Không quân Malaysia hôm 7/4 ra thông cáo cho biết các tiêm kích Su-30 do Nga sản xuất của nước này tham gia diễn tập cùng tàu sân bay USS Theodore Roosevelt và không đoàn trên hạm số 11 của Mỹ đang hoạt động ở Biển Đông. Cuộc diễn tập song phương được tổ chức ngày 6-7/4, song không rõ vị trí cụ thể.
"Tiêm kích Su-30MKM, tiêm kích F/A-18D của không quân Malaysia cùng tiêm kích F/A-18EF và máy bay tác chiến điện tử EA-18G của nhóm tác chiến tàu sân bay Theodore Roosevelt đã tham gia diễn tập", thông cáo của không quân Malaysia cho biết.
Đội hình tiêm kích Mỹ và Malaysia bay qua tàu sân bay Theodore Roosevelt tại Biển Đông ngày 7/4. Ảnh: US Navy.
Hải quân Mỹ cho biết nhóm tác chiến Theodore Roosevelt và không quân Malaysia tham gia diễn tập khoa mục không chiến giữa các loại tiêm kích do Nga và Mỹ sản xuất. Chiến đấu cơ hai nước còn diễn tập hiệp đồng tác chiến trên không.
Malaysia là thành viên Hiệp ước Phòng thủ Ngũ cường ký với các nước Anh, Australia, New Zealand và Singapore, do đó nước này được coi là đồng minh quân sự với Mỹ, quốc gia có liên minh quân sự với Australia và New Zealand.
Cuộc diễn tập song phương giữa Mỹ và Malaysia diễn ra trong bối cảnh hơn 200 tàu Trung Quốc neo đậu trái phép tại bãi đá ngầm trong lãnh hải đảo Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Các tàu vỏ sắt cỡ lớn này thả neo tại chỗ, không có bất cứ hoạt động đánh bắt nào dù trời trong xanh và thời tiết thuận lợi.
Philippines khẳng định những tàu này do "dân quân biển Trung Quốc" điều khiển, song Trung Quốc phủ nhận, cho rằng đây chỉ là "tàu cá" đang neo đậu tránh thời tiết xấu. Sau nhiều ngày neo đậu, khoảng 210 tàu Trung Quốc đã tỏa đi các đá ngầm và đảo khác trong khu vực, 44 tàu vẫn ở bãi đá ngầm gần đảo Sinh Tồn Đông.
Nhiều nước đã lên tiếng bày tỏ lo ngại tình hình căng thẳng mới ở khu vực và phản đối động thái mang tính đe dọa của đội tàu Trung Quốc. Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ và người đồng cấp Philippines hôm 31/3 cùng bày tỏ quan ngại về sự kiện này và cam kết "tiếp tục phối hợp chặt chẽ ứng phó với các thách thức ở Biển Đông".
Trong cuộc họp báo ngày 25/3, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng khẳng định hoạt động của các tàu Trung Quốc trong phạm vi lãnh hải của Sinh Tồn Đông thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam đã xâm phạm chủ quyền của Việt Nam, vi phạm luật pháp quốc tế, đồng thời yêu cầu Trung Quốc chấm dứt hành động này.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao cho hay các lực lượng chấp pháp trên biển của Việt Nam đang thực hiện nghĩa vụ được quy định trong các luật của Việt Nam và luật pháp quốc tế.
Eo biển Malacca và khu vực phía nam Biển Đông. Đồ họa: CSIS.
Nhóm tác chiến tàu sân bay Theodore Roosevelt hôm 4/4 vượt eo biển Malacca, tiến vào Biển Đông và đang ở khu vực ngoài khơi Malaysia, sau khi tham gia diễn tập cùng hải quân Ấn Độ hồi tuần trước. Đây là lần thứ hai nhóm tác chiến tàu sân bay Theodore Roosevelt tiến vào Biển Đông trong đợt làm nhiệm vụ năm 2021.
Nguyễn Tiến (Theo UPI)