Trong cuộc phỏng vấn với The Independent, khi được hỏi về khả năng phá kỷ lục thế giới nếu thời tiết ở Berlin thuận lợi hơn, Sawe cười lớn và đáp: "Berlin thực sự rất khó. Tôi đã chuẩn bị tốt, nhưng cái nóng đã làm thay đổi mọi thứ".

Các VĐV tại Berlin Marathon 2025 phải thi đấu dưới nền nhiệt đến 24 độ, cao hơn từ 6-8 độ so với các năm trước. Điều kiện thi đấu này khiến Sawe không thể phá kỷ lục thế giới của cố VĐV đồng hương Kelvin Kiptum (2 giờ 0 phút 35 giây tại Chicago Marathon 2023).

Qua 15 km, Sawe đạt 42 phút 51 giây - tốc độ có thể chạy marathon dưới 2 giờ. Anh hoàn thành nửa chặng đầu (21,0975 km) trong 60 phút 16 giây, nhanh hơn ba giây ở cùng quãng đường so với khi Kiptum lập kỷ lục thế giới. Nhưng sang nửa sau, khi nền nhiệt trên đại lộ Unter den Linden tăng, cơ thể Sawe không thể duy trì tốc độ ấy. Anh không phá kỷ lục, nhưng vẫn vô địch với 2 giờ 2 phút 16 giây.

Sawe, 30 tuổi, là gương mặt kế thừa của thế hệ Eliud Kipchoge và Kelvin Kiptum - hai VĐV người Kenya đã định nghĩa lại giới hạn marathon. "Thế giới kỷ lục hiện tại rất nhanh, nhưng cột mốc dưới 2 giờ chắc chắn sẽ đến. Một ngày nào đó, nó sẽ đến tự nhiên", anh nói, giọng bình thản như thể đang nói về điều tất yếu.

Để chuẩn bị cho Berlin, Sawe tập trung ở độ cao tại Iten, miền Tây Kenya, với khối lượng lên tới 230 km mỗi tuần - tương đương hơn 5 cữ marathon. Anh nói: "Điều quan trọng nhất là cách bạn chuẩn bị, cách bạn sẵn sàng cho thử thách. Đôi khi bạn làm mọi thứ đúng, nhưng ngày thi đấu lại không như mong đợi. Cần có thời gian và kiên nhẫn".

Ở tuổi 30, Sawe đang ở đỉnh cao phong độ và được kỳ vọng trở thành VĐV đầu tiên chạy marathon dưới 2 giờ ở giải đấu chính thức. Kipchoge từng đạt 1 giờ 59 phút 40 giây trong sự kiện Ineos 1:59 tại Vienna, Áo hồi tháng 10/2019. Nhưng thành tích đó không được Liên đoàn điền kinh thế giới (World Athletics) công nhận kỷ lục vì runner sinh năm 1984 thi đấu với các điều kiện xung quanh đã được kiểm soát, như không có đối thủ và đội pacer luân phiên hỗ trợ.

Nhưng niềm tin vào marathon Kenya đang bị thử thách nặng nề. Tháng 4/2024, Ruth Chepngetich về nhất Chicago Marathon với thông số 2 giờ 9 phút 57 giây, trở thành nữ VĐV đầu tiên chạy marathon với thời gian dưới 2 giờ 10 phút. Chỉ sáu tháng sau, cô bị Cơ quan Liêm chính Điền kinh (AIU) đình chỉ thi đấu vì dương tính với hydrochlorothiazide, chất thường dùng để che giấu các loại doping khác. Vụ việc khiến mọi thành tích phi thường sau đó đều bị nghi ngờ.

HLV Claudio Berardelli của Sawe nói thẳng: "Đây là thời điểm tệ nhất để chạy nhanh. Người ta sẽ không tin dù bạn có làm gì đi nữa".

Trước bầu không khí ngờ vực ấy, Sawe quyết định chưa từng có, khi tự nguyện tham gia chương trình kiểm tra doping mở rộng, do AIU phối hợp cùng Adidas giám sát. Trong hai tháng trước Berlin Marathon, Sawe bị kiểm tra đột xuất 25 lần, cả máu lẫn nước tiểu, ở bất kỳ thời điểm nào trong ngày.

"Chúng tôi muốn minh bạch tuyệt đối", Berardelli giải thích. "Kenya có vấn đề lớn với doping, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả đều gian lận. Sawe đồng ý ngay lập tức khi tôi đề nghị. Mỗi lần lấy mẫu chỉ mất vài phút, nhưng ý nghĩa tinh thần thì rất lớn".

Cá nhân Sawe cũng xem đây là sứ mệnh. "Tôi muốn chứng minh rằng thi đấu trong sạch là điều có thể. Chúng ta cần nhiều xét nghiệm hơn để bảo vệ điền kinh, để người hâm mộ tin tưởng rằng chiến thắng là xứng đáng", anh nói. "Nếu gian lận, sự nghiệp của bạn không còn giá trị gì. Tôi muốn thế hệ trẻ thấy rằng thành công thật sự chỉ đến từ nỗ lực".

Trong thế giới marathon hiện tại, nơi "siêu giày" có thể giúp elite chạy nhanh hơn vài giây, thậm chí hơn 1 phút, và thành tích dưới 2 giờ 3 phút dường như trở thành điều bình thường, niềm tin và sự trung thực mới là thứ xa xỉ nhất. Đó là lý do Sawe và HLV Berardelli chọn "con đường dài", chứng minh sự vĩ đại bằng tính chính trực, không chỉ bằng con số trên đồng hồ.

Berardelli chia sẻ thêm: "Trước Berlin, tôi nói với Sawe rằng có thể đây không phải thời điểm tốt nhất để phá kỷ lục, nhưng lại là lúc cần thiết để chứng minh sự trong sạch của chúng ta. Sau vụ Chepngetich, ai cũng cần thấy rằng vẫn còn những người thi đấu trong sạch ở Kenya".

Từ Kipchoge đến Kiptum, và giờ là Sawe, Kenya vẫn là trung tâm của marathon thế giới - nơi những giới hạn con người bị thách thức từng giây. Nhưng trong khi những thông số phá kỷ lục khiến thế giới kinh ngạc, hành trình của Sawe mang một ý nghĩa khác: khôi phục niềm tin, chứng minh rằng sự vĩ đại không chỉ nằm ở tốc độ, mà còn ở sự trung thực.

Khi được hỏi điều gì khiến anh tiếp tục theo đuổi cuộc đua tưởng chừng bất tận này, Sawe chỉ đáp ngắn gọn: "Vì tôi tin rằng không có con người nào bị giới hạn. Nhưng nếu có giới hạn, thì đó chỉ nên là giới hạn của sự trung thực mà thôi".

Hồng Duy (theo The Independent)