồ đạc cá nhân, khi người dân của những khu vực được giải phóng tranh thủ trở về để lấy bất kỳ vật gì họ có thể mang theo rồi lại di tản. Có nhiều lí do để họ chưa trở về.
"Chúng tôi không thể sống ở đó", Mejwal Ahmed Hade nói. "Không có nước, không có điện, khắp nơi đều là đống đổ nát. Có nhiều bom mìn và không ai biết chúng ở đâu".
Không ai có thể biết được có bao nhiêu IED và thiết bị nổ ngụy trang được gài dọc các con đường và ngôi làng quanh Mosul. Ông Mzuri cho biết các binh sĩ của ông phải mất ba tháng chỉ để gỡ mìn cho một ngôi làng và công việc vẫn chưa xong.
"Việc rà phá mìn sẽ còn mất nhiều thời gian hơn cả trận chiến giải phóng Mosul", phóng viên Michael Holmes của CNN viết.
Xem thêm: Chiến trường tàn khốc chờ đợi nơi chảo lửa Mosul
Bóng ma sa mạc - Mưu toan trả thù của IS khi Mosul thất thủ
Hoàng Nguyên