Ngày 11/3, bác sĩ Hồ Hoàng Phương, Giám đốc Trung tâm Chẩn đoán Hình ảnh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết nhiều người đến tầm soát di chứng, chủ quan nghĩ "Covid-19 chỉ như cảm cúm", nhất là khi ở giai đoạn cấp tính không có triệu chứng hoặc nhẹ, không lường trước các vấn đề sức khỏe sau khỏi bệnh có thể xảy ra.
Các di chứng hậu Covid-19 vẫn còn nhiều bí ẩn, theo bác sĩ Phương. Mỗi ca có một hay nhiều di chứng khác nhau, đặc biệt là ảnh hưởng phổi. "Tại bệnh viện, ngày nào thực hiện chụp chiếu khám hậu Covid-19 chúng tôi cũng phát hiện các di chứng đa dạng và mới mẻ tại phổi của người bệnh", bác sĩ nói.
Điển hình là một nam bệnh nhân trẻ tuổi mắc Covid-19 với các triệu chứng nhẹ, khỏi bệnh sau 5 ngày dương tính. Sau đó mũi họng bệnh nhân vẫn còn tiết nhiều chất nhầy. Chụp CT ngực, bác sĩ phát hiện thùy trên phổi phải của người bệnh xuất hiện một vùng xẹp khá rõ, nghi do đường thở bị tắc vì nhầy nhớt lấp đầy ống phế quản. May mắn người bệnh đi khám sớm nên được phát hiện và xử trí kịp thời.
Một trường hợp khác là bệnh nhân nữ 50 tuổi, không có bệnh nền, sau khi âm tính nCoV thì mệt mỏi, sụt cân. Kết quả chụp CT ngực cho thấy hình kính mờ lan tỏa tại đáy phổi và các nốt, mảng đông đặc rải rác ở phổi.
AI hỗ trợ quét và tô màu, đọc tổn thương phổi hậu Covid-19 khi chụp CT 768 lát cắt. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Bác sĩ Chu Thị Hạnh, Trưởng khoa Nội Hô hấp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết các triệu chứng hậu Covid-19 xuất hiện trên hệ hô hấp thường rất rõ ràng, để lại nhiều hậu quả lên sức khỏe tổng quát. Tình trạng nặng có thể phát triển thành các bất thường lâu dài ở phổi, dẫn đến xơ hóa phổi, huyết khối tắc mạch phổi, viêm phổi tổ chức, khí phế thũng...
"Các di chứng hậu Covid cần được tầm soát và xác định sớm khoảng 1-3 tháng sau khi khỏi bệnh, tùy trường hợp có thể sớm hơn", bác sĩ Hạnh nói. Thông thường, chụp X-quang ngực là phương pháp chẩn đoán được ưu tiên. Nếu phim X-quang cho thấy có bất thường, người bệnh được bác sĩ chỉ định cận lâm sàng chuyên sâu khác như chụp CT, đo chức năng hô hấp để thăm dò thể tích phổi và độ khuếch tán khí của phổi. Một số trường hợp có thể phải sinh thiết phổi để chẩn đoán.
Thế giới hiện ghi nhận hơn 200 di chứng Covid-19 khác nhau, trong đó nhiều di chứng trên phổi. Có những di chứng nhẹ có thể tự hết sau một thời gian, có những di chứng nặng khó hồi phục, thậm chí tổn thương vĩnh viễn nếu không được tầm soát và điều trị sớm. Do đó, tùy từng trường hợp mà bác sĩ khám và có hướng xử trí phù hợp.
Trên thực tế khám chữa bệnh hậu Covid tại Tâm Anh, nhiều bệnh nhân chỉ có triệu chứng nhẹ thì các di chứng nặng lên phổi vẫn xảy ra. Do đó, bác sĩ Phương khuyến cáo tốt nhất là tất cả F0 sau khi điều trị khỏi Covid-19 đều nên đi tầm soát di chứng. F0 có triệu chứng hô hấp càng nặng trong giai đoạn cấp tính Covid, sau khi khỏi di chứng phổi càng nhiều. Đặc biệt, gần như 100% người bệnh từng thở oxy liều cao đều có di chứng tại phổi, xơ phổi.
Để phát hiện sớm các di chứng hậu Covid-19 một cách chính xác, bác sĩ Phương cho rằng cần sự hỗ trợ của các thiết bị máy móc hiện đại chuyên dụng. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, F0 khỏi bệnh có triệu chứng trên phổi, hệ hô hấp, khó thở kéo dài... sẽ được chỉ định chụp CT phổi liều thấp bằng máy chụp CT 768 lát cắt hiện đại.
Máy có phần mềm hỗ trợ AI (trí tuệ nhân tạo), giúp phân tích nhu mô phổi, phản ánh chính xác mức độ tổn thương phổi và ghi nhận tình trạng phổi như đông đặc, kính mờ, sẹo, xơ, tổn thương ngoại biên... bằng các màu quy ước. Ví dụ AI phát hiện di chứng kính mờ lan tỏa tại đáy phổi bằng việc quét và tô màu trắng; các nốt, mảng đông đặc phổi được tô màu đỏ hoặc hồng, các vùng giảm thông khí được tô màu xanh... Nhờ tô màu, nhìn toàn cảnh, AI giúp bác sĩ nhận diện mức độ nặng - nhẹ của các tổn thương dễ hơn.
Bệnh nhân điều trị di chứng hậu Covid-19 cần tuân thủ chỉ định tái khám của bác sĩ. Người bị di chứng nhẹ, viêm phổi đơn thuần, chỉ cần điều trị bằng vật lý trị liệu, nâng dung tích phổi bằng cách tập các động tác hít thở, thể dục... Người mắc di chứng nặng cần nhập viện điều trị hay dùng thuốc tại nhà. Sau thời gian điều trị, người bệnh trở lại bệnh viện để được chụp chiếu kiểm tra lại, đánh giá mức độ cải thiện, phục hồi của phổi, các bác sĩ khuyên.
Hoài Ân