Thái Lan đang nỗ lực khuyến khích người dân sinh thêm con để ngăn tỷ lệ sinh giảm, thiết lập những trung tâm chăm sóc trẻ em và sinh sản hỗ trợ các bậc cha mẹ, đồng thời thu hút những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội tuyên truyền về niềm vui trong cuộc sống gia đình.
Người phụ nữ bế em bé tại một bến xe buýt ở Bangkok tháng 3/2020. Ảnh: Reuters.
Chiến dịch được triển khai khi số lượng trẻ sinh ra tại Thái Lan đã giảm gần 1/3 kể từ năm 2013. Năm ngoái, nước này ghi nhận 544.000 ca sinh, thấp nhất trong ít nhất 6 thập kỷ.
Xu hướng nhân khẩu học của Thái Lan tương tự các nền kinh tế châu Á khác như Nhật Bản hay Singapore. Nhưng với đặc điểm là một thị trường mới nổi dựa chủ yếu vào lao động giá rẻ và tầng lớp trung lưu ngày càng tăng, tỷ lệ sinh giảm tác động sâu sắc tới nước này hơn nhiều.
"Các dữ liệu cho thấy nguy cơ về một cuộc khủng hoảng dân số khi mà tư duy về việc có con đã thay đổi", Teera Sindecharak, chuyên gia nhân khẩu học tại Đại học Thammasat, Thái Lan, cho hay.
Quan chức y tế cấp cao Thái Lan Suwannachai Wattanayingcharoenchai cho biết trước những thực tế đáng báo động đó, chính phủ nhận thấy cần phải can thiệp.
"Chúng tôi đang cố gắng làm chậm lại đà sụt giảm số ca sinh nở và đảo ngược xu hướng bằng cách thúc đẩy các gia đình sẵn sàng có con sớm hơn", ông nói, thêm rằng chính phủ sẽ đưa ra những chính sách để mọi trẻ sơ sinh đều nhận được hỗ trợ đầy đủ nhất.
Kế hoạch bao gồm mở các trung tâm hỗ trợ sinh sản, hiện chỉ giới hạn ở Bangkok và các thành phố lớn khác, sang 76 tỉnh thành, đồng thời huy động những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội truyền tải thông điệp khuyến khích sinh con.
Song những chính sách như vậy có thể đã xuất hiện quá muộn đối với những người như Chinthathip Nantavong, 44 tuổi. Cô và bạn đời đã quyết định không sinh con.
"Nuôi một đứa trẻ tốn rất nhiều tiền. Một học kỳ mẫu giáo tốn đến 50.000 đến 60.000 baht (1.520 - 1.850 USD) và sau đó sẽ lên tới hàng triệu", cô nói. Theo Nantavong, Thái Lan hiện không có những chính sách phúc lợi và các cơ sở chăm sóc sức khỏe sinh sản tốt như nhiều nước khác.
Thái Lan không phải quốc gia duy nhất trong khu vực đang vật lộn với tỷ lệ sinh thấp, nhưng họ không giàu có bằng một số nước phát triển hơn đã phải dựa vào lao động nhập cư để hỗ trợ nền kinh tế của họ.
Giới phân tích nhận định khó có thể đảo ngược tình hình hiện nay khi các điều kiện xã hội đã thay đổi và quan điểm về sinh con bị tác động bởi những yếu tố như lo ngại về gánh nặng nợ hay nghĩa vụ chăm sóc người cao tuổi.
Học giả Teera cho biết Thái Lan đang trên đà trở thành một "xã hội siêu già", nơi số lượng người trên 60 tuổi chiếm hơn 1/5 dân số. Khoảng 18% dân số Thái Lan hiện ở độ tuổi trên 60.
Tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động trên người cao tuổi năm ngoái là 3,4, nhưng đến năm 2040, các quan chức dự báo tỷ lệ có thể xuống đến 1,7.
"Các khu vực sản xuất sẽ phải đối mặt với tình trạng sụt giảm năng suất. Vì vậy, chúng ta phải phát triển lao động có tay nghề và sử dụng công nghệ tự động hóa", Danucha Pichayanan, lãnh đạo cơ quan hoạch định chính sách nhà nước Thái Lan, nói tại một diễn đàn doanh nghiệp. Thái Lan hiện là nước sản xuất ôtô và thiết bị điện tử lớn của khu vực.
Em bé ngồi trong xe đẩy tại một cửa hàng ở Bangkok tháng 6/2020. Ảnh: Reuters.
Danucha lưu ý rằng xu hướng nhân khẩu học đáng lo ngại này cũng có thể làm căng thẳng ngân sách tài chính của chính phủ. Theo giới quan sát, phúc lợi cho người cao tuổi vẫn chưa được đáp ứng đầy đủ, với các khoản trợ cấp hàng tháng chỉ từ 600 - 1.000 baht (18 - 31 USD).
"Việc quyết định có con trở nên khó khăn hơn trong thập kỷ qua", Teera nói, lưu ý rằng trong 10 năm qua, nền kinh tế Thái Lan đã trở nên trì trệ, trong khi chi phí sinh hoạt tăng lên và tăng trưởng thu nhập chậm lại.
Các nhà phân tích cảnh báo chia rẽ chính trị, nợ nần gia tăng và chi phí giáo dục cũng là những yếu tố chính quyết định quan điểm về sinh con, do đó, các biện pháp khắc phục ngắn hạn có thể là không đủ.
Nợ hộ gia đình đã tăng lên gần 90% tổng sản phẩm quốc nội, từ mức 59% vào năm 2010, theo dữ liệu từ Ngân hàng Trung ương Thái Lan.
Thái Lan cũng bị rung chuyển bởi bất ổn chính trị trong hầu hết hai thập kỷ qua, với hai cuộc đảo chính quân sự và các cuộc biểu tình lớn chống chính phủ.
Nhưng đối với những người như Chinthathip, người chọn không sinh con, chi phí vẫn là vấn đề chính.
"Tầng lớp trung lưu, nhân viên văn phòng hoặc những người đang chật vật kiếm sống cũng nghĩ vậy", cô nói. "Hiện tại chúng tôi có một con mèo và nó không tốn kém như nuôi một đứa trẻ".
Vũ Hoàng (Theo SCMP)