Fiame Naomi Mataafa, lãnh đạo phe đối lập, người sắp trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của quốc đảo Samoa ở Thái Bình Dương, hôm 20/5 cho hay bà vẫn muốn duy trì quan hệ tốt đẹp với Trung Quốc, nhưng có nhiều vấn đề cấp bách hơn cần giải quyết so với dự án cảng biển 100 triệu USD.
Một tàu hàng đang dỡ container ở cảng Matautu, cảng đang được mở rộng nhờ vốn tài trợ của Nhật Bản, tại Apia, thủ đô Samoa, hôm 12/7/2019. Ảnh: Reuters
Dự án xây dựng cầu cảng ở Vịnh Vaiusu là vấn đề gây chia rẽ ở Samoa. Nó đóng vai trò quan trọng trong cuộc bầu cử hồi tháng 4, khi lãnh đạo lâu năm Tuilaepa Sailele Malielegaoi để mất đa số ghế trong nghị viện.
Dự án cũng có thể châm ngòi cuộc tranh giành ảnh hưởng ở Thái Bình Dương, khi Mỹ và đồng minh đang e ngại trước ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại khu vực.
Fiame, người dự kiến nhậm chức Thủ tướng sau khi Tòa án Tối cao Samoa hồi đầu tuần ra phán quyết bác bỏ nỗ lực thách thức kết quả bầu cử, cho hay quốc đảo hiện có nhiều nhu cầu cấp bách cần giải quyết hơn là xây dựng cảng mới.
"Samoa là một nước nhỏ. Số cảng biển và sân bay hiện tại đang đáp ứng đủ nhu cầu của chúng tôi", Fiame nói. "Rất khó để nghĩ rằng chúng tôi cần xây cảng quy mô cỡ này khi còn nhiều dự án cấp bách hơn cần chính phủ ưu tiên".
Lập trường của bà đi ngược lại với Tuilaepa, người mà Bắc Kinh coi là đồng minh thân cận trong hơn hai thập kỷ làm lãnh đạo.
"Những khoản nợ của chính phủ Samoa với Trung Quốc là vấn đề khiến cử tri bức xúc", bà Fiame nói. Bà thêm rằng chính phủ Samoa luôn muốn duy trì quan hệ tốt đẹp với cả Trung Quốc và Mỹ.
Trung Quốc là chủ nợ lớn nhất của Samoa, quốc gia có 200.000 dân, với khoản nợ lên tới 160 triệu USD. Số nợ này chiếm 40% tổng nợ nước ngoài của đảo quốc này.
Trong các cuộc họp quốc hội trước đây, Tuilaepa thường xuyên gọi dự án cầu cảng Vaiusu "do Trung Quốc tài trợ" sẽ tạo ra nhiều việc làm, tăng cường thương mại và du lịch. Thiết kế cảng và thỏa thuận tài trợ chưa được tiết lộ.
Dự án đang trong giai đoạn đàm phán cuối cùng với Trung Quốc, nhằm đón đầu thời điểm biên giới quốc tế mở cửa lại, theo bài báo trích lời Tuilaepa hồi tháng 1. Bộ Ngoại giao Trung Quốc và văn phòng ông Tuilaepa không phản hồi yêu cầu bình luận.
Chính phủ của bà Fiame có thể được thành lập sớm nhất vào 21/5, dù đối mặt chậm trễ do nhiều thách thức pháp lý.
Hồi đầu tháng, Trung Quốc đã ủng hộ một dự án nâng cấp đường băng tại Kiribati, một trong những quốc đảo xa xôi nhất Thái Bình Dương, vốn có quan hệ tốt với Mỹ.
Hồng Hạnh (Theo Reuters)