Cuối tuần trước, tiến sĩ Grant Shields, 32 tuổi của Đại học Arkansas (Mỹ) đứng trên bục giảng, bỗng nhiên tâm trí trống rỗng. Anh quên mất tên trợ giảng của mình. Những tiếng cười của sinh viên vang lên. "Tôi rất xấu hổ. Tôi ước gì trí nhớ của mình tốt như trước", Shields nói.
Điều thú vị là khoảnh khắc đó xảy ra khi Grant Shields, một nhà nghiên cứu trí nhớ, đang dạy một lớp về mức độ ảnh hưởng của stress đến nhận thức. Các chuyên gia trí nhớ cho biết, mất trí nhớ ngắn hạn đang xảy ra với nhiều người một cách thường xuyên hơn. Đó là hiện tượng chúng ta bỗng cảm thấy rất khó nhớ những điều đơn giản, như tên của bạn bè hoặc người đồng nghiệp đã không gặp, những từ ngữ rất dễ nhớ, thậm chí quên cả cách thực hiện những hành động thường ngày.
Chúng ta đang sống trong một thời khắc với nhiều thay đổi do ảnh hưởng của đại dịch, đó là việc quay trở lại văn phòng, tạo lập các thói quen mới và ngay cả một cuộc chiến ở châu Âu cũng ảnh hưởng ít nhiều. Các nhà khoa học thần kinh nói tất cả những điều này tiêu tốn nhiều năng lượng nhận thức hơn chúng ta tưởng.
"Hiện tại bộ não của chúng ta giống như chiếc máy tính đanh gồng gánh một trình duyệt với rất nhiều tab đang mở, làm chậm khả năng xử lý", giáo sư khoa học thần kinh Sara C. Mednick, Đại học California, Irvine, cho biết.
Các nhà khoa học thần kinh phát hiện gần đây con người hay quên do đang ở giai đoạn chuyển giao, với rất nhiều các thay đổi và khó khăn. Ảnh: The Healthy
Căng thẳng kinh niên và dồn nén hai năm qua cũng góp phần gây ra chứng quên tạm thời. Nghiên cứu do tiến sĩ Shields dẫn đầu cho thấy những người trải qua những căng thẳng trong cuộc sống gần đây đều bị suy giảm trí nhớ.
Quá nhiều thông tin đến với chúng ta trên nhiều kênh cũng làm rối loạn não bộ. Ví như đang làm việc, trong khi vẫn phải liên tục lướt điện thoại và có thể dẫn đến việc khó nhớ những gì nằm ngoài ngữ cảnh, chẳng hạn tên đồng nghiệp.
Tiếp đến, cuộc sống của chúng ta gần như giống nhau trong đại dịch. Ngày qua ngày lặp lại, chẳng có một sự kiện nào cụ thể. "Khi tất cả trải nghiệm hòa lẫn vào nhau, thật khó để nhớ bất kỳ trải nghiệm nào trong đó khác biệt", Zachariah Reagh, một nhà khoa học thần kinh tại Đại học Washington nói.
Chị Michelle Triant, 39 tuổi, đổ lỗi cho hai năm Covid khiến mình hay quên. Gần đây chị còn quên tên bộ phận cơ thể của chính mình. Khi cô con gái 4 tuổi hỏi: "Mẹ ơi, con có lớn lên trong bụng mẹ không?". Triant cảm thấy đây chính là cơ hội cho con một bài học về giải phẫu, nên bắt đầu giải thích. "Không, bé yêu, thực ra em đã lớn lên trong..." nhưng lắp bắp mãi vẫn không thể tìm được từ thích hợp.
"Chúng ta lớn lên trong tử cung của mẹ nhưng bụng của mẹ ngày càng lớn, đó là lý do tại sao điều đó thật khó hiểu", con gái 7 tuổi của Triant xen vào, nói với em mình.
"Tôi đã quên kiến thức mà học sinh lớp 1 nói được rõ ràng", Triant, sống ở Spokane Valley, Washington, xấu hổ nói.
Trí nhớ suy giảm theo tuổi tác, nhưng khoa học chưa rõ sẽ giảm chính xác ở độ tuổi nào. Một số nghiên cứu cho thấy khả năng ghi nhớ đạt đỉnh ở độ tuổi 20 và giảm dần từ đó. Những người khác cho rằng sự sụt giảm mạnh nhất bắt đầu vào khoảng tuổi 60.
Nếu lo lắng về trí nhớ của mình, bạn nên đến gặp bác sĩ, đặc biệt nếu người khác nhận thấy bạn đang bị mất trí nhớ. Dưới đây là lời khuyên của chuyên gia để tăng cường trí nhớ.
Đừng ép buộc
Việc ép bản thân cố gắng ghi nhớ điều gì đó sẽ phản tác dụng. Jennifer Kilkus, trợ lý giáo sư tâm thần học tại Trường Y Yale, cho biết bạn sẽ cảm thấy nản chí và sự thất vọng này cho phép phần cảm xúc của não ghi đè lên các phần có chức năng nhớ lại ký ức. Vì thế hãy thư giãn một chút, hít thở sâu để não thư giãn và thử lại sau.
Không làm nhiều việc cùng lúc
Tiến sĩ Kilkus nói, thật khó để nhớ hoặc ghi nhớ điều gì đó vào bộ nhớ khi đang làm hai việc cùng lúc. Vì vậy, hãy cất điện thoại đi. Điều này cũng sẽ giúp giảm thiểu tình trạng quá tải thông tin. Làm từng việc một sẽ tốt cho bạn.
Giúp não bình tĩnh
Giáo sư Sara C. Mednick khuyên nên thiền hàng ngày, tập yoga hoặc đơn giản là hít thở sâu ít nhất 10 phút mỗi ngày. Đi dạo trong thiên nhiên, kết nối với người thân yêu, trò chuyện lâu, ôm, quan hệ tình dục... cũng rất tốt.
"Gần gũi làm giảm căng thẳng bằng cách khiến bạn cảm thấy an toàn và được chăm sóc. Ngủ một giấc cũng giúp loại bỏ các độc tố trong não có thể làm tắc nghẽn quá trình xử lý tinh thần của bạn", Mednick nói.
Toàn tâm ở hiện tại
Giáo sư giao tiếp Jeanine Turner, Đại học Georgetown khuyên, hãy dành toàn bộ sự quan tâm của bạn cho mọi người khi nói chuyện với họ. Như vậy sẽ giúp bạn ghi nhớ cuộc trò chuyện tốt hơn, bởi vì não sẽ không bị phân tâm hoặc bị phản ứng quá mức.
Một lần nữa, đặt điện thoại xuống, tắt TV đi và thực sự chú ý đến những gì người thân yêu của bạn đang nói, chứ đừng chỉ đợi đến lượt trả lời.
Bảo Nhiên (Theo WSJ)