Hiệu ứng giả dược mạnh mẽ
Nghiên cứu được 6 nhà khoa học đến từ Canada và New Zealand thực hiện với 24 nữ runner không chuyên chưa từng sử dụng các đôi siêu giày. Những người tham gia đều được cung cấp mẫu giày Nike ZoomX Vaporfly Next% 2 để thử nghiệm.
24 runner này chia thành hai nhóm. Một nhóm sử dụng giày được giới thiệu là "siêu giày" với công nghệ tiên tiến (AFT). Nhóm còn lại sử dụng giày được giới thiệu là phiên bản "nhái" không có công nghệ. Tuy nhiên, trên thực tế, cả hai nhóm đều sử dụng cùng một mẫu giày, chỉ khác nhau về màu sắc bên ngoài, với phiên bản "nhái" bị sơn phủ đen.
Trong nghiên cứu, giày Nike ZoomX Vaporfly Next% 2 được giới thiệu với người tham gia là "bản nhái" trên thực tế chỉ được sơn phủ màu đen, so với bản thật có màu nguyên gốc. Ảnh: Journal of Footwear Science
Kết quả cho thấy, dù không có sự khác biệt về hiệu suất chạy bộ, những người sử dụng "siêu giày" cảm thấy thoải mái hơn, thích thú hơn và cảm thấy việc chạy dễ dàng hơn.
Yếu tố tâm lý ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm
Các nhà nghiên cứu đã nhấn mạnh những ưu điểm của siêu giày, như giá thành cao, công nghệ tiên tiến, giúp tăng hiệu suất và từng giúp nhiều chân chạy phá hàng loạt kỷ lục thế giới. Ngược lại, "giày nhái" bị mô tả là sản phẩm kém chất lượng, không được các elite sử dụng.
Điều này tạo ra hiệu ứng giả dược mạnh mẽ, khiến người tham gia tin rằng "siêu giày" thực sự tốt hơn. 87,5% người tham gia cho biết họ thích "siêu giày" hơn vì cảm giác thoải mái, chất lượng nâng cao hiệu suất, tăng khả năng tận hưởng và giảm nguy cơ chấn thương.
Một đôi siêu giày Nike ZoomX Vaporfly Next% trên chân người chạy bộ. Ảnh: The Standard
Siêu giày chạy bộ bắt đầu xuất hiện từ năm 2016, được định nghĩa là những loại giày có cấu tạo đặc biệt: "một tấm cứng, cong ở đế giữa, hình dạng đế giữa cong và một lượng lớn bọt đàn hồi nhẹ, được làm từ các vật liệu như PBA".
Các thương hiệu lớn như Nike, Adidas, Puma, Hoka, New Balance, Asics, On, LiNing... đều đã ra mắt các phiên bản "siêu giày" của họ và tạo nên cuộc ganh đua quyết liệt trong dòng sản phẩm này. Nhờ những đôi siêu giày, hàng loạt kỷ lục thế giới ở các cự ly từ 5km đến marathon (42,195km) đã bị xô đổ.
Nghiên cứu trên cho thấy, niềm tin vào công nghệ của "siêu giày" có thể mang lại những lợi ích tâm lý đáng kể, giúp runner thấy tự tin, có động lực và tận hưởng trải nghiệm chạy bộ hơn. Hiệu ứng giả dược có thể không trực tiếp nâng cao khả năng thể chất, nhưng gián tiếp thúc đẩy hiệu suất thông qua việc cải thiện tâm lý.
Nhật Tảo (theo Canadian Running Magazine)