BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, cho biết số trẻ mắc bệnh hô hấp đang gia tăng tại TP HCM, một phần do phụ huynh chưa nhận thức đầy đủ về sốt siêu vi. Dưới đây là một số hiểu lầm phổ biến mà bác sĩ ghi nhận:

Nhầm với cảm lạnh do thời tiết

Sốt siêu vi là chẩn đoán tạm thời trong những ngày đầu trẻ sốt, khi chưa xác định được chính xác nguyên nhân. Bệnh có thể tiến triển thành sốt xuất huyết, viêm đường hô hấp, cúm hoặc sốt phát ban. Vì vậy, không nên xem sốt siêu vi là cảm lạnh thông thường. Phụ huynh cần tuân thủ lịch tái khám và làm các xét nghiệm theo chỉ định để xác định chính xác tác nhân gây bệnh.

Ngoài ra, nhiều người cho rằng "cứ ho là cúm". Trên thực tế, ho còn có thể do nhiều nguyên nhân như sởi, virus hợp bào hô hấp RSV, thủy đậu, rubella, quai bị, lao, ho gà, phế cầu hoặc do dị ứng, bụi bẩn, khói thuốc, dị vật đường thở... Trẻ cần được khám để chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.

Bệnh có thể tự khỏi

Trẻ được chẩn đoán sốt siêu vi, điều trị đúng, kết hợp dinh dưỡng, tăng cường sức đề kháng, có thể khỏi sau 5-7 ngày. Tuy nhiên, việc chăm sóc không đúng cách, sức đề kháng yếu hoặc nhiễm siêu vi kèm thêm bội nhiễm khác... có thể khiến bệnh trở nặng, biến chứng như viêm phổi, suy hô hấp, viêm cơ tim. Ví dụ hành động quấn kín, kiêng tắm khiến vi khuẩn tích tụ quanh trẻ, tăng nguy cơ tái nhiễm hoặc nhiễm thêm tác nhân khác.

Dùng kháng sinh để diệt virus

Việc sử dụng kháng sinh khi trẻ ho, sốt tăng nguy cơ khiến bệnh trở nặng. Lý do, kháng sinh chỉ có tác dụng trong việc điều trị các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra, không có tác dụng tiêu diệt virus.

Nhiều bằng chứng khoa học đã cho thấy lạm dụng kháng sinh tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn kháng thuốc, vi khuẩn gây viêm phổi, làm rối loạn hệ vi sinh vật trong ruột. Việc này cũng gây ra các tác dụng phụ không mong muốn như khó chịu, nổi ban, tiêu chảy, phản ứng phản vệ, tăng nguy cơ kháng kháng sinh trong cộng đồng.

Không có triệu chứng sẽ không lây bệnh

Virus gây bệnh như cúm, RSV, sởi, thủy đậu... lây qua giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi, nói chuyện. Mầm bệnh cũng bám lên các bề mặt vật dụng và lây nhiễm khi chạm tay sau đó đưa lên mắt, mũi, miệng. Một số bệnh như cúm A, RSV có thể lây trước khi có triệu chứng 1-2 ngày. Người chỉ sốt nhẹ, mệt mỏi vẫn có thể là nguồn lây nguy hiểm.

Chỉ mắc một lần

Trẻ có thể mắc lại nhiều lần do miễn dịch với virus thường ngắn. Sau mỗi lần nhiễm cúm, cơ thể chỉ miễn dịch với một chủng virus nhất định. RSV cũng gây tái nhiễm nhiều lần trong năm. Trẻ suy dinh dưỡng, suy giảm miễn dịch do mắc bệnh mạn tính cũng có nguy cơ cao tái nhiễm.

Không cần phòng bệnh

Nhiều người cho rằng không thể phòng sốt siêu vi vì bệnh không cụ thể, trong khi thực tế, phòng ngừa giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng.

Theo bác sĩ Chính, các biện pháp phòng cơ bản gồm: giữ vệ sinh cá nhân và môi trường sống, tiêm vaccine đầy đủ, phát hiện sớm triệu chứng để ngăn biến chứng.

Bên cạnh đó, phụ huynh cần giữ gìn vệ sinh cho trẻ, hướng dẫn trẻ rửa tay đúng cách, lau chùi đồ chơi, vật dụng học tập. Trẻ cần ăn đủ chất, uống đủ nước, ngủ đủ giấc và vận động thường xuyên. Khi thời tiết thay đổi, cần giữ ấm, tránh tắm mưa. Nếu trẻ có dấu hiệu sốt, ho, đau họng, sổ mũi nên nghỉ học, khám sớm, không tự điều trị tại nhà.

Hiện một số bệnh hô hấp phổ biến như cúm, RSV, ho gà, sởi, quai bị, rubella, thủy đậu, phế cầu, não mô cầu... có vaccine đơn hoặc phối hợp phòng ngừa cho trẻ em và người lớn. Trong đó, vaccine RSV tiêm một mũi cho thai phụ tuần 24-36, giúp truyền kháng thể thụ động bảo vệ trẻ trong 6 tháng đầu đời.

Trẻ dưới 9 tuổi nếu chưa chủng ngừa cúm cần tiêm hai mũi cơ bản, cách nhau tối thiểu một tháng, sau đó tiêm nhắc một lần mỗi năm. Vaccine phế cầu phòng viêm phổi, viêm màng não có 5 loại gồm phế cầu 10, 13, 15, 20 và 23, tiêm cho người từ 2 tháng tuổi, sớm nhất từ 6 tuần tuổi.

Diệu Thuần