Theo đề xuất của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) gửi Chính phủ, tập đoàn này kiến nghị được đầu tư, xây dựng tổ hợp lọc hoá dầu và kho dự trữ dầu thô, xăng dầu quốc gia, với tổng vốn đầu tư 17-18,5 tỷ USD cho hai giai đoạn, trong đó vốn đầu tư giai đoạn 1 khoảng 70%.
Đề xuất được đưa ra trên cơ sở PVN tính toán, Việt Nam sẽ thiếu khoảng 19,5 triệu tấn xăng dầu mỗi năm cho tiêu dùng trong nước vào năm 2030, và con số này tăng lên 49 triệu tấn vào năm 2045.
Nhu cầu tiêu thụ xăng dầu trong nước hiện khoảng 18 triệu tấn mỗi năm và sẽ tăng lên 25 triệu tấn vào 2025 và 33 triệu tấn vào 2030. Nhưng sản lượng từ hai nhà máy lọc dầu Dung Quất, Nghi Sơn hiện 12,2 triệu tấn một năm và khoảng 13,5 triệu tấn vào 2025 (sau khi nâng cấp mở rộng nhà máy lọc dầu Dung Quất) cũng chỉ đáp ứng được khoảng 70% nhu cầu tiêu dùng trong nước, còn lại phải nhập khẩu.
Với sản phẩm hoá dầu, năm 2020, cả nước tiêu thụ khoảng 9,5 triệu tấn, tăng lên gần 12 triệu tấn mỗi năm trong 3 năm tới; và sẽ đạt xấp xỉ 33 triệu tấn một năm vào 2045. Trong 3-7 năm tới, Việt Nam sẽ thiếu khoảng 7,2-12 triệu tấn. Giai đoạn sau đó tỷ lệ thiếu hụt mỗi năm sẽ tăng bình quân 3-6%.
Đồ hoạ: Tạ Lư
Mức dự trữ xăng dầu của Việt Nam hiện thấp, mới đáp ứng được 5-7 ngày tiêu dùng, nên phụ thuộc nhiều vào sự ổn định sản xuất, cung cấp xăng dầu từ nguồn nhập khẩu.
Tức là mỗi năm Việt Nam vẫn phải chi hàng tỷ USD để nhập khẩu các sản phẩm lọc hoá dầu, xăng dầu cho nhu cầu tiêu dùng trong nước. Trong bối cảnh Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn vận hành không ổn định, khả năng dự trữ xăng dầu trong nước hạn chế..., việc đầu tư thêm một tổ hợp lọc hoá dầu và kho dự trữ dầu quốc gia tại miền Nam, theo PVN, là cần thiết, tối ưu.
Việc cần tự chủ nguồn cung xăng dầu trong nước và có thêm nhà máy lọc dầu quy mô lớn ở khu vực miền Nam từng được Phó thủ tướng Lê Văn Thành đề cập tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn Uỷ ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 3 năm nay.
Tổ hợp mà PVN đề xuất dự kiến xây dựng tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, do khu vực phía Nam là nơi tiêu thụ nhiều nhất các sản phẩm hoá dầu, chiếm 45% thị trường cả nước và hiện chưa có nhà máy lọc dầu nào tại đây. Nguồn cung xăng dầu cho khu vực phía Nam hiện phải vận chuyển từ Nhà máy lọc dầu Dung Quất và Nghi Sơn với chi phí cao hoặc nhập khẩu.
Ngoài ra, khu công nghiệp khí Long Sơn, nơi dự kiến đặt tổ hợp này, đã có quy hoạch xây dựng kho ngầm dự trữ quốc gia dầu thô, sản phẩm xăng dầu. Việc kết hợp đầu tư, xây dựng nhà máy lọc hoá dầu tại đây sẽ tiết kiệm chi phí, nguồn lực và đảm bảo nhu cầu dự trữ năng lượng quốc gia.
Nguyên liệu sản xuất cho tổ hợp lọc hoá dầu này sẽ sử dụng tối đa từ nguồn dầu thô, khí và condensate trong nước. Nguyên liệu dầu thô thiếu hụt, sẽ nhập khẩu từ Trung Đông, Mỹ... tuỳ quy mô công suất.
Giai đoạn 1, mỗi năm dự án tổ hợp lọc hoá dầu có công suất 12-13 triệu tấn dầu thô; 0,66 triệu tấn condensate, ngoài ra còn LPG, Ethane... để đáp ứng nhu cầu cao trong nước. Giai đoạn này cũng sẽ sản xuất 7-9 triệu tấn xăng dầu một năm; 2-3 triệu tấn hoá dầu. Khi có chuyển dịch năng lượng xảy ra mạnh mẽ, có thể thay đổi xem xét giảm sản phẩm xăng dầu, tăng sản lượng sản phẩm hoá dầu ở giai đoạn 2.
Giai đoạn 2, PVN sẽ đầu tư bổ sung, chuyển cơ cấu sản phẩm theo hướng tăng sản phẩm hoá dầu với công suất dầu thô, condensate tương tự giai đoạn 1. Cùng đó giảm sản phẩm xăng dầu về 3-5 triệu tấn một năm, tăng sản phẩm hoá dầu 5,5 - 7,5 triệu tấn một năm.
Còn kho dự trữ dầu thô, xăng dầu quốc gia dự kiến có công suất 1 triệu tấn một năm; kho sản phẩm xăng dầu 500.000 m3 mỗi năm.
PVN dự kiến thời điểm đủ điều kiện hồ sơ để đề nghị Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư là tháng 1/2023. Các bước lập báo cáo nghiên cứu khả thi, phê duyệt quyết định được tiến hành trong 2023-2024. Dự án dự kiến xây dựng trong 3 năm, hoàn thành vào 2027.